אַ מאָל האָט געלעבט אין בעלץ אַ רײַכער באַלעבאָס. האָט ער געהאַט צוועלף זין, עלף קלוגע און איינער — אַ נאַר. דער באַלעבאָס האָט אויך געהאַט אַ שקאַפּע מיט צוועלף פֿערדעלעך — עלף שיינע און איין פֿערדעלע אַ פֿאַרזעעניש.
נו, ס’איז געקומען די צײַט האָט דער טאַטע אויסגעשטעלט די פֿערדעלעך פֿאַר די זין, ווי אויף אַ פּאַראַד און געזאָגט: "זאָל יעדער זיך אויסקלײַבן זײַן פֿערדעלע!" האָבן די עלף קלוגע זין יעדער גענומען פֿאַר זיך אַ שיין פֿערדל, און דאָס מיאוסע איז געבליבן פֿאַרן נאַר.
שטייט דער נאַר און וויינט, רופֿט זיך אָן דאָס פֿערדעלע צו אים: "אַז דו וועסט ניט וויינען און מיך פֿאָלגן, וועל איך דיר זאָגן, ווי אַזוי איך קען ווערן שיין, און דו — קלוג!". זאָגט דער נאַר: "גוט, כ’וועל דיך פֿאָלגן!" — "אויב אַזוי, נעם און וואַש מיך אויס און קעם מיך אויס, וועל איך ווערן שענער פֿון אַלעמען". האָט דער נאַר אַזוי געטאָן, ווי דאָס פֿערדעלע האָט אים געהייסן, איז עס געוואָרן שיין, ווי די שענסטע קראַסאַוויצע אין שטעטל.
"איצטער, — זאָגט דאָס פֿערדעלע, — שפּאַן מיך אײַן וועלן מיר פֿאָרן זיך אַ ביסל דורכשפּאַצירן". האָט ער עס אײַנגעשפּאַנט און זיי זײַנען אַוועקגעפֿאָרן. וויפֿל זיי זײַנען אַזוי געפֿאָרן איז איצט ניט קלאָר, אָבער ניט ווײַט פֿון אַ וואַלד האָבן זיי אויפֿן וועג דערזען ווי עפּעס בלישטשעט. זאָגט דער נאַר צום פֿערדעלע: "שטעל זיך אָפּ, וועל איך אַראָפּקריכן זען, וואָס איז עס אַזוינס". האָט זיך דאָס פֿערדעלע אָפּגעשטעלט, דער נאַר איז אַראָפּגעקראָכן און דערזען, אַז דאָס איז אַ גאָלדענע פֿעדער פֿון עפּעס אַ גאָלדענעם פֿויגל. אַוודאי, האָט עס דער נאַר געוואָלט באַלד אויפֿהייבן. הערט ער ווי דאָס פֿערדעלע זאָגט צו אים: "הייב ניט אויף די פֿעדער, איך הייס ניט! אויב דו הייבט זי אויף, וועסטו האָבן צרות!" זאָגט דער נאַר: "נאָר אַ פֿולער נאַר קאָן פֿאָלגן אַזאַ עצה!" — און ער האָט אויפֿגעהויבן די גאָלדענע פֿעדער.
נו, זײַנען זיי שוין געפֿאָרן ווײַטער, אין וואַלד אַרײַן. וואָס טיפֿער זיי זײַנען געפֿאָרן אין וואַלד, אַלץ מער איז געוואָרן פֿינצטער. וואָס שטאַרקער איז געוואָרן דאָס פֿינצטערניש, אַלץ העלער האָט אָנגעהויבן לײַכטן די פֿעדער. דער נאַר קוועלט און פֿרייט זיך — ליכטיק, ווי בײַ טאָג. דאָס פֿערדעלע זאָגט אָבער צו אים: "פֿריי זיך, פֿריי זיך, וועסט נאָך האָבן צרות!" און דאָ האָבן זיי דערזען אין וואַלד אַ שטיבעלע. זאָגט דער נאַר צום פֿערדעלע: "שטעל זיך אָפּ, מיר וועלן דאָ פֿאַרפֿאָרן נעכטיקן". זאָגט דאָס פֿערדעלע: "ניין, איך הייס ניט!" האָט דער נאַר זיך ווידער אָנגערופֿן: "נאָר אַ פֿולער נאַר קאָן פֿאָלגן אַזאַ עצה!" — און זיי זײַנען פֿאַרפֿאָרן צום שטיבעלע.
