דער ערשטער טייל פֿון דער הײַנטיקער טאָפּלטער סדרה, "בהר", הייבט זיך אָן מיטן ענין פֿון שמיטה. די תּורה הייסט אָפּשטעלן די לאַנדווירטשאַפֿטלעכע אַרבעט אין ארץ-ישׂראל יעדע זיבן יאָר. אויב אַפֿילו דאָס גערעטעניש וואַקסט פֿון זיך אַליין, טאָר מען עס ניט פֿאַרקויפֿן אויף אַן אָרגאַניזירטן אופֿן, ווי אין געוויינטלעכע יאָרן; אַלע אָפֿענע פֿעלדער מוזן בלײַבן אָפֿן פֿאַר אַלעמען — פֿאַר מענטשן און אַפֿילו פֿאַר חיות.
די פּרשה "משפּטים", וווּ עס ווערן באַהאַנדלט אַ ריי ענינים, וואָס האָבן צו טאָן מיט סיכסוכים צווישן די מענטשן, הייבט זיך אָן מיט אַ פֿראַזע, וואָס גיט אונדז צו וויסן, ווי עס דערקלערן די מפֿרשים, אַז די דאָזיקע ענינים קומען אויך מן־השמים.
אין אַ געזונטער געזעלשאַפֿט, שטרעבן די מענטשן אויסצומײַדן אַזעלכע סיכסוכים, וואָס זיי קאָנען נישט לייזן צווישן זיך. די תּורה אַליין זאָגט, אַז אַ פֿרײַוויליקער אויסגלײַך איז בעסער ווי אַ שטרענגע דין־תּורה. ס׳איז בעסער צו פֿירן אַזאַ לעבן, ווען מע טרעפֿט זיך נישט בכלל מיט אַזעלכע קאָנפֿליקט־סיטואַציעס, וואָס ווערן באַשריבן אין פּרשת "משפּטים". פֿונדעסטוועגן, וואָרנט אונדז די תּורה, אַז משה רבינו האָט באַקומען אויפֿן הר־סיני אויך ספּעציעלע הלכות, וואָס האָבן צו טאָן מיט קריגערײַען. אָבער, אויב מע קען נישט אויסמײַדן קריגערײַען און אומיושרדיקע באַציִונגען, זאָל מען כאָטש פּרוּוון צו לייזן די קאָנפֿליקטן על־פּי־הלכה, דורך אָרנטלעכע און ירא-שמימדיקע דיינים.
די הײַנטיקע פּרשה באַטאָנט אויך ספּעציעל, אַז די מיצווה פֿון שמיטה קומט פֿונעם באַרג סיני — דערפֿאַר הייסט זי טאַקע "בהר" — אויפֿן באַרג. די מפֿרשים דערקלערן אָבער, אַז די סיבה איז פּונקט אַ פֿאַרקערטע.
די תּורה דערקלערט אונדז, אַז אַזוי ווי אַלע פּרטים פֿון שטימה־יאָרן, זענען די אַנדערע מיצוות אויך געקומען פֿון סיני, צוזאַמען מיט זייערע פּרטימדיקע הלכות. להיפּוך צו פּרשת "משפּטים", איז עס קלאָר, אַז דער ענין פֿון שמיטה שטאַמט פֿון אַ העכערער וועלט; פֿאַרקערט, דווקא פֿונעם דאָזיקן ענין לערנען מיר אָפּ, אַז די אַנדערע הלכות קומען אויך פֿון ג־ט.
