צייכענונג פֿון איטעלאַ מאַסטבאַום

הקדמה

מײַן באָבע, עלקע רימאַן,
אַ ליכטיקן גן־עדן זאָל זי האָבן,
אַ מײַסטערין אַ גרויסע איז געווען
צו פֿלעכטן מעשׂיות...
ניין, נישט אויף דער פּריזבע,
מיט די שכנות בײַם קנאַקן קערלעך —
קיין פֿרײַ מזומן צײַט
האָט זי אויף דעם מין מעשׂיות
נישט געהאַט!
העט־שפּעט אין די פֿאַרנאַכטן,
נאָך אַ טאָג פֿון האָרעוואַניע —
אין שטוב, אין הויף, דאָרט,
וווּ ס’האָבן אויסגעפֿעלט
די הענט די פֿלינקע אירע —
פֿלעגט זי זיך צולעגן אויפֿן
סאַמע ראַנד פֿון בעטל,
וווּ איך האָב שוין געהאַט געדרעמלט
מיט איין אויג.
אָ, ווי זשעדנע כ’האָב געוואַרט
אויף דער מינוט,
ווען פֿון דער שטילקייט פֿינצטערער,
וועט זיך אַ שטראַל אויסשיילן —
מײַן באָבעס שטילע שטים,
וואָס וויגט און וועקט —
וויגט אײַן דעם אומרו,
און וועקט דעם דימיון,
און טראָגט אַוועק אונדז ביידן
אין דער וועלט פֿון מעשׂה,
וווּ אַלץ לעבט אויף,
דאָס שוין אַ מאָל געלעבטע,
מיט לעבעדיקע קלאַנגען, ריחות, מענטש...
און ווי אַ מדריך איבער דער וועלט פֿון חלום
האָט מיך געפֿירט אַ רבי,
וואָס מײַן באָבע
האָט מיך באַקענט מיט אים.
וווּ נאָך האָב איך געקאָנט
זיך טרעפֿן מיט אַ רבין,
אַז נישט אין באָבעס מעשׂיות
פֿאַרן שלאָף?!
געקומען איצט די צײַט
מײַן באָבעס מעשׂהלעך אומקערן,
און מיטן רבין אײַך באַקענען אויך,
פֿאַרפֿאַלן טאָרן זיי נישט ווערן,
און הערן וועט געפֿינען זיך שוין ווער.
און טאָמער קלינגען זיי פֿאַר אײַך
צו פּראָסט און פּשוט,
איז דאָס מײַן שולד —
צו לערנען תּורה
און אַ מעשׂה פֿלעכטן שיין,
גייט דאָך נישט אַריבער בירושה.

ערשטער פּרק: אַלף־בית

די אותיות פֿונעם אַלף־בית באַשאַפֿן
האָט דער בורא זיי געזאָגט אַזוי:
"צעפֿליט זיך, קינדערלעך, איבער דער וועלט,
דער גרויסער,
און הערט זיך צו צו ווערטער,
צו אַ געשפּרעך, אַ קלאַנג
פֿון יענע, וואָס פּאָרפּלען זיך
אין האַוועניש טאָג־טעגלעך,
אַ קערנדל חיונה פֿונעם קיום אויסצושאַרן
און עס פֿאַרזייען ווידער אויף להבא...
זאָל זײַן מיט אײַך דער אמת און נחמה!"
געבענטשט פֿון אייבערשטן,
צעפֿלויגן זיך די אותיות,
ווי פֿייגעלעך באַפֿליגלט,
אין אַלע עקן וועלט.
און אָט אַוועק אַ שטיקל צײַט איז —
נישט וויכטיק וויפֿל פּינקטלעך,
קיין פּינקטלעך צײַט איז דאָך נישטאָ,
ווען אייביקייט געפּרעסט איז אין אַ פּינטל.
צוריק זיך אומגעקערט פֿון שליחות ווײַטן,
בײַם כּיסא־בורא זיך אַלע אויסגעשטעלט
די אותיות — און שאַ־שטיל —
קיין קלאַנג נישט און קיין פּיפּס.
"וואָס שווײַגט איר, קינדערלעך,
ווי צו אַ קאַלט שטיק אײַזן
וואָלט איר אין פֿראָסט
די צינגלעך צוגעשמידט?"
איז ווידער שטיל
און בלויז די אויגן
אַראָפּגעלאָזט צו דר’ערד,
מיט בענקשאַפֿט און מיט שולד.
"אַזוי גאָר?!...
אַ שטומער שטרײַק?!...
און אפֿשר אַ מרידה?!" —
צעדונערט האָט מיט כּעס
דער אייבערשטער זיך באַלד, —
"וועט איר שוין אייביק רעדן אויף פּאַפּיר
און נאָך —
אויף שטיינער אויסגעהאַקט
מיט ווייטיק זײַן!"
זינט דעמאָלט
קריצן מיט דער פּען די אותיות,
און גיסן טרערן אויפֿן פּאַרמעט
אָן אַ שיעור...
און ווער עס וויל,
דער זוכט אין זיי דעם אמת,
און ווער עס קאָן —
געפֿינט אין זיי די טרייסט...
־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־
דער רבי איז געבליבן שווײַגן
און אין שטוב געווען איז הייס,
אַ פֿייגעלע געצוויטשעט האָט אין שטײַגל
דאָס לידעלע, דאָס אַלטס פֿון "אַלף־בית".

