דער הײַנטיקער יום־טובֿ, שבֿועות, פֿלעגט הייסן אין די גמרא־צײַטן "עצרת" — "אָפּשטעלונג". אין דער תּורה ווערט דאָס דאָזיקע וואָרט אָבער אַסאָציִיִרט מיט אַן אַנדער יום־טובֿ, שמיני־עצרת. פֿאַרוואָס האָבן די חז״ל זיך באַנוצט דווקא מיט אַזאַ טערמין?
דער רבי לוי־יצחק באַרדיטשעווער האָט דערקלערט דעם באַדײַט פֿון אַזאַ נאָמען אויף עטלעכע פֿאַרשיידענע אופֿנים. די אַנדערע יום־טובֿים — למשל, פּסח און סוכּות — זענען פֿאַרבונדן מיט באַזונדערע מיצוות; מע פּראַוועט דעם סדר מיט מצה און מרור, מע זיצט אין סוכּה, מע שאָקלט דעם לולבֿ און אתרוג. שבֿועות טאָר מען נישט טאָן קיין מלאָכה, אַזוי ווי אין יעדן אַנדערן יום־טובֿ; ס׳איז אָבער נישט קיין ספּעציפֿישע "שבֿועותדיקע" מיצווה. דאָס זעלבע איז אויך אמת לגבי שמיני־עצרת.
אין דער אמתן, זענען צווישן די ייִדן פֿאַרשפּרייט אַ צאָל מינהגים, וואָס דערמאָנען אויפֿן דעם תּוכן פֿונעם הײַנטיקן יום־טובֿ, "זמן מתּן תּורתנו" — דער טאָג, ווען דאָס ייִדישע פֿאָלק האָט מקבל געווען די תּורה בײַם באַרג סיני. אַ סך מענטשן לערנען די תּורה די גאַנצע ערשטע נאַכט פֿון שבֿועות; עס זענען אַפֿילו פֿאַראַן יחידים, וואָס שלאָפֿן נישט ביידע נעכט. פֿאַר די, וואָס טוען עס, קאָן שבֿועות זײַן פֿאַרבונדן אַפֿילו מיט אַ מער אינטענסיווער גײַסטיקער עבֿודה, ווי פּסח און שבֿועות.
עס זענען דאָ נאָך עטלעכע שיינע שבֿועותדיקע מינהגים, וואָס האָבן צו טאָן מיט דער קבלת־התּורה. אין אַ טייל קהילות באַצירט מען די שילן און הײַזער מיט גראָז און בלומען. ווי עס שטייט אינעם מדרש, האָט די ערד אַרום דעם באַרג סיני פּרעכטיק געבליט, ווען די ייִדן האָבן באַקומען די תּורה. שבֿועות פּראַוועט מען אויך אַ מילכיקע סעודה, ווײַל די תּורה, ווי אַ גײַסטיקער מאכל פֿאַר דער נשמה, ווערט פֿאַרגליכן מיט מילך, וואָס גיט די קינדער דעם כּוח צו וואַקסן.
פֿונדעסטוועגן, זענען די דערמאָנטע זאַכן בלויז מינהגים, און נישט בפֿירושע מיצוות פֿון דער תּורה. אַדרבא, דווקא צוליב דעם, וואָס שבֿועות איז נישט פֿאַרבונדן מיט אַ ספּעציפֿישער מיצווה, האָבן די ייִדן אַליין "באַצירט" דעם דאָזיקן יום־טובֿ מיט שיינע פֿאָלקס־מינהגים. דערפֿאַר, אין פֿאַרגלײַך מיט די אַנדערע יום־טובֿים, הייסט שבֿועות "עצרת" — סתּם אַ טאָג, ווען מע שטעלט אָפּ די מלאָכה.
אין דער אמתן, אָבער, איז דער געוויינטלעכער נאָמען פֿונעם הײַנטיקן יום־טובֿ יאָ פֿאַרבונדן מיט אַ מיצווה. דאָס וואָרט "שבֿועות" מיינט "וואָכן". די תּורה הייסט איבערצוציילן זיבן וואָכן נאָך פּסח, און דערנאָך צו פּראַווען אַ יום־טובֿ. אין דעם פֿאַל, אָבער, דערמאָנט דער נאָמען פֿונעם טאָג אויף דער מיצווה פֿון ספֿירת־העומר, וואָס מע האָט שוין פֿאַרענדיקט מיט אַ טאָג פֿריִער.
ס׳איז אינטערעסאַנט, אַז שמיני־עצרת הייסט אויך, בוכשטעבלעך, "דער אַכטער טאָג נאָך סוכּות, ווען מע טאָר נישט טאָן קיין מלאָכה". אַזוי ווי די זיבן וואָכן צווישן פּסח און שבֿועות, זענען די זיבן טעג פֿון סוכּות אויך פֿאַרבונדן מיט די זיבן ספֿירות — די ג-טלעכע מידות, וואָס מע שטרעבט צו אַנטפּלעקן און "פֿאַרריכטן" אין דער מענטשלעכער נשמה.
שמיני־עצרת איז אויך פֿאַרבונדן מיט דער קבלת־התּורה, בפֿרט דער צווייטער טאָג פֿונעם דאָזיקן יום־טובֿ — שׂימחת־תּורה. הגם די שׂימחת־תּורהדיקע הקפֿות זענען אויך בלויז אַ מינהג, און נישט אַ בפֿירושע מיצווה, קאָנען זיי פֿאַרשאַפֿן אַ גרעסערע שׂימחה, אַ מער אינטענסיווע גײַססטיקע דערפֿאַרונג, ווי די סוכּה, לולבֿ און אתרוג.
