(המשך פֿון פֿאָריקן נומער)

רייטשעל האָט זיך אויפֿגעכאַפּט. ווי איר שטייגער איז, האָט זי זיך באַלד אײַנגעהערט אין דער מאַמעס אָטעמען. אַן אָפּגעשוואַכטע און פֿאַרשוויצטע איז זי אַ ווײַלע געזעסן אויפֿן געלעגער, אַראָפּגעלאָזט די באָרוועסע פֿיס און זיך אָנגעשפּאַרט מיט די הענט אינעם ראַנד פֿון דעם בעט. ס'האָט אָנגעהויבן צו טאָגן. זי האָט אַ טראַכט געטאָן: "כ'וועל אים שוין הײַנט נישט זען", — און אַרײַנגעשטופּט די פֿיס אין די ווייכע, וואַרעמע שטעקשיך. דער אויפֿגעוואַכטער נײַער טאָג האָט זי באַגעגנט מיטן זעלבן זאָרג־וואָגן, אין וועלכן זי האָט זיך געלאָזט אײַנשפּאַנען און אים הכנעהדיק געשלעפּט. אין אַזעלכע טעג, ווען צוליב דעם שלעכטן וועטער, האָט זי נישט געקאָנט אַרויסגיין אין דרויסן, האָט זי באַזונדערס שאַרף געפֿילט איר איינזאַמקייט און אָפּגעריסנקייט פֿון אַן אַנדער לעבן, וואָס וואָלט געקאָנט אפֿשר זײַן אויך אירס.

אין אַזעלכע טעג, אַנשטאָט אַ שפּאַציר, רוקט זי צו די רעדערשטול מיט דער מאַמען צום פֿענצטער, זעצט זיך אַוועק אַנטקעגן איר אינעם פֿאָטעל און לייענט אַ בוך אויף אַ קול. דאָס לייענען אויף אַ קול פֿאַר דער מאַמען איז געבליבן אַ טבֿע פֿון די שול־יאָרן. כאַפּנדיק גיך די מינדלעכע שפּראַך, האָט רייטשעלס מוטער נישט געהאַט קיין צײַט און מעגלעכקייט זיך אויסצולערנען פֿליסיק צו לייענען ענגליש. אָבער איר נײַגער צום לעבן בכלל און צו דער ווירקלעכקייט פֿון איר נײַער היים בפֿרט, האָט געזוכט אַן אויסוועג. קויפֿן אַ טעלעוויזיע, איז עס געווען דערווײַל אַ לוקסוס־זאַך, האָט זי איין מאָל, אין אַ פֿאַרנאַכט, בשעת די טאָכטער האָט אַרײַנגעקוקט אין אַ ביכל, געבעטן זי לייענען אויף אַ קול. רייטשעל האָט זיך פֿאַרחידושט: "צו וואָס, מאַמע, ס'איז דאָך אַ לערנבוך?" — "וועל איך אויך עפּעס אויסלערנען" — האָט גאַנץ ערנסט געענטפֿערט די מאַמע — "איך האָב מײַן צײַט פֿון לערנען פֿאַרלוירן אין דער געטאָ..." דער טאָכטער איז עס געפֿעלן געוואָרן, פֿלעגן זיי שוין אַזוי פֿאַרברענגען בײַם לייענען כּמעט יעדן פֿאַרנאַכט. רייטשעל האָט געלייענט, און די מאַמע האָט זיך צוגעהערט, האַלטנדיק דערבײַ בײַם אויסנייען אַ בילד מיט קאָליריקע באַוול־"מולינע", אָבער שטיל, נישט צו צעשטערן, חלילה, די באַזונדערע נאָענטשאַפֿט, וואָס האָט זיך געשאַפֿן דורכן לייענען — צווישן איר און דער טאָכטער. בלויז פֿון צײַט צו צײַט פֿלעגט זי איבעררײַסן רייטשעלס קלינגעוודיק קולכל און בעטן איר צו דערקלערן דאָס אָדער אַן אַנדער וואָרט.

לעצטנס האַלטן זיי בײַם לייענען אַ דיק בוך מיטן שיינעם נאָמען EVERGREEN 1 — אַ לעבנס־געשיכטע פֿון אַ מיידל פֿון מיזרח־אייראָפּע. זינט רייטשעל האָט אָנגעהויבן לייענען דאָס בוך, לאָזט איר נישט אָפּ דער געדאַנק, אַז אַלע ייִדן פֿון יענער זײַט אָקעאַן האָבן אין אַלע צײַטן זיך געטיילט אויף צוויי קאַטעגאָריעס: די וואָס האָבן שטענדיק געחלומט זיך אַריבערצופּעקלען קיין אַמעריקע, און די וואָס האָבן עס שוין געטאָן, אָבער הערן נישט אויף צו בענקען נאָך דער "אַלטער היים".