צווייטער פּרק: אמונה

געגעבן האָט דער אייבערשטער
דעם מענטשן זײַן אמונה,
און אָנגעזאָגט די גאַנצקייט אירע היטן,
ווי אַ שוואַרצאַפּל אינעם אויג,
נישט ענדערן קיין וואָרט,
קיין אות נישט איבערשטעלן, אַניט,
באַהיט אײַך גאָט,
וואָס ס’קאָן דערנאָך געשען!...
איז דאָך דער מענטש אַ שלעכטער שומר,
בפֿרט צו היטן זיך פֿאַר זיך אַליין.
האָט ער געלאָזט זיך פּאָרען, גריבלען
אין סאַמע טיפֿענישן פֿון געבאָט — אַזוי,
ווי ס’טוט אַ שלעכטער זייגערמאַכער,
אַ קאַליקע, מיט אַ שפּאַקטיוול אינעם אויג.
געדרייט אַהער, געדרייט אַהין,
אַז ס’איז נישטאָ קיין שׂכל,
הייבט מען אָן צו דרייען
ביז פֿונעם דרייעניש אַ צרה
דרייט זיך אויס אַ גרויסע!
געפּלאַצט האָט עפּעס דאָרט,
אין די געדערעם פֿון אמונה
און זיך צעשיט אויף טויזנט שטיקלעך
די גאַנצקייט פֿון דעם אוצר.
איצט פֿרעג איך אײַך:
צי וועט זיך אין דער וועלט, דער גרויסער,
נישט אָפּזוכן אַ בעלן, אָדער צוויי,
וואָס וועט געוויס פֿאַרלאַנגען
פֿון דעם גרויסן קוגל
אַ ביינדל אָפּצולעקן כאָטש?!
זײַנען די שטיקלעך געטלעכער אמונה,
פֿאַרפֿלאַנצט געוואָרן אויף באָדנס פֿרעמדע,
און ס‘האָבן זיך אַ צי געטאָן
צום הימל נײַע געצלעך,
פֿאַרנאַרנדיק נאָך זיך דעם נאַרישן המון.
אַז מע פֿאַרזייט אַ קריפּל, —
זאָגן די חכמים, —
וואַקסט אַ פֿאַרזעעניש פֿון דעם אַרויס.
אַ קיצור, דאָס וואָרעניש, דעם בוראס
איז צו שטאַנד געקומען —
צעקריגט האָט זיך די וועלט,
און יעדעס פֿאָלק און פֿעלקל
פֿאַרגאָסן האָט דעם שכנס בלוט פֿאַר דעם,
וואָס יענער האָט אַן אייגענע אמונה...
־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־
אין חדר, וווּ דער רבי אַ פֿאַרקילטער,
האָט הייזעריק גערעדט צו די תּלמידים,
האָט איינער, שטילערהייט,
זיך צו דער טיר געשאַרט.
האָט אים געפֿרעגט דער רבי:
"וווּהין זשע אײַלסטו זיך, בר־דעת?
דער שיעור הײַנטיקער
נאָך האַלט נישט בײַ דעם סוף?"
"איך לויף אַהיים, כּדי די וועלט
פֿאַרהיטן פֿון אַ צרה נײַער..." —
געענטפֿערט האָט דער תּלמיד.
"וואָס זשע איז געשען?"
"דערווײַל נאָך גאָרנישט, רבי,
דער ברודער מײַנער עלטערער,
אַ קאַליקע, אַ נישט־טויגער,
גייט אָבער לערנען זיך אויף
זייגער־מאַכערײַ.
האָב איך אַ טראָכט געטאָן:
ס’איז אַ סכּנה ער זאָל דעם זייגער
דרייען הין און הער און וואַרטן,
ביז ס’וועט ווידער עפּעס פּלאַצן
און זיך צעשיטן, גאָט באַהיט,
איבער דער גאָרער וועלט!"