דער באַרדיטשעווער רבי באַמערקט, אַז ווען מע פֿאַרענדיקט לערנען אַ מסכתּא גמרא, און מע מאַכט אַ "סיום", פּראַוועט מען אויך אַ שׂימחה צוליב אַ מיצווה, וואָס מע האָט שוין מקיים געווען. מע מערקט אָפּ נישט דעם פּראָצעס פֿון תּורה־לערנען, נאָר דווקא דעם מאָמענט, ווען מע שטעלט זיך אָפּ אויף אַ געוויסער מדרגה, איידער מע איז ממשיך צו "קלעטערן" העכער. בײַ די ליובאַוויטשער חסידים איז טאַקע אָנגענומען אַ מינהג צו לערנען אין די ספֿירה־טעג די גמרא־מסכתּא "סוטה", וואָס באַשטייט פֿון 49 בלעטער, כּדי צו פֿאַרבינדן שבֿועות מיט אַ "סיום".
אינעם "ספֿר־יצירה", איינער פֿון די וויכטיקסטע און עלטסטע קבלה־ספֿרים, ווערט דערקלערט, אַז אַלע זאַכן אין דער וועלט באַשטייען פֿון דרײַ אַספּעקטן, וואָס באַשטימען זייער נאַטור: "עולם, שנה, נפֿש" — דער מאָמענט פֿון אָרט, צײַט און גײַסט, די אוניקאַלע ראָלע און פּערספּעקטיוו, וואָס שטעקט אין דער זאַך.
די אַנדערע ייִדישע יום־טובֿים זענען פֿאַרבונדן מיט אַ געוויסן היסטאָרישן מאָמענט, אָדער מיט אַ געוויסן אָרט. למשל, פּסח איז פֿאַרבונדן מיט יציאת־מצרים און מיט פֿרילינג; די חז״ל רופֿן אים אָן "חג האָבֿיבֿ" — דער פֿרילינגדיקער יום־טובֿ. די "נשמה" פֿון דאָזיקן יום־טובֿ איז דער ענין פֿון פֿרײַהייט; דערפֿאַר הייסט פּסח אויך "זמן חרותנו".
הגם שבֿועות איז אויך פֿאַרבונדן מיט אַ געוויסער צײַט, און מיט אַ געוויסן אָרט, הר־סיני, האָט דער דאָזיקער יום־טובֿ מער צו טאָן מיט דער אינערלעכער עבֿודה פֿון לימוד־התּורה. יעדעס מאָל, ווען מע לערנט דעם זעלבן פּסוק אין דער תּורה, דאַרף מען שטרעבן צו געפֿינען אין אים אַ פֿרישן חידוש, ווי מע וואָלט אים ערשט דערהערט בײַם באַרג סיני. די אַנטפּלעקונג פֿון דער תּורה איז אַ שטענדיקער נשמה־פּראָצעס.
די חסידישע צדיקים דערקלערן, אַז די תּורה און די מענטשלעכע נשמה איז בעצם איין זאַך, ווי עס שטייט געשריבן, בדרך־רמז: "זאת התּורה אָדם" — די תּורה איז אַ מענטש. אַן אמתער חידוש פֿון אַ תּלמיד־חכם קאָן פֿאַררעכנט ווערן, ווי עס וואָלט געשטאַמט פֿון משה רבינו אַליין; און פֿאַרקערט — קאָן אַ מענטש אַנטדעקן אין דער תּורה די אינערלעכע טיפֿענישן פֿון זײַן אייגענער נשמה.
אין פֿאַרגלײַך מיט די אַנדערע מיצוות, איז דאָס תּורה־לערנען אַן אינערלעכע עבֿודה. שבֿועות איז פֿאַרבונדן, מער ווי אַנדערע יום־טובֿים, דווקא מיטן אַספּעקט פֿון "נפֿש". דער אינערלעכער עצם פֿונעם דאָזיקן יום־טובֿ איז די גײַסטיקע אַנטוויקלונג פֿון דער מענטשלעכער נשמה. די דאָזיקע עבֿודה איז נישט באַגרענעצט מיט אַ געוויסן מאָמענט און אָרט. כּל־זמן אַ מענטש לעבט, שטרעבט ער צו געפֿינען זײַן אייגן "פּנים" אין דער תּורה, איבערצולעבן זײַן פּערזענלעכן "מעמד הר סיני".
דער הײַנטיקער יום־טובֿ איז פֿאַרבונדן נישט מיט אַ באַזונדערער ספּעציפֿישער מיצווה, נאָר מיט דער טאָג־טעגלעכער עבֿודת־הנשמה. כּדי אָפּצושאַצן דעם אייגענעם גײַסטיקן מצבֿ, דאַרף מען זיך צומאָל אָפּשטעלן, כּדי זיך צו פֿאַרטיפֿערן, זיך צוצוהערן צו דער אייגענער נשמה. מע קאָן זאָגן, אַז דווקא צוליב דער באַזונדערער טאָג־טעגלעכער וויכטיקייט פֿונעם הײַנטיקן יום־טובֿ, הייסט ער "עצרת" — דער טאָג, ווען מיר "שטעלן זיך אָפּ", כּדי זיך צוצוגרייטן צו נײַע מדרגות פֿון דער אינערלעכער מתּן־תּורה.