בעריש ווײַנשטיין, ווי אַנדערע ייִדישע פּאָעטן וואָס האָבן עמיגרירט קיין אַמעריקע, האָט די ערשטע יאָרן פֿון זײַן אַרײַנוואַנדערונג געליטן שטאַרקע נויט, נישט געהאַט אַן אָרט אויף צו שלאָפֿן און געבענקט נאָך זײַן היים און משפּחה. ער האָט געשריבן אַ בריוו צו זײַן מוטער אין די יום־טובֿדיקע פּסח־טעג וועגן זײַן עלנטקייט:

מאַמעשי,
בײַ דיר איז איצט פּסח־בײַנאַכט אין שטוב
און בײַ מיר איז פּסח־בײַנאַכט אין גאַס.
כ׳האָב נישט קיין שליסל צו אַ הויז,
כ׳טראָג אַפֿילו נישט קיין לײַטיש העמד.
און דו, אין דער היים, גייסט אַרום אין ווײַסע זאָקן;
אָנגעטאָן דער באָבעס שטערנטיכל
און בענטשסט די ליכט אין זילבערנע לײַכטער.
דער רויטער ווײַן לײַטערט דײַן תּפֿילה,
און דו ווייסט נישט —
אַז ווען כ׳וואָלט כאָטש איצט ברויט געהאַט,
וואָלט איך אַפֿילו אין פּסח אויך געגעסן.

מאַמעשי!
אליהו הנבֿיא וועט הײַנט בײַנאַכט אַוודאי זײַן בײַ דיר.
גיט פֿאַר אים אָפּ דעם ווײַן אין מײַן געבלומטן כּוס.
ווײַל כ׳קען אים נישט גיין אַנטקעגן אויפֿמאַכן די טיר.
כ׳האָב אַליין נישט קיין טיר וווּ צו עפֿענען;
כ׳האָב נישט וווּ איבערצונעכטיקן.

צו זײַן באָבע חנה, וואָס האָט אים דערצויגן, ווידמעט ער אַ ליד נאָך איר טויט, אין וועלכן ער שטרײַכט אונטער איר צידקות און קדושה:

ווײַסער שבֿט האָט אָפּגענומען ס׳תּהילימדיקע וואָרט פֿון דײַנע ליפּן,
האָסט דיך אומגעקערט צו דער ערד אַ געלײַטערטע אין קדושה,
מ׳האָט געאײַלט מיט דיר צו קבֿורה, ווײַל ביסט נסתּלק געוואָרן ערבֿ־שבת,
איצט ביסטו פֿאַר דײַן שטאָט ווי אַ לעגענדע פֿאַרבליבן, אַ זיווג צו אליהו הנבֿיא.
און אַלע וואָס טראָגן דײַן גוטן שם וועלן פֿאַר ביידן עפֿענען די טיר פּסח־בײַנאַכט.

ביסט אַוועק אין דײַן גלויבן, אינעם ליכט וואָס האָט דיך געהייליקט;
אַז וועסט דיך קאָלערן קיין ארץ־ישׂראל און רוען אין ליכטיקן גן־עדן.
ליגסט לעבן דײַן שוועסטער, וואָס האָט שטענדיק אויסגעפֿירט דײַן שליחות;
אָפּגעטראָגן צו הונגעריקע ס׳ביסל נדבֿות וואָס זי האָט בײַ נגידים אויסגעבעטן.
זי, און אַ סך וועלן דיך דערקאָנען, ווען מ׳וועט פֿרעגן בײַ דיר דײַן נאָמען.

גייסט אויף אַ נבֿיאטע, אויסגעמאָגערט פֿון תּעניתים, מיט געטובֿלטע הענט.
וואָס האָבן דײַנע וויִעס באַשאָטנט נישט צו קוקן אויף אַ פֿרעמדן אָפּגאָט.
און אַז מ׳האָט דיך דורך פֿרעסט געפֿירט צו דער פֿאַרטאָגיקער קלויז,
האָסטו פֿעסט געאָרעמט דעם סידור בײַנאַנד מיטן בייזן שליסל צו דער שול,
זאָלסט נישט דאַרפֿן האָרן אויף דער שמשׂטע און אימיצנס אַ קדיש חלילה פֿאַרפֿעלן.

ס׳לערנען נאָך דיר משניות אַפֿילו די וואָס האָבן נאָך דיר נישט קיין קריעה געריסן,
פּשעקופּקעס, וואָס האָסט אויפֿגעמונטערט מיט דײַן צוגעטראָגענעם ביסל וואַרעמס,
וועלן שטרעקן קוויטלעך צו דער מצבֿה פֿון חנה בת שלמה: ז׳ שבֿט תּרצ״ה.