דריטער פּרק: אָדם הראשון און דער ערשטער חטא

מײַן פּלוניתטע געהאַט צו מיר
שוין ווידער טענות... —
אַרויסגעוויזן האָט זײַן קול דער רבי, —
וואָס איז?... לאָזט אָפּ...
וואָס דאַרף איך אײַך
דעם קאָפּ פֿאַרקלאַפּט,
מיט מײַנע לעכער און מיט לאַטעס?!
איר האָט גענוג, כ‘בין זיכער,
אײַער אייגן בינטל...
און דאָך, כ‘וויל פֿרעגן,
צי ווייסט איר נישט פֿאַרוואָס,
איז אָדם, דער וואָס איז הראשון,
אַ בחור נישט געבליבן?
ניין... איז הערטשעט אויס מיט קאָפּ:
באַשאַפֿן האָט דער גאָט די וועלט,
און צוגעלייגט זיך אויף דעם גראָז
אַ רו טאָן נאָך דער ניט־מענטשלעכער עבֿודה.
ווי נאָר פֿאַרמאַכט האָט ער אַן אויג,
פּאַסמאַקעווענדיק זיך מיטן חיות פֿונעם שלאָף,
האָט באַלד דער רוח
זיך אָראָפּגעלאָזט בשתּיקה און
קלאָגן זיך גענומען פֿאַר דער גאָרער וועלט:
"נו, וואָס האָט ער שוין ווידער דאָ געמאַכט,
דער אַלטער תּרח?
צונויפֿגעשטוקעוועט אָט דאָס מיט יענץ
און פֿאַרן מענטש אַ דרך
אויסגעפֿלאַסטערט —
שטותים!
וועל איך אים איצט אויף טערקיש
אָפּמאַכן אַ שפּיצל
און אָט דאָס שיינע וועלטל זײַנס
פֿון פֿיס אויף קאָפּ
אַוועקשטעלן קאַפּויער!"
זײַן אַרבעט אָפּגעטאָן,
האָט דער נישט־גוטער פֿאַרנעמען זיך
דערווײַל פֿון דער אַרענע אויס,
און זיך צעשמאָלצן אין דער לופֿט.
דער בורא נאָך אַ זיסן דרעמל
געלעגן איז אַ ווײַלע און געמאַכט
אַ בולטע מחיצה
צווישן דעם חלום און דער וואָר...
און פּלוצעם האָט די נאָז
אַ דריי געטאָן זיך זײַנע,
און דאָס פּנים —
זיך פֿאַרקרימט אין אַ גרימאַסע האָט:
"וואָס טוט זיך דאָ?
און וווּ איז אָדם?
כ’האָב דאָך געלאָזט אים פֿיטערן די שאָף?"
אַרומגעקוקט זיך, האָט דערזען דער בורא,
אַז דער, וואָס האָט געהייסן אָדם,
געשטאַנען אויף צוויי קני,
און מיט ידים
אַרומגעכאַפּט אַ שעפֿעלע
אַ ווײַס, אַ שיינס...
"נאָר דאָס פֿעלט אויס מיר אין גן־עדן!" —
האָט גאָט אַ ברום געטאָן זיך
אין דער באָרד.
אַ דריי געטאָן אַ וואָנציע,
האָט ער שוין ווייך באַשטימט:
"אַ שאָף האָט לעבן זיך אַ באָק,
וועט אָדם פֿאַרמאָגן לעבן זיך אַ אישה!"
וו’אַזוי געזאָגט — אַזוי געמאַכט!
אַ ברירה האָט דער אייבערשטער געהאַט?
דעם רוחס האַנט געפֿילט זיך אָבער סײַ־ווי,
און נישט געהאָלפֿן האָט קיין מבול און קיין סדום!

