אַ מאָל איז עס געווען, ווען די מלאכים זײַנען געווען אין הימל, און אויף דער ערד האָבן געלעבט גוטע מענטשן. איז געווען אַזאַ פֿײַנער ייִד, אַ לערנער אין דאָרף. האָט ער געהאַט דרײַ זין, געטרײַע קינדער. און ווען ס’איז געקומען זײַן צײַט צו שטאַרבן, האָט ער צונויפֿגערופֿן זײַנע דרײַ זין און האָט צו זיי געזאָגט אַזוי: "מײַנע ליבע קינדער, איך גיי שטאַרבן. לאָז איך אײַך אַ צוואה און זאָג אײַך אָן, אַז איך וועל שטאַרבן, זאָלט איר מיך מקבר זײַן לעבן יענעם יעלניק, וווּ דער געלער זאַמד אין וועלדל, און איר זאָלט קומען צו מיר נעכטיקן אויף מײַן קבֿר דרײַ נעכט נאָכאַנאַנד, איינציקווײַז. זאָל פֿריִער קומען דער עלטערער זון, דערנאָך דער מיטעלער און צום סוף זאָל קומען דער ייִנגסטער. קומט און האָט פֿאַר גאָרניט מורא — וועט אײַך זײַן גוט!"
און דער ייִד איז געשטאָרבן, און זײַנע זין האָבן אַלץ געטאָן אַזוי ווי ער האָט זיי פֿאַרזאָגט אין דער צוואה. די ערשטע נאַכט גייט דער עלטערער זון נעכטיקן אויפֿן טאַטנס קבֿר. האָט ער איבערגענעכטיקט די נאַכט און אַז ס’איז געוואָרן טאָג, איז ער געגאַנגען אַהיים. אויפֿן וועג אַהיים באַגעגנט ער אַן אַלטן ייִד, אַ צעקנייטשטן אַן אײַנגעבויגענעם, מיט אַ לאַנגער ווײַסער באָרד און געדיכטע ווײַסע ברעמען. און פֿון אונטער די בערשטעלעך ברעמען קוקן אַרויס צוויי וווילע אויגן. ווער איז דער ייִד? אליהו הנבֿיא.
פֿרעגט אים דער אַלטער ייִד: "פֿון וואַנען גייסטו, זונעלע?" דערציילט אים דער עלטערער זון די גאַנצע מעשׂה און גיט צום סוף צו: "אַזוי ווי דער טאַטע האָט פֿאַרזאָגט, מוזן מיר אים פֿאָלגן!" זאָגט דער אַלטער ייִד צו אים: "וואָס ווילסטו, זונעלע, ווען מע לייגט דיר פֿאָר: צי אַ פֿעסל גאָלד? צי אַ פֿונט מזל? אָדער זײַן אַ וואָרט־זאָגער?" זאָגט דער עלטערער זון: “פֿון די דרײַ זאַכן, וואָלט איך בעסער געוואָלט אַ פֿעסל גאָלד!" — "גוט, — זאָגט דער אַלטער, — גיי אַהיים, וועסטו שוין זען".
אויפֿן צווייטן טאָג איז געגאַנגען דער מיטעלער זון נעכטיקן אויפֿן טאַטנס קבֿר. האָט ער איבערגענעכטיקט די נאַכט און אַז ס’איז געוואָרן טאָג, איז ער געגאַנגען אַהיים. אויפֿן וועג אַהיים באַגעגנט ער אַן אַלטן ייִד. ווער איז דער ייִד? אליהו הנבֿיא. פֿרעגט אים דער אַלטער ייִד: "פֿון וואַנען גייסטו, זונעלע?" דערציילט אים דער מיטעלער זון די גאַנצע מעשׂה און גיט צום סוף צו: "אַזוי ווי דער טאַטע האָט פֿאַרזאָגט, מוזן מיר אים פֿאָלגן!" זאָגט דער אַלטער ייִד צו אים: "וואָס ווילסטו, זונעלע, ווען מע לייגט דיר פֿאָר: צי אַ פֿעסל גאָלד? צי אַ פֿונט מזל? אָדער זײַן אַ וואָרט־זאָגער?" זאָגט דער מיטעלער זון: "פֿון די דרײַ זאַכן, וואָלט איך בעסער געוואָלט אַ פֿונט מזל!" — "גוט, — זאָגט דער אַלטער, — גיי אַהיים, וועסטו שוין זען".