הגם די שמיטה־יאָרן, ווי די תּורה אַליין זאָגט בפֿירוש, האָט אַ פּראַקטישן זין, כּדי די ערד און די מענטשן זאָלן זיך אָפּרוען פֿון דער אַגריקולטור־מי, האָבן זיי אויך אַ קלאָרן מיסטישן טעם. אינעם ענין פֿון שמיטה שטעקט דער מיסטישער סימבאָליזם פֿונעם זיבן־טאָגיקן וועלט־באַשאַף און פֿון זיבן ג־טלעכע ספֿירות. סײַ דער וואָך־ציקל, וואָס פֿאַרשליסט זיך מיטן הייליקן יום־מנוחה, סײַ דער זיבן־יאָריקער שמיטה־ציקל זענען פֿאַרבונדן מיטן אינערלעכן ריטעם פֿונעם אוניווערס.
דער גאַנצער אוניווערס וויברירט און באַנײַט זיך כּסדר אויף אַ וווּנדערלעכן אופֿן. דער מענטש איז אויך בעצם אַ ריטמישע באַשעפֿעניש, מיט אַ פּולסירנדיק האַרץ און די עלעקטרישע ריטמען אינעם מוח. אַזעלכע מיצוות, ווי שבת און שמיטה, העלפֿן אונדז זיך אַרײַנצוכאַפּן אין דער ציקלישער נאַטור פֿון דער וועלט. על־פּי־קבלה, זענען די "שבתדיקע יאָרן" מרמז אויף די גלאָבאַלע פּעריאָדן פֿון וועלט־באַנײַונג, וואָס הייסן אויך שמיטות, און דויערן זיבן טויזנט יאָר; אַ טייל מקובלים דערקלערן, אַז דאָס איז בלויז אַ סימבאָלישע צאָל; עס קאָן זײַן, אַז די קאָסמישע שמיטות שטימען מיט די ריזיק־לאַנגע תּקופֿות אין דער הײַנטיקער געאָלאָגיע.
בקיצור, ס׳איז גרינג צו פֿאַרשטיין און דערשפּירן, אַז דער ענין פֿון שמיטה־יאָרן טראָגט אין זיך — אַחוץ דעם פּשוטן אַגריקולטורעלן באַדײַט — אַ טיפֿן מיסטישן טעם. דערפֿאַר קאָן דווקא די דאָזיקע מיצווה דינען ווי אַ מוסטער, פֿון וועלכן מע קאָן אָפּלערנען, אַז די אַנדערע הלכות אין דער תּורה שטאַמען אויך פֿון הויכע גײַסטיקע וועלטן און אַנטהאַלטן אין זיך טיפֿע ג־טלעכע סודות.
די צווייטע פּרשה פֿון אונדזער סדרה הייסט "בחוקותי". דער אייבערשטער האָט צוגעזאָגט די ייִדן, אַז אויב זיי וועלן פֿאָלגן זײַנע געזעצן — חוקים — וועלן זיי געבענטשט ווערן, אויב אַפֿילו זיי פֿאַרשטייען נישט דעם באַדײַט פֿון געוויסע מיצוות.
ווי מיר האָבן שוין באַהאַנדלט אין די פֿריִערדיקע פּרשיות, זענען די מיצוות נישט קיין באַפֿעלן, אינעם בוכשטעבלעכן זין, נאָר מעכטיקע עצות, וואָס אַנטפּלעקן דאָס ג־טלעכע ליכט אין דער נשמה. אין אַ טייל פֿאַלן קאָנען מיר פֿאַרשטיין, ווי אַזוי אַ געוויסע מיצווה "אַרבעט". למשל, די תּורה הייסט ליב האָבן די אַנדערע מענטשן. ווען דער עולם איז מקיים די דאָזיקע מיצווה, לעבט מען רויִק אין אַ פֿרײַנדלעכער געזעלשאַפֿט, און מע פֿילט זיך וואַרעמהאַרציק און גליקלעך. אַוודאי, שאַפֿט די דאָזיקע מיצווה אַ גוטע סבֿיבֿה בגשמיות און ברוחניות. ס׳איז גרינגער צו פֿאַרטיפֿן זיך אין מיסטישע השׂגות, ווען מע לעבט פֿרײַנדלעך מיט די אַנדערע מענטשן.