ער גייט אַרײַן אין דעם שטיבעלע און זעט, עס זיצן דרײַ מיידלעך און קנאַקן קערלעך. פֿרעגט ער בײַ זיי, צי מע קאָן דאָ בלײַבן נעכטיקן. זאָגן זיי: "מיר ווייסן ניט. מיר האָבן דאָ אַן אַלטע באָבע. זי הייסט באָבע האַ, און זי איז אַ מכשפֿה. באַלד וועט זי קומען, וועט איר בײַ איר פֿרעגן." נעמט דער נאַר און ווײַזט זיי די גאָלדענע פֿעדער, האָט עס פֿאַרלויכטן דאָס גאַנצע שטיבעלע. דערזען אַזאַ שיינקייט, זײַנען די דרײַ מיידלעך פֿאַרציטערט געוואָרן. זאָגן זיי צו אים: "די פֿעדער איז טאַקע זייער שיין, אָבער נאָר די באָבע האַ קאָן דיך לאָזן דאָ נעכטיקן".
איז טאַקע גאָר אין גיכן געקומען די באָבע האַ מיט אַ טופּערײַ פֿון איר אײַזערנעם פֿיסל. זאָגן די מיידלעך צו איר: "זיי וויל דאָ נעכטיקן". דערזען די גאָלדענע פֿעדער, האָט די באָבע האַ געזאָגט: "יאָ, איר קאָנט דאָ נעכטיקן, אָבער איך וויל, אַז איר זאָלט זיך לייגן שלאָפֿן אויף דער ערד, מיט דעם קאָפּ צו דער שוועל". זאָגט דער נאַר: "זאָל זײַן מיטן קאָפּ צו דער שוועל, אַבי איבערנעכטיקן". און די באָבע האַ אַליין איז נעלם געוואָרן, גיך אַוועקגעלאָפֿן אין וואַלד.
נו, האָבן זיי זיך אַלע געלייגט שלאָפֿן: די דרײַ מיידלעך אויף זייערע ערטער און דער נאַר מיטן פֿערדעלע אויף דער ערד, מיט די קעפּ צו דער שוועל. אין אַ ווײַלע אַרום הערט דער נאַר ווי זײַן פֿערדעלע רוימט אים אײַן אין אויער: "אײַ, שלעכט. מיר זײַנען דאָ פֿאַרפֿאַלענע! כ’האָב דיר געזאָגט ניט אויפֿהייבן די גאָלדענע פֿעדער און ניט אַרײַנגיין אין דעם שטיבל, איצט וועלן מיר האָבן צרות!" — "וואָס זשע זאָלן מיר איצט טאָן?" — פֿרעגט דער נאַר. ענטפֿערט דאָס פֿערדעלע: "כ’וועל דיר געבן אַן עצה: נעם און טראָג אַריבער די דרײַ מיידלעך אויף אונדזער זײַט, מיט די קעפּ צו דער שוועל, און מיר וועלן זיך לייגן אויף זייערע ערטער". האָט ער געפֿאָלגט דאָס פֿערדעלע: געלייגט די מיידלעך מיטן קאָפּ צו דער שוועל, און אַליין זיך געלייגט מיטן פֿערדעלע אויפֿן אָרט פֿון די מיידלעך. ליגן זיי אַזוי, אָבער אײַנשלאָפֿן קאָנען זיי שוין ניט.
פּלוצעם אין מיטן דער נאַכט פֿליט דורכן קוימען אַרײַן די באָבע האַ. זי לויפֿט צו צו דער שוועל און גיט מיטן אײַזערנעם פֿיסל אַזאַ שמיץ, אַז די קעפּ פֿון די דרײַ מיידלעך האָבן זיך צעשפּאָלטן, ווי רײַפֿע קאַווענעס. אַליין איז די באָבע האַ ווידער אַוועקגעלאָפֿן אין וואַלד. אַז דאָס פֿערדעלע האָט דאָס דערזען, זאָגט עס צום נאַר: "נעם אויף גיך, שפּאַן מיך אײַן און לאָמיר אַנטלויפֿן! טרײַב מיך ווי דו קאָנסט, טאָמער ניט, זײַנען מיר פֿאַרפֿאַלענע! יאָ, פֿאַרגעס דאָ ניט די גאָלדענע פֿעדער!"
אין דער פֿרי איז געקומען צו לויפֿן די באָבע האַ פֿון וואַלד. זי גיט אַ קוק, וואָס זי האָט דאָ בײַ נאַכט אָפּגעטאָן, איז געווען אַ קלאָג צו איר. "אוי וויי, — האָט זי געשריִען, — די אייגענע אייניקלעך צעשפּאָלטן די קעפּ! און יענע מיט דער גאָלדענער פֿעדער זײַנען זיך אַנטלאָפֿן, אוי וויי!" און זי האָט זיך געלאָזט זיי אָניאָגן. דער נאַר אויפֿן פֿערדעלע רײַטנדיק, לויפֿן מיט אַלע כּוחות. און אַזוי ווי זיי לויפֿן, דערהערן זיי אַ טופּערײַ פֿון דעם אײַזערנעם פֿיסל. דער נאַר ציטערט שוין פֿאַר שרעק, און דאָס פֿערדעלע זאָגט אים: "ציטער ניט, בעסער וואָלסטו מיך פֿריִער געפֿאָלגט". פֿון דעסטוועגן, גיט עס אים אַזאַ עצה: "נעם אַ קריגעלע וואַסער און טו עס אַ גיס אויס איבערן קאָפּ, וועט ווערן אַ גרויסער טײַך". דער נאַר כאַפּט אַרויס פֿונעם בוזעם אַ קריגעלע מיט וואַסער און איז שוין גרייט פֿאָלגן זײַן פֿערדעלע, אָבער דאָס פֿערדעלע שטעלט אים אָפּ: "פֿאַרגעס ניט צו זאָגן:
גיס זיך וואַסער פֿון קריגעלע גלײַך
זאָל דאָ ווערן אַ גרויסער טײַך...