אויפֿן דריטן טאָג איז געגאַנגען דער ייִנגסטער זון נעכטיקן אויפֿן טאַטנס קבֿר. האָט ער אויך איבערגענעכטיקט די נאַכט און אַז עס איז געוואָרן טאָג, איז ער געגאַנגען אַהיים. און ווידער, ווי מיט זײַנע עלטערע ברידער, האָט אים באַגעגנט אויפֿן וועג אליהו הנבֿיא, אויסגעפֿרעגט אים, אויסגעהערט אים און געזאָגט, ווי זײַן שטייגער איז: "וואָס ווילסטו, זונעלע, ווען מע לייגט דיר פֿאָר: צי אַ פֿעסל גאָלד? צי אַ פֿונט מזל? אָדער זײַן אַ וואָרט־זאָגער?" זאָגט דער מיטעלער זון: "פֿון די דרײַ זאַכן, וואָלט איך בעסער געוואָלט זײַן אַ וואָרט־זאָגער!" — "גוט, — זאָגט דער אַלטער, — גיי אַהיים, וועסטו שוין זען".
נו, איז אַזוי טאַקע געווען, ווי יעדער ברודער האָט געוואָלט און ווי דער אַלטער ייִד האָט צוגעזאָגט: דער עלטערער ברודער האָט באַקומען אַ פֿעסל גאָלד, און איז געוואָרן זייער רײַך. דער מיטעלער ברודער — אַ פֿונט מזל, און אים איז געווען נאָך בעסער, ווײַל וואָס ער זאָל ניט געווען טאָן, איז אים געגאַנגען מיט מזל און מיט גליק. אָבער דער ייִנגסטער ברודער האָט גאָרניט געהאַט. נאָך מער: די עלטערע ברידער האָבן געלאַכט פֿון אים: "נאַדיר גאָר אַ וואָרט־זאָגער! יעדער שלעפּער איז הײַנט אַ וואָרט־זאָגער!"
דער ייִנגסטער ברודער האָט זיי גאָרניט געענטפֿערט און זיך אַוועק אין דער וועלט. גייט ער זיך אַזוי דורך אַ וואַלד און זינגט זיך צו:
ליב האָט איינער פֿעסער גאָלד,
פֿאַר אַ צווייטן גאָלד — איז מזל.
גאָלד — איז שווײַגן, נאָר ניט איך,
האַלט מען מיך פֿאַר אַ שלימזל.
זיך אָפּגעשטעלט בײַ אַ הויכן בוים, האָט ער מיט אַ פֿאַרביטערט האַרץ אַ זאָג געטאָן: "איך זאָג, אַז דער בוים זאָל אײַנפֿאַלן, זיך אָנטשעפּען אין מײַן מאַנטל און זיך שלעפּן נאָך מיר ביזן קייסערס פּאַלאַץ!" און ווי נאָר ער האָט די ווערטער אַרויסגעזאָגט, איז דער בוים גלײַך אַנידערגעפֿאַלן און האָט זיך אָנגעטשעפּעט אין זײַן מאַנטל. האָט ער זיך שוין אַזוי געלאָזט גיין צום קייסערס פּאַלאַץ.
ווען ער איז פֿאַרבײַגעגאַנגען דעם פּאַלאַץ, האָט אים פֿון אַ פֿענצטער דערזען דעם קייסערס טאָכטער. איז אויף איר אָנגעפֿאַלן אַ געלעכטער, נאָר אויף צו פּלאַצן. און ווער וואָלט זיך דען געקאָנט אײַנהאַלטן: אַ מאַן גייט און זייער אַ לאַנגער בוים שלעפּט זיך אים נאָך? אָבער דעם וואָרט־זאָגער האָט איר געלעכטער פֿאַרדראָסן. זאָגט צו איר מיט כּעס: "אַ געלעכטער אין דײַן בויך אַרײַן!" און ווי נאָר ער האָט די ווערטער אַרויסגעזאָגט, איז זי באַלד טראָגעדיק געוואָרן און האָט געהאַט אַ קינד. איז געוואָרן אַ רעש און אַ טומל אויף דער גאַנצער מדינה: סטײַטש, דעם קייסערס טאָכטער האָט געהאַט אַ קינד און מע ווייסט ניט פֿון וועמען!
