ס'איז געקומען פּורים. ער קלאַפּט אָן אין טיר. וועגן פּורים האָט מען אַמאָל געזאָגט:
מיר זײַנען אַלע פּורים־שפּילער,
ווײַל הײַנט איז נעכטן —
און מאָרגן איז אויס.
שענקט אונדז אַ חלום,
און וואַרפֿט אונדז אַרויס:
"מיר זײַנען אַלע פּורים־שפּילער".
מיינט צו זאָגן, אַז מיר זײַנען אַלע לצים, אפֿשר קעגן אייגענעם ווילן. אָבער פֿאָרט פֿירן מיר אויס די ראָלעס פֿון קאָמישע לצים און טראַגישע פֿיגורן. דער עיקר, מ'איז אין אַ געווירבל.
"ווײַל הײַנט איז נעכטן".
און קיינער לערנט זיך נישט אָפּ פֿונעם נעכטן. ס'האָט געפּאַסט די וועלט איז באַשאַפֿן געוואָרן בלויז פֿונעם הײַנט. געווען אַ המן. ס'איז דאָ אַ המן און ס'וועט זײַן אַ המן. נישט איינער, נישט קיין ציבור, נאָר טאַקע מיט אַ סמיטשיק אַריבער.
"און מאָרגן איז אויס."
ווייסן מיר דאָך אַלע, אַז דער מאָרגן איז פֿאַר אונדז געגרייט, און אַמאָל דאָס אויך נישט.
"שענקט אונדז אַ חלום".
ווײַל ווי אַנדערש? אָן אַ חלום וואָלטן מיר דען געקענט אויסקומען, און שלעפּן דעם אייגענעם גלות, דעם ייִדישן גלות, און דער וועלטס קאָשמאַר.
"און וואַרפֿט אונדז אַרויס".
זײַנען מיר פֿון לאַנג אַרויסגעוואָרפֿענע. די וועלט האָט באַשלאָסן אַז מיר, ייִדן, באַדראָען זי. מיר ווילן זי איבערנעמען, איבערקערן. מיר ווילן זי אָפּקויפֿן און פֿאַרקויפֿן. מיר ווילן זי פֿאַרנאַרן אין אַ פּאַסטקע און אָפּטאָן איר אַ שאָדן. יעדער המן באַנוצט זיך מיטן זעלביקן פּיזמון. ווי האָט געזאָגט אַהרון צייטלין:
"קודם האָט מען אונדז געשלאָגן ווײַל מיר זײַנען געווען שוואַך, און איצט שלאָגט מען אונדז ווײַל מיר זײַנען שטאַרק".
מיר האָבן אויף אונדזער לוח גענוג טרויער־דאַטעס. נישטאָ קיין מאַנגל אין רשעים. איז דער פֿריילעכער יום־טובֿ פּורים פֿאַר אונדז אַ תּענוג. טוט מען זיך משׂמח זײַן אויפֿס־כּוח.
איך האָב אַמאָל ליב געהאַט צו שרײַבן פּורים־שפּילן. איז אפֿשר וועט עס מיר דאָס מאָל אויך געלונגען, און אויב חלילה נישט, איז מהיכא־תּיתי. דער עיקר, שפּילט זיך אָפּ אַ פּורים־שפּיל אין דער הײַנטיקער פּאָליטיק. ס'פֿעלן נישט קיין טיראַנען, דעספּאָטן, פֿאַרגרעבטע מלוכה־מענער, אַ סך מאָל שינדער און שענדער. און די וועלט ליגט אין קימפּעט, און מאַכט זיך נישט וויסנדיק. קומען דרײַ קונע־לעמלס און ווילן באַווײַזן, אַז דווקא איינער פֿון זיי וועט איבערניצעווען, איבערצירעווען, איבערמאַכן און אפֿשר איבערקערן אונדזער זינדיק וועלטל און מאַכן פֿון איר אַ לײַט.
ויהי בימי שאַכער־מאַכער —
און עס איז געווען אין די טעג פֿון די מאַכער:
קומט צו לויפֿן דער שטאַפֿעט,
גיט אַ שאַל אינעם טרומפּייט:
הערט רבותי! זאָל זײַן שטיל!
הערט פֿון מלך, דעם שלומיאל.
אָט געווען אין אַפֿריקע,
און געבליבן אַ כּבֿד־פּה.
יעדעס מאָל ער גיט אַ לאַך,
לייענט מען אים דעם גרויסן שבֿח.
'הויכגעשעצטער חכם־עתּיק —
ווי דו זעסט, גייט עס נישט גלאַטיק.
אין איראַק פֿאַרקאָכט אַ קאַשע,
אַפֿגאַניסטאַן — כאָטש גיב אַ סטראַשע,
און אין עזה האַקט מען זיך,
אין לבֿנון קײַלט מען זיך.