בעריש ווײַנשטיין איז געבוירן געוואָרן אין רײַשע, גאַליציע, אין 1905. ער האָט געשטאַמט פֿון אַ חסידישער משפּחה. ער האָט געלערנט אין חדר און בעת דער ערשטער וועלט־מלחמה האָט ער געלערנט אין אַ דײַטשישער פֿאָלקשול אין רײַכנבערג. אין 1923 האָט ער עמיגרירט קיין אַמעריקע, וווּ ער האָט געלערנט אין ניו־יאָרקער ייִדישן לערער־סעמינאַר און אויף ענגלישע אָוונטקורסן. ער האָט דעביוטירט מיט אַ ליד אין "צוזאַמען" אין 1927 און האָט פֿאַרעפֿנטלעכט לידער אין פֿאַרשיידענע זשורנאַלן, רעדאַקטירט זאַמלהעפֿטן, און אַרויסגעגעבן נײַן ביכער מיט לידער. ער איז געשטאָרבן אין ניו־יאָרק אין 1967.

צווישן זײַנע פֿאַרשידענע מאָטיוון פֿון וויכטיקע פּערזענלעכקייטן האָט ער געווידמעט אַ ציקל צו דער ביאָגראַפֿיע פֿון לודוויג וואַן בעטהאָווען, אין וועלכן ער באַשרײַבט דעם קאָמפּאָזיטאָרס קינדער־ און יוגנט־יאָרן, זײַנע דערגרייכונגען און דורכפֿאַלן. ער שרײַבט אָן די "נײַנטע סימפֿאָניע" ווען ער איז קראַנק.

סוף־טעג אויפֿן געבויגענעם קראַנקן בעטהאָווען,
ער רעדט פֿון האַרץ צו אָנגעוואָרפֿענע נאָטן
וועגן גאָט, פֿרייד און ברידערלעכקייט.
אויסגעשטערנטער פֿראָסט מאַכט גרין זײַנע שויבן,
און טונקל וואַרעם קוקן זײַנע שלאַפֿע אויגן
צו דער אומהיימלעכער נאַכט אַרויס —
אַלץ פֿאַר זײַנע בליקן גלוסט צום שטאַרבן.

אַזוי הימליש העל זיצט ער בײַ זײַן מוזיק כּתבֿ
און קריצט טיף די סימפֿאָניע די "נײַנטע"...
פֿאַר זײַן פֿאַרעקשנט געזיכט ליגן ספֿרים.
שילערס אָדע — ביבליש אויפֿגעבלעטערט —
שרײַט מיט רופֿנדיקע אותיות צו דער וועלט,
און צו דער "טאָכטער פֿון עליזעום"

אייביק מענטשלעכע פּסוקים זינגען פֿון דער "אָדע",
און מאַכן פֿריש, יונג, זײַן לעצט ביסל לעבן —
ווײַל אַלע — אַלע וועלן פֿריידיק זײַן מוזיק צעוויגן,
מיט טרויעריקע טשעלאָס די גרויסע ערד צעפֿירן.
אָ, דער כּוח פֿון זײַן "אַדאַדזשיאָ",
וועט רירן דעם מענטשן און גאָט.

אויסגעטראַכטע מענטשן־ברידער זײַנען אין זײַן שטוב אַצינד,
און פֿון צופֿיל גאָט פֿילט ער איצט ניט די ערד.
פֿרייד און טרויער ראַנגלען זיך אין זײַנע אָדערן
און רעדן דורך זײַן קראַנקן מויל אַרויס;
אָ, אַלע — אַלע וועלן זײַן גרויסן רוף דערהערן,
ווײַל אַלע מענטשן וועלן ברידער ווערן.

מיט דער צײַט איז בעריש ווײַנשטיין געוואָרן אײַנגעבירגערט אין אַמעריקע, וואָס ער האָט ליב באַקומען, און וועלכע ער האָט באַזונגען אין פֿאַרשיידענע לידער, אין דעם גײַסט פֿון די אַמעריקאַנער פּאָעטן, ווי וואָלט וויטמאַן:

אויף דײַן ערד איז מיר באַשערט צו זינגען דאָס געזאַנג פֿון דײַן לאַנד.
כ׳האָב אַזוי פֿיל מענטשן, אַזוי פֿיל שיפֿן אין דײַנע ברייטע האַפֿנס געזען
און בײַ דײַנע פֿעלקער פֿון לשונות זיך געלערנט זײַן אין דער פֿרעמד,
און אָנגעהויבן פֿאַרשטיין, אַז כאָטש רײַשע, גאַליציע, איז מײַן היים,
איז מײַן שטאָט ניו־יאָרק, מײַנע גאַסן: דילענסי, רידזש און פּיט,
און היימישער נאָך ביסטו מיר פֿון יענעם טרויעריקן טאָג אָן געוואָרן,
ווען כ׳האָב אויף דײַן ערד, אַמעריקע, געזען מײַן טאַטע־מאַמע שטאַרבן.