דעם באַדײַט פֿון אַ טייל אַנדערע מיצוות, וואָס הייסן "חוקים", איז שווער צו פֿאַרשטיין. אַ קלאַסישער בײַשפּיל פֿון אַ "חוק" איז די פּרה־אַדומה — די רויטע קו, וואָס האָט אַמאָל געדינט ווי אַ מיטל אויסצורייניקן די ייִדן פֿון טומאת־מת. ס׳איז גאָר שווער משׂיג צו זײַן, ווי אַזוי דאָס אַש פֿון אַ פֿאַרברענטער קו, אויסגעמישט מיט וואַסער און אַנדערע ספּעציפֿישע אינגרעדיענטן, קאָן דערנעענטערן אַ מענטש, וואָס האָט אָנגערירט אַ טויטן, צו ג־טלעכקייט. מע קאָן פֿאַרגלײַכן די "חוקים" צו רפֿואות. אָפֿט ווייסט מען נישט פּינקטלעך, פֿאַרוואָס געוויסע מעדיקאַמענטן אַרבעטן, הגם מע איז זיכער, אַז זיי זענען עפֿעקטיוו.
"בחוקותי" איז אַ לאָגישער המשך פֿון "בהר", דערפֿאַר קאָן מען זיך משער זײַן, אַז די מיצווה פֿון שמיטה געהערט אויך צו דער קאַטעגאָריע פֿון "חוקים". רש״י האַלט אָבער, אַז דאָ גייט אַ רייד וועגן תּורה־לערנען; די מפֿרשים דערקלערן, אַז ווען מע לערנט די תּורה, מוז מען געדענקען, אַז מע קאָן זי נישט פֿאַרשטיין אין גאַנצן. אַפֿילו פֿאַרן גרעסטן תּלמיד־חכם בלײַבן די טיפֿערע השׂגות מחוץ דעם האָריזאָנט פֿון זײַן פֿאַרשטאַנד. ווי עס האָט געזאָגט רבי נחמן בראַצלעווער: וואָס מער מע לערנט, אַלץ מער זעט מען, אַז מע האָט דערווײַל פֿאַרשטאַנען גאָרנישט. הינטער דער גרענעץ פֿונעם שׂכל ליגט תּמיד אַן ענדלאָזיקער ים פֿון סודות.
ווי דערקלערט, קאָן מען גאַנץ גרינג פֿאַרשטיין, אַז די שמיטה איז אַ ג־טלעכע מיצווה, וואָס העלפֿט דעם מענטש צו דערשפּירן די ציקלישע נאַטור פֿונעם אוניווערס. אויב אַזוי, פֿאַרוואָס ווערט עס דערמאָנט אין דער תּורה איז שײַכות צו די "חוקים"?
הגם מע קאָן טאַקע דערשפּירן דעם "צויבער־כּוח" פֿונעם מיסטישן צאָל־סימבאָליזם, וואָס שטעקט אין דער זיבן־טעגיקער וואָך און דעם זיבן־יעריקן שמיטה־ציקל, פֿאַרשטייט מען נאָך אַלץ נישט, פֿאַרוואָס זענען אַזעלכע ענינים טיף און שיין. דאָס זעלבע איז אויך אמת אַפֿילו אין שײַכות מיט אַזאַ מיצווה, ווי "ואהבֿתּ לרעך כּמוך". מע פֿאַרשטייט גאַנץ קלאָר, אַז די ליבשאַפֿט צווישן מענטשן אַנטפּלעקט רוחניות אין דער וועלט, אָבער פֿאַרוואָס איז עס אַזוי — שווער צו זאָגן. אַפֿילו אין די סאַמע פֿאַרשטענדלעכע זאַכן בלײַבט תּמיד אַ "חוק" — אַ ג־טלעכע שפֿע, וואָס מע קאָן קלאָר דערפֿילן, אָבער מע קאָן נישט אינגאַנצן משׂיג זײַן.