פֿערטער פּרק: דוד המלך און גלית

ווען איך הער אַ פֿידל שפּילן, —
האָט געזאָגט דער רבי, —
טרייסלענדיק זײַן בערדל,
און זופּנדיק די טיי, —
דערמאָן איך זיך אין דודן,
אין אונדזער גרויסן מלך,
וואָס ער נישט איין נצחון
האָט אונדזער פֿאָלק געבראַכט.
נצחונות און מפּלות
געדענקט די וועלט אַ סך,
נאָר פֿרעגט:
וואָס איז געווען די סיבה
פֿון יעדער אַזאַ שלאַכט?
אייסעך... אַבי אַ תּירוץ —
דאָס בלוט צו וואַסער גלײַך —
אַזוי געווען איז דעמאָלט,
און הײַנט די זעלבע זאַך.
דער כּבֿוד פֿון אַ מלך
האָט אַ הויכן פּרײַז...
אַ קיצור, נישטאָ וואָס לאַנג דאָ ברײַען,
הערט, וואָס סע דערציילט דער גרײַז.
געהאַט דער מלך דוד האָט
אַ סך טאַלאַנטן, נאָר שפּילן פֿידל —
איז אים געשענקט געווען פֿון גאָט.
דער ווירטואָז, דער גרויסער פּאַגאַניני,
בײַ אים וואָלט לערנען זיך געקאָנט.
האָט אים פֿאַרגלוסט זיך שפּילן אַ דועט
מיט דעם מוזשלאַן, וואָס
שטאַמט פֿון פּלישתּים — גלית,
און אים צו זיך פֿאַרבעטן אין פּאַלאַץ
ניגונים שיינע שפּילן מצאי־שבת.
ווי ס‘ווערט דערמאָנט אין די אַגדות,
געדרימבלט גלית אויף אַ באַס.
געהאַלטן האָט ער זיך מיט גדלות,
כאָטש נישט געטראָפֿן אָפֿט צום טאַקט.
ווי לאַנג וואָלט דער דועט געדויערט,
איז שווער הײַנט זאָגן, אָבער דאַן
האָט דעם כּנר די שפּיל פֿאַרדודלט
און ווי אַ סטרונע וואָלט געפּלאַצט,
אַזוי געפּלאַצט האָט זײַן געדולד.
"כ‘זע, ברודער גלית, אַז אַ בער
האָט דיך געלאָזט אָן דעם געהער..."
דערהערט דאָס וויצלען זיך פֿון מלך דוד,
ווערט גלית ממש מלא־כּעס:
"אַ בער פֿאַר מיר איז ווי פֿאַר דיר אַ פֿליג,
אויף איין זײַט האַנט געלייגט, און
מיט דער צווייטער האַנט — צעפּלעטשט!"
דערמיט געוואָלט דער ריז באַווײַזן,
ווי גרויס ער איז אין גיבערײַ.
"אַ גיבער זײַן — איז נישט צו שפּילן פֿידל,
דאָס דאַרפֿסטו וויסן, ייִדעלע, סמאַרקאַטש!"
אַן אַלטע זאַך, נאָך פֿון די גריכעס
אַז מ‘איז מקנא דײַן טאַלאַנט,
זוכט מען אַ תּירוץ דיך פֿאַרטשעפּען
און מע געפֿינט אים אין דײַן ייִחוס.
וואָס ס‘איז געשען דערנאָך —
דאָס ווייסט איר גוט,
באַשריבן איז עס פּינקטלעך אין תּנ"ך:
די פּלישתּים האָבן פּעטש געקראָגן
און זייער מלכות האָט געקראַכט...
איצט זיץ איך זיך בײַם טיש און טראַכט,
וווּ וואָלט געקאָנט אַ קער טאָן די געשיכטע,
ווען דער פֿאַרפֿאַלענער מוזשלאַן,
געשפּילט וואָלט אויף זײַן באַס צום טאַקט?
־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־־
פֿאַרענדיקט צו דערציילן
און זופּן זײַן שוין קאַלטע טיי
געזאָגט דער רבי האָט קאַפּיטלעך תּהילים
און מיטן ספֿר שטיל זײַן עלנטקייט געטיילט.

