אין דער פֿריִערדיקער פּרשה, "נצבֿים", וועלכע איז גײַסטיק פֿאַרבונדן מיטן הײַנטיקן יום-טובֿ, שטייט, אַז די פֿאַרבאָרגענע סודות פֿון דער תּורה, "הנסתּרות", געהערן צום אייבערשטן, און דער "אָפֿענער" טייל פֿון דער תּורה, "הנגלות" געהערט צו אונדז. שפּעטער אין דער זעלבער פּרשה שטייט אויך, אַז די תּורה איז "נישט אויפֿן הימל און נישט איבערן ים", נאָר דווקא דאָ, "אין דײַן מויל און אין דײַן האַרצן".
די קבלה-ספֿרים דערקלערן אָבער, אַז דער עיקר-טייל פֿון דער תּורה איז דווקא אירע טיפֿע מיסטישע סודות, און אַ סך צדיקים האָבן באַטאָנט, אַז אַ ייִד מוז שטרעבן צו פֿאַרשטיין די טיפֿסטע סודות פֿון דער תּורה. הגם דער פּשוטער באַדײַט פֿון די פּסוקים איז, פֿאַרשטייט זיך, אויך זייער וויכטיק, האָבן די מקובלים אים צוגעגליכן צו בלויז אַ "שאָלעכץ" פֿון דער פֿאַרבאָרגענער רוחניותדיקער "פּרי". סײַ דער בעל-שם-טובֿ, סײַ דער גרעסטער "מתנגד", דער ווילנער גאון, האָט געזאָגט, אַז משיח וועט קומען דווקא צוליב דעם, וואָס ייִדן וועלן לערנען די "נסתּרות". אויב אַזוי, באַקומט זיך, אַז די תּורה געפֿינט זיך, דער עיקר, טאַקע "אויפֿן הימל", אין דער מיסטישער גײַסטיקער וועלט. ווי אַזוי קומט עס צונויף מיטן פּסוק אין דער פֿאָריקער פּרשה?
בײַ מתּן-תּורה האָבן די ייִדן צוגעזאָגט "נעשׂה ונשמע" — קודם-כּל, אויסצופֿירן די תּורה אויף וויפֿל מע פֿאַרשטייט, און נאָכדעם "צו דערהערן" איר טיפֿערן גײַסטיקן באַדײַט. מע טאָר אָבער נישט פֿאַרגעסן, אַז דער צווייטער חלק פֿון עבֿודת-השם, "נשמע", איז פּונקט אַזוי וויכטיק, ווי דער ערשטער; מע מוז תּמיד שטרעבן צו "דערהערן" די "נסתּרות", דעם אינערלעכן טעם פֿון דער תּורה, וואָס "געהערט צום אייבערשטן", מחוץ דעם געוויינטלעכן מענטשלעכן פֿאַרשטאַנד. ווען מע פֿאַרטיפֿט זיך אין די אייגענע מיסטישע געפֿילן, און מע פּרוּווט צו פֿאַרשטיין די חסידישע און קבלה-ספֿרים, כּדי צו באַנעמען דעם אינערלעכן באַדײַטן פֿון דער תּורה, הייבט מען אָן צו דערגרייכן די קומענדיקע מדרגה, ווען דאָס, וואָס מע האָט פֿריִער געהאַלטן פֿאַר "נסתּרות", ווערט אָפֿן און פֿאַרשטענדלעך, און עס אַנטפּלעקט זיך אַ נײַער "האָריזאָנט" פֿון ג-טלעכע סודות, די נײַע "נסתּרות", וואָס מע מוז ווײַטער שטרעבן משׂיג צו זײַן. דאָס הייסט, אַז אין יעדן מצבֿ האָט יעדער עובֿד-השם אַן אייגענע מדרגה פֿון "נגלות" און "נסתּרות": דאָס, וואָס בלײַבט הײַנט "אויפֿן הימל", מוז מען שטרעבן אַראָפּצוברענגען מאָרגן "אויף דער ערד".
אין דער אמתן, קען דער מענטש גאָרנישט פֿאַרשטיין אינגאַנצן — ווער רעדט שוין די הייליקע תּורה, וואָס האָט אַן אומענדלעכע ריי פֿון פֿאַרשיידענע באַדײַטן, "פּנימער". ווי עס ווערט באַטאָנט אין דער פֿריִערדיקער פּרשה, טאָר מען זיך אָבער נישט לאָזן צו "פֿאַרבלאָנדזשען" אינעם ענדלאָזיקן ג-טלעכן "גאָרטן". יעדן מאָמענט מוז מען זיך האַלטן בײַ די "נגלות" — בײַ דער מדרגה, וואָס מע האָט שוין דערגרייכט. פֿונדעסטוועגן, טאָר מען זיך אויך נישט אָפּשטעלן אויפֿן וועג; מע מוז תּמיד פּרוּוון צו באַנעמען די נײַע מדרגה פֿון "נסתּרות"; אויב מע שטעלט זיך אָפּ, ווערט די שוין-דערגרייכטע מדרגה פֿאַרגליווערט אין פֿאַרוואַנדלט אין אַ "שאָלעכץ", ווי די מקובלים האָבן געוואָרנט.