ערשט אין קעניע מיט אַ זשמעניע —
אין דאַרפֿור און אין סודאַן,
און דו?
האָסט אַפֿילו נישט קיין פּלאַן,
ליגט בין לאַדען וווּ פֿאַרבאָרגן —
זוך אים הײַנט און זוך אים מאָרגן.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
דערווײַל האָבן מיר דרײַ פּורים־שפּילער — פֿול מיט חן.
הילאַרי, אָבאַמאַ און מאַק'קיין.
ווער פֿון זיי וועט פֿאָרט דערגיין?
הילאַרי:
כ'בין נישט ושתּי און נישט אסתּר,
איך בין איינע פֿון די בעסטע.
כ'וויל אײַך זאָגן גלײַך בפֿירוש,
איך וויל זײַן דער אַחשוורוש,
טראָגן הויזן מיט אַ קרוין,
מיט אַ קנעפּל און אַ לוין.
איך וועל אויפֿזוכן בין לאַדען,
מאַכן אַ סוף צו אַכמאַדינעדזשאַדן,
פּוטין סטראַשעט בלויז די וואַנצן,
אַל־קײַדאַ מיט די טאַליבאַנעס,
כ'וועל צעיאָגן די טאַראַקאַנעס,
כעזבאָלאַ, די דאַרמאָיעדן,
אָפּשיקן צו מוכאַמעדן.
די כאַמאַסניקעס פֿאָרויס,
כ'וועל באַווײַזן אַז כ'בין גרויס,
איך האַלט זיי אַלע אויפֿן אויג
דער וואָס טויג נישט — דער וואָס טויג.
אָבאַמאַ:
געשליפֿן צינגל — מײַן געצײַג —
כאָטש דערפֿאַרונג — בלויז אַ פֿײַג.
נאָר ווען ס'קומט צום כּישוף־שפּיל,
קען איך טרעפֿן גלײַך אין ציל.
איך בין גאָלע, גאָלע רייד.
כ'קום פֿון קעניע, נישט קוּווייט,
רעדן רעד איך מיט אַ ברען —
"יאָ, איך קען?" "יאָ, איך קען"!
איך קען זאַמלען געלט אַ וועלט —
"אָפּראַ" גיט און "אָפּראַ" קוועלט.
איך פֿאַרשטיי זיך אויף אַ וווּנק,
איצט אַז כ'בין אין מיטן שוווּנג.
און פֿאַר אײַערער הסכּמה,
גיב איך אײַך אָפּ מײַן נשמה.
פֿאַראַקאַן — געווען נאַשבראַט,
איז ער נישט קיין דעלעגאַט.
דעריבער האָב איך אים טיף טײַער,
בײַ מיר האָט ער אַ קליינע דעה.
וואָס ס'וועט ווײַטער זײַן, ווער ווייסט?
איך באַשטיי אויב דו באַשטייסט.
מאַק'קיין:
מ'וויל נישט דרייען אײַך קיין ספּאָדעק —
איך האָב נישט געלעקט קיין האָניק,
אין וויעטנאַם צי בײַ די וואַלן,
בין איך דווקא איצט אַ בעלן —
ווערן הײַנט דער פּרעזידענט,
מײַן גורל ליגט אין אײַערע הענט.
בוש איז טאַקע אַן אַנטיק,
אָבער כ'האַלט פֿון זײַן פּאָליטיק.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
אָבער מיר, ייִדן, ווייסן בעסער —
פֿאַר אונדז איז עס אַן אַלטע פּיעסע.
ווײַל הבֿל־הבֿלים — די וועלט איז אַ חלום.
פּאָליטיק איז אַ ווענטקע,
פֿאַר פֿיש און פֿאַר ייִדן.
איז דער גורל פֿאַרשידן.
איז שפּילט זשע כּלי־זמרים —
אַ פֿריילעכן ניגון —
און דערלאַנגט אונדז דעם פּורים,
כאָטש אַ טראָפּ פֿאַרגעניגן.
ווער וועט אויסגלײַכן די וועלט?
דער וואָס ס'האָט אַ בינטל געלט?
דער וואָס רײַסט זיך צו דער שיסל?
ווער וועט אונטערשטעלן אַ פֿיסל?
הילאַרי? מאַק'קיין? אָבאַמאַ?
איין גאָט ווייסט עס מן־הסתּמא.
צי אַזוי צי גאָר פֿאַרקערט —
אויב ס'איז אונדז פּורים באַשערט,
איז ער דער בעסטער גאַסטראָליאָר.
פּראַוועט מען אים יעדעס יאָר,
מיר וועלן נאָך עסן דעם שור־הבור —
דעם שור־הבור מיטן לויתן —
מיט אַ כּוסע יין־משומר בשׂימחה־ושׂשׂון.
און ווען מ'עט דערלעבן די אַחרית־הימים,
וועלן מיר דעמאָלט פּראַווען דעם אמתן פּורים.
אָמן!