פֿינפֿטער פּרק: אַ שפּליטער און שטויב

פֿון קרישטאָלגלאָז
געמאַכט אַ זאַך דער מײַסטער,
האָט עס געפֿרייט דאָס אויג
בײַ פֿרײַנד און האָט
דאָס אויג געריסן בײַ די שׂונאים.
געבליבן איז בײַם מײַסטער
אויפֿן ווערקשטעל בלויז
אַ בערגל שטויב —
דער אָפּפֿײַל פֿון דער זאַך.
צונויפֿגעשאַרט עס אין אַ שאַכטל,
האָט ער פֿאַררוקט עס
אין אַ ווינקל ווײַטן
פֿון דעם שופֿלאָד —
אויף מאַלע וואָס,
ווי זאָגט מען דאָרט, אין ספֿרים,
אויף להבא.
געהאַט די זאַך
אַ גליקלעך לעבן לאַנגס,
און ווי עס פֿירט זיך שוין בײַ לײַטן,
וואָס עלטער ס‘איז געווען,
אַלץ אָפּגעשאַצט געוואָרן טײַערער...
און פּלוצעם אין אַ טאָג —
באַשערט געווען אַזוי —
נישט פֿון אַ בייזן אויג,
נישט פֿון אַ שטורץ, אַ גלעט —
פֿון זיך אַליין —
געפּלאַצט האָט דער אַנטיק,
געמאַכט פֿון קרישטאָלגלאָז,
און זיך צעשיט אויף
פּיצלעך־ברעקלעך שפּליטערס.
איצט ליגט אַ שפּליטערל,
באַגלײַך מיט אָפּפֿײַל־שטויב
פֿאַררוקט אין ווינקל ווײַטן
פֿון דעם שופֿלאָד —
אויף מאַלע וואָס,
און דאָך...
דער רבי האָט אַ גלעט געטאָן
זײַן בערדל,
אַן אייגל צוגעזשמורעט און
געזאָגט צו די תּלמידים:
"און דאָך, אַ שפּליטער
בלײַבט אַ שפּליטער,
נישט קיין שטויב.
אַ שפּליטער איז אַן אָנהייב
און אַ סוף —
אַ זכר פֿון אַ גאַנצער גאַנצקייט!
און וואָס דער שטויב איז — אַש,
עס גיט אַ בלאָז אַ ווינטל —
נישטאָ שוין מער, ווי נישט געווען
קיין מאָל ניט...
סײַדן,
אַ שטויבעלע, חלילה,
טרעפֿט אײַך אינעם אויג!"

זעקסטער פּרק: פֿאַר וואָס איז נישט געשען דער צווייטער מבול?