ווי נאָר דער נאַר האָט אַרויסגעבראַכט דאָס לעצטע וואָרט, האָט הינטער זיי זיך צעגאָסן אַ גרויסער טײַך, און אַז די באָבע האַ איז צוגעקומען צו דעם טײַך, איז זי געבליבן שטיין. לאַנג ניט געטראַכט, האָט זי זיך גיך אומגעקערט אַהיים, געכאַפּט אַן עמער מיט אַ קוואָרט און איז געלאָפֿן צוריק צום טײַך. איינס־צוויי, האָט זי אויסגעשעפּט די וואַסער פֿונעם טײַך און זיך ווײַטער געלאָזט נאָכיאָגן דעם נאַר מיט זײַן פֿערדעלע. זי יאָגט זיך, און דער נאַר אויפֿן פֿערדעלע רײַטנדיק, לויפֿן מיט אַלע כּוחות. און אַזוי ווי זיי לויפֿן, דערהערן זיי אַ טופּערײַ פֿון דעם אײַזערנעם פֿיסל. דער נאַר ציטערט שוין ווידער, נאָך שטאַרקער ווי פֿריִער: "זי יאָגט, זי יאָגט!" — "הער מיך אויס מיט קאָפּ, — רופֿט זיך אָן דאָס פֿערדעלע, — נעם, רײַס אַרויס אַ הויפֿן ריטלעך און טו אַ וואָרף איבערן קאָפּ, וועט ווערן אַ געדיכטער וואַלד, וועט זי ניט קענען אַדורך". האָט דער נאַר טאַקע אַרויסגעריסן אַ הויפֿן ריטלעך, אָבער איידער עס וואַרפֿן איבערן קאָפּ האָט ער געפֿרעגט בײַם פֿערדעלע: "וואָס דאַרף איך איצט זאָגן?" — "דו ווערסט שוין קליגער, — האָט געענטפֿערט דאָס פֿערדעלע און צוגעגעבן:
שטעלט זיך ריטלעך אויס דאָ באַלד,
זאָל געדיכטער זײַן דער וואַלד...
ווי נאָר דער נאַר האָט אַרויסגעבראַכט דאָס לעצטע וואָרט פֿון דער ברכה, איז הינטער זיי אויסגעוואַקסן אַ געדיכטער וואַלד. האָט די באָבע האַ ניט געקאָנט אים אַדורכגיין. לאַנג ניט געטראַכט, האָט זי זיך גיך אומגעקערט אַהיים, געכאַפּט אַ האַק און איז געלאָפֿן צוריק צום וואַלד. איינס־צוויי, זי האַקט די ביימער עס פֿליִען שפּענער. זיך דורכגעהאַקט אַ וועג, האָט זי זיך ווײַטער געלאָזט לויפֿן נאָכן נאַר און דעם פֿערדעלע. אָט, אָט יאָגט זי זיי שוין אָן. שרײַט דער נאַר צום פֿערדעלע: "ראַטעווע! ראַטעווע! וואָס זאָלן מיר טאָן, מיר זײַנען פֿאַרפֿאַלענע!" זאָגט דאָס פֿערדעלע צו אים: "שאַ, שרעק זיך ניט! כ’וועל דיר געבן נאָך אַן עצה: נעם אַ הויפֿן זאַמד און טו אַ שיט איבערן קאָפּ, וועט ווערן אַ הויכער באַרג, וועט די אַלטע מכשפֿה שוין ניט קענען אַריבער". געכאַפּט אַ הויפֿן זאַמד, האָט דער נאַר שוין אַליין געזאָגט די ברכה:
שיטן זאַמד בין איך ניט קאַרג,
זאָל דאָ וואַקסן הויך דער באַרג...