וואָס טוט דער קייסער? ער רופֿט צונויף דעם סענאַט און דער סענאַט באַשליסט, אַז ווען דאָס קינד וועט אַלט ווערן צוויי יאָר, זאָל מען מאַכן אַ גרויסן באַל און מע זאָל צונויפֿרופֿן אַלע אײַנוווינער פֿון דער מדינה. דאָס קינד זאָל מען אַרויפֿשטעלן אויפֿן טיש, וועט מען זען, צו וועמען דאָס קינד וועט זיך ציִען — יענער איז זײַן טאַטע.
אַז דער סענאַט באַשליסט, מוז מען טאָן. דאָס קינד איז געוואָרן צוויי יאָר אַלט, האָט דער קייסער געמאַכט אַ גרויסן באַל מיט אַלע גוטע זאַכן, אויף אַלע קבצנים געזאָגט געוואָרן; אַרומגעזעצט די מענטשן אַרום דעם טיש — פֿון איין עק מדינה ביזן אַנדערן עק — און האָט אויפֿן טיש אַרויפֿגעשטעלט דאָס קינד. אָבער דאָס קינד האָט זיך צו קיינעם ניט געקערט. דעמאָלט האָט מען גענומען זוכן מענטשן, וואָס האָבן זיך געקאָנט באַהאַלטן, אָדער מ’האָט זיי געקאָנט פֿאַרזען. און אַזוי איז טאַקע געווען; אין אַ קליינעם קלויז, עק שטאָט האָט מען געפֿונען אַ מאַן, וואָס איז געזעסן הינטערן אויוון און האָט געלערנט.
זאָגט מען אים: "שיינער מענטשן, קום צום טיש!" איז ער געגאַנגען. האָט מען אים אַוועקגעזעצט צום טיש, געגעבן אים צו עסן פֿון די אַלע גוטע זאַכן, און דערנאָך האָט מען אַרויפֿגעשטעלט דאָס קינד אויף דעם טיש. ווי נאָר דאָס קינד האָט דערזען דעם מאַן, האָט זיך עס באַלד אַ צי געטאָן צו אים מיט די הענטעלעך.
איז באַלד געוואָרן אַ זשום און אַ רעש. זאָגט מען צום וואָרט־זאָגער: "שיינער מענטש, צי ווייסטו, אַז דו ביסט דער פֿאָטער פֿון דעם קינד?" זאָגט ער: "מעגלעך!" פֿרעגט מען אים: "וואָס זאָל מען מיט דיר טאָן דערפֿאַר?" זאָגט ער: "טוט וואָס איר ווילט!" האָט דער קייסער ווידער צונויפֿגערופֿן דעם סענאַט און דער סענאַט האָט באַשלאָסן מע זאָל אַלע דרײַ, דעם פֿאָטער און די מוטער מיטן קינד, פֿאַרשליסן אין אַ קאַסטן און זיי אַוועקלאָזן אויפֿן טײַך שווימען.
אַז דער סענאַט באַשליסט, מוז מען טאָן. האָט מען אַרײַנגעזעצט דעם וואָרט־זאָגער, דעם קייסערס טאָכטער און דאָס קינד אין אַ גרויסן קאַסטן, געגעבן זיי אַ לעבל ברויט מיט זיך, און אַוועקגעלאָזט זיי אויפֿן טײַך שווימען. שווימען זיי אַזוי, שווימען און דער וואָרט־זאָגער זינגט זיך צו זײַן לידעלע:
ליב האָט איינער פֿעסער גאָלד,
פֿאַר אַ צווייטן גאָלד — איז מזל.
גאָלד — איז שווײַגן, נאָר ניט איך,
האַלט מען מיך פֿאַר אַ שלימזל.
פֿונעם זינגען ווערט מען אָבער ניט זאַט, עסט ער אויף דאָס גאַנצע לעבל ברויט. זאָגט דעם קייסערס טאָכטער צו אים: “וואָס עסטו אַליין אויף דאָס גאַנצע לעבל ברויט? מיר זײַנען דאָך אויך הונגעריק!" זאָגט ער: “פֿאַר אײַך וועט זײַן אַן אַנדער לעבל ברויט". און ווי ער זאָגט עס אַרויס, איז גלײַך געוואָרן נאָך אַ לעבל ברויט.