און ווידער איז די וועלט
פֿאַרפֿלייצט געוואָרן
מיט עבֿרות, זינד און ליגן,
באַוואָקסן, ווי מיט לעפּרע־מכּות,
מיט קינאה־שׂינאה
איין באַשעפֿעניש צום צווייטן...
האָט דער בורא
אין זײַנע העכסטע הייכן
צונויפֿגערופֿן די מלאכים
אויף אַ באַראַט —
פֿאָרט דעמאָקראַטיע, הגם
זײַן וואָרט, זײַן פּסק
דער לעצטער איז.
אויסגעהערט די מחנה עצה־געבערס
האָט דער אייבערשטער געזאָגט זיי
אָט אַזוי:
"זאָל יעדערער פֿון אײַך, רבותי,
צום פֿײַער־סטאַדיאָן
אין צענטער פֿון גיהנום
אַ שלאַכט־האָן צושטעלן
אַ שעה פֿאַר זאָגן נעילה;
און יעדער פֿויגל זאָל די גרייס זײַן
פֿון דעם פֿאָלק און לאַנד,
וואָס ער וועט פֿאָרשטעלן
אין דער גרויסער שלאַכט.
די עופֿות, וואָס וועלן בלײַבן לעבן,
זאָלן אַליין צעפּויקן און
צעקרייען די בשׂורה גליקלעכע
פֿאַר זייער פֿאָלק.
אַזוי וועט זײַן, אויב נישט —
אַ מבול
שיק איך ווידער אָן
אויף דער ערד!"
אַזאַ מין פּסק דערהערט,
צעפֿלויגן זײַנען זיך
די דינערס און געבראַכט
צו דעם קאָנקרעטן אָרט
און צו דער שעה באַשטימטער
אַזויפֿיל הענער,
ווי גרויס געווען די ערד באַזעצט
מיט פֿעלקער און מלוכות.
אַ ריזיקע מלוכה —
אַ ריזן שלאַכט־האָן,
אַ קליינטשיקע מלוכה —
אַ קאַרליק־האָן, אַ ליליפּוט...
די שלאַכט געדויערט האָט
נישט לאַנג —
אַ שעה און צען מינוט.
פֿאַרגאָסן בלוט האָט זיך אַ סך,
ווי ס’וואָלט כּפּרות פֿאַר יום־כּיפּור
געשלאָגן דאָ די גאָרע וועלט.
אַלץ טויט — נישטאָ קיין
סימן פֿון אַ לעבן...
"נו אָט, — געזאָגט דער האַר, —
אַזוי ווי נישט געווען,
זײַנען נישטאָ אויך הײַנט
צדיקים!
איצט עפֿנט אַלע שליוזן
אין אַלע זיבן הימלען
און זאָלן וואַסערן אויף דער ערד
אָפּוואַשן זי פֿון
בייז און שלעכטס,
אַ קיצור, ווי ס’איז געווען
אין יענעם, ערשטן מבול!"
שוין גרייט געווען
זיך נעמען צו דער אַרבעט,
האָבן די משרתים גאָטס
דערהערט אַ שטילן פּיפּס
אין ווײַטן ווינקל
פֿון דער פֿאַרבלוטיקטער
אַרענע...
"צי זשיפּעט דאָרט אַ נפֿש,
צי אַ שדל
שפּילט מיט מיר אַ שפּאַס?" —
געפֿרעגט דער בורא
מלא־כּעס.
"איך פֿרעג, ווער איז דאָרט?"
"איך... אני־הקטן..."
און נאָך די קורצע ווערטער
פֿון אונטערן אַ ריזן
אָפּגעהאַקטן פֿליגל
אַ שנאָבל אַ צעדראַפּעטער
שטופּט זיך קוים אַרויס.
"אָ, מײַן גאָט,
ביסט ווידער דאָ, ישׂראליק?!"
"כּן, מײַן האַר..."
"איז אויב אַזוי, פֿלי
און זאָג דײַן פֿעלקל,
אַז לאָזן, לאָז איך זיי
בײַם לעבן —
אַ וואָרט איז פֿאָרט אַ וואָרט!
זיי זאָלן אָבער וויסן, אַז
קיין אות אין אונדזער סיני־הסכּם
וועל איך נישט בײַטן,
הערסט?"
"אַוודאי, האַר..."
"טאָ פֿלי און זאָג!"
און שוין אין גיכן
האָט זיך דערהערט
פֿון אונטן, פֿון דער ערד
אַ כאָר הכנעהדיקע שטימען:
"את אַשר יאהבֿ יוכיח" —
וועמען ער האָט ליב,
דעם שטראָפֿט ער שטאַרקער!

נאָך אַלעמען

אַוועק, אַרײַנגעפֿאַלן אינעם ברונעם פֿון דער צײַט
און זיך צעשמאָלצן אינעם אין־סוף פֿון זכּרון —
אַ גאַנצע וועלט פֿון פֿרייד און פֿון געזאַנג,
און מיט אַ האַוועניש פֿון וואָך,
אַרומגעשלייערט מיט דער שטילער שבתדיקער שכינה.
אַוועק און ס‘וועט נישט זײַן שוין מער,
לויט די געזעצן פֿונעם קיום,
וואָס ס‘האָט דער גיריקוויסנדיקער מוח
מיט גראָבן פֿינגער אויסגעגראָבן
די ברעקלעך חכמה — שיכט נאָך שיכט —
פֿון צײַטן אַלטע ביז די דורות נײַע.
וואָס וואַרט אונדז מאָרגן, נאָכן זאָגן מעריבֿ?
צי דען איז נישט גענוג געווען די שטראָף
פֿאַר ערשטן זיסן זינד אין גרעזער פֿון גן־עדן,
ביז דעם דערשטיקטן כליפּ פֿון קינד
אינעם גיהנום פֿון פֿאַרוויסטן אוישוויץ?!
און דאָך, שטייט ווײַטער אויף די זון,
באַגלייט מיט ערשטער תּפֿילה "מודה־אַני..." —
און רופֿט דעם נײַעם טאָג, ווי טויזנט יאָר צוריק,
און אין דעם רוף צונויפֿגעגאָסן האָט זיך
דער ערשטער קלאַנג פֿונעם בראשית־וואָרט,

וואָס הערט זיך בולט הײַנט, און
וועט אין מאָרגן ווײַטן דערהערן זיך אויף ס‘נײַ.