און אַז די באָבע האַ איז צוגעלאָפֿן צום הויכן באַרג, האָט זי ניט געקענט אַריבערגיין. לאַנג ניט געטראַכט, האָט זי זיך גיך אומגעקערט אַהיים, געכאַפּט אַ לאָפּעטע און איז געלאָפֿן צוריק צום באַרג. איינס־צוויי, זי שאַרט די ערד, ווי שניי, ביז פֿונעם באַרג איז גאָרניט געבליבן. זי יאָגט שוין ווידער. דאָס אײַזערנע פֿיסל טופּעט, אַזש די ערד ציטערט. דער נאַר זעט שוין דעם טויט פֿאַר די אויגן. "אוי וויי, אוי וויי! וואָס טוט מען איצט?" זאָגט דאָס פֿערדעלע: "פֿאַרליר ניט דעם קאָפּ פֿאַר דער צײַט. ביז אַהער האָט זי אונדז ניט דעריאָגט, וועט זי אויך ווײַטער אונדז ניט כאַפּן. טו וואָס איך וועל דיר זאָגן: נעם, האַק אָן עטלעכע שײַטלעך האָלץ, פֿאַרלייג אַ פֿײַער און לאָז די שײַטלעך זאָלן זיך אָנברענען אויף הייסע קוילן. דערנאָך נעם די קוילן, שיט זיי אַרײַן אין אַ גריבעלע אין מיטן וועג און לייג אַריבער אַ שמאָל דריקעלע איבערן גריבעלע. ווען די באָבע האַ וועט צוקומען צו דעם אָרט, וועט זי נעמען אַריבערגיין איבערן דריקעלע. אָט דאָ שטעקט די גאַנצע חכמה — דאָס דריקעלע וועט ניט אויסהאַלטן איר שווערן אײַזערנעם פֿוס, זיך צעברעכן און די בייזע מכשפֿה וועט אַרײַנפֿאַלן אינעם גריבעלע מיט הייסע קוילן.
און אַזוי איז עס טאַקע געשען: צוגעלאָפֿן צום גריבעלע מיט הייסע קוילן, האָט די באָבע האַ גענומען אַריבערגיין איבערן דריקעלע. פּונקט אין מיטן האָט דאָס דריקעלע אַ טראַסק געטאָן און זיך צעבראָכן אויף צוויי טיילן. די אַלטע באָבע האַ האָט זיך לאַנג ניט געמוטשעט. איינס־צוויי, און ס’איז פֿון איר געוואָרן אַ בערגעלע אַש. נאָר דאָס אײַזערנע פֿיסל איז געבליבן שטעקן, ווי אַ פֿאַרלוירענע קאָטשערע.
נו, אַזוי ווי זיי זײַנען פּטור געוואָרן פֿון דער באָבע האַ, האָבן זיי זיך פֿאַרקערעוועט און געפֿאָרן אַהיים. געקומען אַהיים, האָבן די ברידער דערזען זײַן שיין פֿערדעלע און אים מקנא געווען. בײַ נאַכט זאָגט דער נאַר צום פֿערדעלע: "עפּעס געפֿעלט מיר ניט ווי די ברידער האָבן אויף דיר געקוקט. בעסער אויסמײַדן די צרה פֿון פֿריִער." ער האָט אײַנגעשפּאַנט זײַן פֿערדעלע און זיי זײַנען אַנטלאָפֿן אין אַדעס.
יאָ, שיִער ניט פֿאַרגעסן. איר ווילט אַוודאי וויסן, וואָס איז געוואָרן מיט דער גאָלדענער פֿעדער? איז אַזוי: אויפֿן וועג קיין אַדעס האָט דער נאַר אַרויסגעשלעפּט די גאָלדענע פֿעדער און געזאָגט צום פֿערדעלע: "דו האָסט בײַ מיר ערלעך פֿאַרדינט צו טראָגן די גאָלדענע פֿעדער" — און ער איז שוין גרייט געווען די דאָזיקע פֿעדער אַרײַנצופֿלעכטן דעם פֿערדעלע אין דער געדיכטער גריווע. אָבער דאָס פֿערדעלע האָט אים אָפּגעשטעלט: "קוק, דו ביסט זיכער, אַז דו טוסט ריכטיק?!" — "אַוודאי, דו האָסט דאָך אַליין געזאָגט, אַז איך בין שוין קליגער געוואָרן". — און ער האָט אַרײַנגעפֿלאָכטן די פֿעדער אין דער סמאָלענער גריווע.
אין דער זעלבער רגע, האָט דער נאַר דערפֿילט, ווי דאָס פֿערדעלע איז אויפֿגעשפּרונגען, ער איז אַראָפּגעפֿאַלן אויף דער ערד און, ווען ער האָט זיך אויפֿגעהויבן, איז פֿאַר אים שוין געשטאַנען אַ יונג, שיין מיידל, מיט אַ שוואַרצן צאָפּ איבערן אַקסל. און אין דעם צאָפּ, ווי אַ שטיק זון־שטראַל, האָט געשײַנט די גאָלדענע פֿעדער.