אַזוי פֿיל טרויעריקע גאַסן זײַנען אויף דײַן ערד, אַמעריקע, פֿאַראַן!
אומהיימלעך גייען ייִדן אַרום געבויגענע איבער שטיבער
מיט מסחרדיקע פּעק אויף שווערע, מידע אַקסלען אָנגעהאָנגען
און האַנדלען מיט געוואַנטן, גאָלד ווי אין וואַרשע, ווי אין לאָדזש,
אויף די שפּראַכן פֿון ענגליש, שפּאַניש, איטאַליעניש און ייִדיש.

ווען עס האָט זיך אָנגערוקט דער חורבן, האָט ווײַנשטיין געביטן זײַן ווענדפּונקט צו זײַנע ייִדישע וואָרצלען. ער האָט אַרײַנגענומען אין זײַנע באַשרײַבונגען די העלדן פֿון תּנ״ך, די גלות־העלדן, רש״י רמב״ם און בעל שם טובֿ. אין אַ קרעפֿטיק ליד האָט ער געשריבן, אַז איצט איז נישט די צײַט צו באַזינגען אַמעריקע.

נישט איצט, אַמעריקע, קען איך זינגען פֿון דײַן לאַנד!
פֿון די נעכט ווען די לבֿנה שפּאַרט דורך די נעפּלען,
פֿון דײַנע פֿעלקער און לשונות, שיפֿן און פּרייריס,
פֿון די ברייטע פֿישער־בייס
און פֿון דײַנע האַפֿנס מיט די פֿאַרבענקטע טעכטער —
נישט איצט, אַמעריקע, קען איך זינגען פֿון דײַן לאַנד;
איך בין אַ קינד פֿון טלית און פֿון תּפֿילין,
פֿון וואָכעדיקן אַטלאַס און פֿון שבתדיקן זײַד.
מײַן טאַטע האָט געהייסן יעקבֿ, די מאַמע — חיהטשע
און ביידע, האָבן דעם בראַנד פֿון שײַטערס געאַרבעט:
זייערע זיידעס, זייערע דורות — דאָס בין איך!

נישט איצט, אַמעריקע!
פֿריִער קומען די קדושים פֿון די כּנסת־ישׂראל,
די היימישע ערד פֿון דער ברענענדיקער שווערד,
אָנגעצונדן האָט מען מײַן שטאָט און פֿאַרצערט.
ס׳איז נישט אַזוי רומעניע, פּוילן צי בוקאָווינע,
ווי די טויטע ייִדן וואָס גליווערן אין יענער ערד!
די ר׳ הערש־יעקבֿס און די ר׳ שלמה־לייבעלעך!
די טרעגער־יונגען און די וואָליע־יונגען —
ס׳איז נישט אַזוי עסטרײַך, אונגאַרן צי אוקראַיִנע,
ווי די בתּי־מדרשים, די פֿאַרשוועכטע ספֿרי־תּורות;
די מיזרח־ווענט — דאָס אָרון־קודש און דאָס פּרוכת;
די בראָנדזענע לייבן, וואָס שפּאַרן אויף די לוחות.

בעריש ווײַנשטיין איז געווען אַן עפּיש־לירישער דיכטער וואָס האָט געשריבן קרעפֿטיקע לידער וועגן אַמעריקע און רײַשע, ווי אויך וועגן מאַידאַנעק און דעם חורבן. משה שטאַרקמאַן האַלט, אַז "ווײַנשטיין, דער דיכטער פֿון שטאַרקן אויסדרוק, האָט אין עלעגישע טענער פֿאַרוואַנדלט די פֿאַר־מלחמהדיקע ייִדישע ווירקלעכקייט אין אַ ליכטיקער לעגענדע, און אָן דער לעגענדע שטייען אויף תּחית־המתים אי די געשאָכטענע ייִדן, אי זייער טויזנט־יאָריק ייִדיש־לשון".