כּדי צו דערגרייכן אַ העכערע מדרגה פֿון פֿאַרשטאַנד, מוז מען, הגם דאָס קלינגט, אפֿשר, אַ ביסל פּאַראַדאָקסיש, קודם אָננעמען, אַז מע פֿאַרשטייט באמת גאָרנישט! אַפֿילו דער שׂכל פֿונעם גרעסטן חכם האָט גאָרנישט ווערט, אין פֿאַרגלײַך מיט דער פֿאַרבאָרגענער ג-טלעכער חכמה, וואָס שטעקן אין יעדן וואָרט פֿון דער תּורה, און אַפֿילו אין די סאַמע פּראָסטע זאַכן אין דער וועלט. ממילא, בלײַבן אַלע מענטשלעכע חכמות און השׂגות תּמיד באַגרענעצט און רעלאַטיוו. דאָס הייסט נישט אָבער, אַז מע מעג אינגאַנצן אָפּלייקענען דעם שׂכל, ווײַל די "נגלות" — די באַגרענעצטע השׂגה, וואָס מע איז מסוגל צו פֿאַרשטיין אין יעדן קאָנקרעטן מאָמענט, בלײַבן פֿאַר אונדז תּמיד אַקטועל.
דווקא אָט-די פּאַראַדאָקסישע השׂגה, אַז מיר פֿאַרשטייען באמת גאָרנישט, באַלעבט דעם געדאַנק פֿונעם מענטש, און דערמעגלעכט צו דערגרייכן די נײַע אינערלעכע "האָריזאָנטן". די עבֿודה פֿון ראָש-השנה איז באַזונדערס מסוגל "אַרויפֿצושפּרינגען" אויף די נײַע מדרגות און השׂגות.
ס׳איז פֿאַראַן אַ געוויסע גײַסטיקע פּאַראַלעל צווישן פּסח און ראָש-השנה; די פֿיר זין, וועגן וועלכע עס רעדט זיך אין דער הגדה, שטימען מיט די פֿיר טיילן פֿון תּקיעת-שופֿר: די "תּקיעה" איז מרמז אויף דעם "חכם", די "שבֿרים" — אויף דעם "רשע", די "תּרועה" — אויף דעם "תּם", און די לעצטע, לאַנגע "תּקיעה גדולה" — אויף דעם פֿערטן זון, וואָס "ווייסט נישט, ווי צו פֿרעגן".
געוויינטלעך, ווערט דער "חכם" באַטראַכט ווי אַ גרעסערער בעל-מדרגה, ווי דער "פֿערטער זון". בײַ תּקיעת-שופֿר איז די לעצטע מדרגה, "תּקיעה גדולה", דווקא די וויכטיקסטע: זי נעמט אַרײַן אַלע אַנדערע מדרגות, שליסנדיק דעם גאַנצן סדר פֿון די תּקיעות. אין די חסידישע ספֿרים ווערט דערקלערט, אַז דער גרויסער בעל-מדרגה איז אַ חכם, וועלכער שטעלט זיך אויף דער מדרגה פֿונעם "פֿערטן זון", און פֿאַרשטייט, אַז זײַן שׂכל איז גאָרנישט לגבי דער ענדלאָזיקער ג-טלעכקייט. דווקא דורך תּשובֿה, ווען מיר דערפֿילן אונדזער ביטול פֿאַרן אייבערשטן, ווען מע "זאָגט אָפּ" פֿון אַלע מדרגות און מע פֿילט זיך ווי דער "פֿערטער זון", וואָס "ווייסט נישט, ווי צו פֿרעגן", קען מען דערגרייכן אַ נײַע השׂגה אין עבֿודת-השם. דאָס קול פֿונעם שופֿר, אין פֿאַרגלײַך מיט די תּפֿילות, איז אַ פּשוטער קלאַנג, וואָס האָט נישט קיין ווערטער-באַדײַט — אַזוי ווי אַן אויסגעשריי פֿונעם האַרצן; גראָד אַזאַ קלאַנג איז מסוגל צו דערוועקן דאָס אינערלעכע "פּינטעלע" אין דער ייִדישער נשמה, וואָס איז העכער פֿון אַלע חכמות.