אַז דעם קייסערס טאָכטער האָט דאָס דערזען, רופֿט זי זיך אָן צום וואָרט־זאָגער: “אַז דו ביסט שוין אַזאַ וואָרט־זאָגער, טאָ זאָג אַ וואָרט מיר זאָלן צושטיין צום ברעג". אַ קייסערס אַ טאָכטער קאָן מען ניט אָפּזאָגן, בפֿרט אַז בעתן שווימען, האָט זי אים אָנגעהויבן אַלץ מער און מער געפֿעלן ווערן. זאָגט ער: “גענוג געשוווּמען, שוין צײַט צום ברעג צושטיין!" און ווי נאָר ער האָט אַרויסגעזאָגט די ווערטער, זײַנען זיי צוגעשטאַנען צום ברעג. זאָגט זי: “ווי באַלד מיר זײַנען שוין צוגעשטאַנען צום ברעג, טאָ זאָג, אַז דער קאַסטן זאָל זיך עפֿענען". “נו, זאָל זיך דער קאַסטן עפֿענען!" האָט זיך דער קאַסטן שוין אויך געעפֿנט.
אַרויסגעקראָכן פֿונעם קאַסטן אויפֿן ברעג, האָט דעם קייסערס טאָכטער זיך אַרומגעקוקט און פֿאַרשטאַנען, אַז זיי געפֿינען זיך אויף אַן אינדזל, גרויס ווי אַ גענעץ. “ווייסטו וואָס, — האָט זי זיך אָנגערופֿן צום וואָרט־זאָגער, — אַז דו ביסט שוין אַזאַ גרויסער זאָגער, טאָ זאָג אַזוי, אַז פֿון דעם אינדזל זאָל זיך ציִען אַ זילבערנע בריק מיט גאָלדענע פּאָרענטשן צו מײַן טאַטנס פּאַלאַץ!" קיין גרויסן חשק זיך אומקערן אַהין, פֿון וואַנען מ’האָט אים אַרויסגעטריבן, האָט דער וואָרט־זאָגער ניט געהאַט. און דאָך, האָט ער דער שיינער טאָכטער, דעם קייסערס, ניט געקאָנט אָפּזאָגן.
ווי נאָר ער האָט געזאָגט אַלץ וואָס מע דאַרף, איז באַלד געוואָרן אַ זילבערנע בריק, מיט גאָלדענע פּאָרענטשן. דעם קייסערס טאָכטער האָט געשײַנט פֿאַר פֿרייד; אָבער ס’איז איר נאָך אַלץ ווייניק, זאָגט זי: “ווי באַלד אַזוי, טאָ זאָג שוין, אַז עס זאָל ווערן אַ קרישטאָלענע קאַרעטע, מיט פֿיר פֿערד געשפּאַנט און מיר זאָלן אַזוי צופֿאָרן צום קייסערס פּאַלאַץ". האָט דער וואָרט־זאָגער געזאָגט אַזוי ווי זי האָט געוואָלט. איז גלײַך שטיין געבליבן פֿאַר זיי אַ קרישטאָלענע קאַרעטע, מיט פֿיר גניאַדע פֿערד, וואָס קלאַפּן מיט די קאָפּיטעס אין דער ברוק און רײַסן זיך אין גאַלאָפּ אַרײַן.
נו, זײַנען זיי צוגעפֿאָרן צום קייסערס פּאַלאַץ, האָט אים גלײַך אַ בליאַסק געטאָן אין די אויגן די זילבערנע בריק, די גילדענע פּאָרענטשן און די קרישטאָלענע קאַרעטע. פֿרעגט ער אַ פֿאַרוווּנדערטער: “וואָס איז דאָס, טאָכטער מײַנע, ווער האָט דאָס אַלץ געמאַכט?" ווײַזט אים די טאָכטער אָן אויף דעם וואָרט־זאָגער. זאָגט דער קייסער צו אים: “ווי באַלד אַזוי, ביסטו דאָך גאָרניט קיין פּראָסטער מאַן! טאָ נאַדיר נאָך דערצו אַ האַלבע מדינה, און לעב גליקלעך מיט מײַן טאָכטער און דײַן זון!"
נו, האָט מען געמאַכט אַ גרויסע שׂימחה, און דער בדחן האָט פֿריילעך געזונגען דאָס באַקאַנטע לידעלע:
ליב האָט איינער פֿעסער גאָלד,
פֿאַר אַ צווייטן גאָלד — איז מזל.
גאָלד — איז שווײַגן, נאָר ניט איך,
האַלט מען מיך פֿאַר אַ שלימזל.