די שווערע שלאַפֿקייט האָט אָפּגענומען בײַ דער מאַמען די פֿיס, הענט און דאָס לשון, אָבער געלאָזט איר דעם געהער. די דאָקטוירים האַלטן, אַז איר פֿעיִקייט צו פֿאַרשטיין איז אויך באַגרענעצט; רייטשעל האָט אָבער שוין עטלעכע מאָל בשעתן לייענען דאָס בוך, באַמערקט ווי די מאַמע פֿאַרלירט אַ טרער. דאָס איז נישט געווען קיין צופֿאַל, די מאַמע האָט געוויינט צום אָרט מיט פֿאַרשטאַנד. און די עטלעכע דריבנע טרערן אויף די מאָגערע באַקן אירע, האָבן דער טאָכטער בפֿירוש צוגעגעבן מוט. אין האַלדז איז געבליבן שטעקן אַ קנויל, און אַ שטילע האָפֿענונג האָט געקלאַפּט אין האַרצן.

רייטשעל האָט געלייענט נישט הויך, אָבער קלאָר און דײַטלעך. פֿון יענער זײַט פֿענצטער האָט זיך געהערט, ווי עס וואַרפֿן זיך מיט כּעס אַרויף אויפֿן ברעג די שטײַפֿע כוואַליעס, און נאָך יעדער אַזאַ אַטאַק פֿאַרכאַפּן זיי אויף עטלעכע רגעס אַן אַנדער שטיק זאַמדיקן שטח. ניט־ווילנדיק, ציִען זיי זיך צוריק אָפּ צו זייערע גרענעצן, נאָכשלעפּנדיק אין אײַלעניש אַלץ וואָס עס לאָזט זיך, און לאָזן איבער אויפֿן זאַמד פֿעטע געשלענגלטע פּאַסן שוים. צו מאָל, האָט דעם בייזן געברום דורכגעשניטן אַ גרילצנדיקער רוף פֿון אַ מעווע, וואָס זוכט, אַ פּנים, איר טשאַטע.

די טירלעך פֿונעם ליפֿט, וואָס שטעלט זיך אָפּ אַנטקעגן זייער דירה, האָבן זיך מיט אַ קלאַפּ געעפֿנט, דערנאָך זיך פֿאַרמאַכט און ס'איז ווידער געוואָרן שטיל. רייטשעל האָט אויפֿ­גע­הערט צו לייענען; און מיט אַ מאָל האָט זי ווי אונ­טערגעוואָרפֿן פֿונעם אָרט. איבערגע­לאָזט דאָס ביכל אינעם פֿאָטעל, איז זי גיך צוגע­גאַנגען צו דער טיר. נישט געפֿרעגט קיין וואָרט, האָט רייטשעל אַ דריי געטאָן דעם שלאָס.

פֿון יענער זײַט שוועל, אַ נאַסער און פֿאַר­פֿרוירענער האָט אויף איר געקוקט יאַשע.

— כ'האָב בײַ אײַך נישט פֿאַרגעסן מײַן שירעם?..

יאַשע

פֿון קליינערהייט אָן איז ער געוואַקסן אַרומגערינגלט מיט זאָרג און ליבע פֿון דרײַ פֿרויען — זײַן מאַמע און צוויי שוועסטער, וואָס קיין איבעריק ביסל גליק אין לעבן איז זיי נישט צוגעפֿאַלן. נאָך מער: דאָס קליינע פּעקעלע, וואָס עס קומט מסתּמא יעדן אין לעבן, און וואָס דער אייבערשטער צעטיילט צווישן אַלע זײַנע קינדער — ווי דאָס פֿלעגט טאָן אויף אַ קינדער־שׂימחה דער "זיידע פֿראָסט" 2 בײַ דער יאָלקע — האָבן זיי אויך נישט באַקומען. מע זאָל אָבער געווען אַ מאָל הערן פֿון זיי אַ קלאָגוואָרט? אַדרבא: נאָך אַזאַ מלחמה־פֿײַער אַרויס מיטן לעבן, צי איז עס נישט קיין גליק?! געפֿונען זייער שטוב כּמעט נישט צעשטערט און זיך אין איר אַרײַנגעצויגן — איז עס נישט קיין מזל?! פֿאַרדינען אויף אַ שטיקל ברויט, נאַקעט גייט מען נישט, באָרוועס אויך נישט — דאַרף מען זאָגן "אַ דאַנק!" און אויב ס'איז עפּעס נישט אַזוי, ווי עס וואָלט זיך אפֿשר געוואָלט, האָבן זיי עס אויך געהאַט מיט וואָס צו פֿאַרענטפֿערן — אַזוי איז באַשערט..!

אַזאַ "גליקלעך" לעבן פֿלעגט ממש אַרויס­שײַנען פֿון די אויגן בײַ מיליאָנען און מיליאָנען, באַזונדערס, בעת די יום־טובֿדיקע דעמאָנ­סטראַ­ציעס צוויי מאָל אין יאָר — דעם 1טן מײַ און דעם 7טן נאָוועמבער, אינעם טאָג, ווען עס איז געשען די גרויסע אָקטאָבער־רעוואָלוציע, וועלכע האָט דערמעגלעכט צו שאַפֿן אַזאַ "גליקלעך לעבן אויף אַ זעקסטן טייל פֿונעם גאַנצן ערדקײַלעך" — אַזוי, יעדנפֿאַלס, האָט מען זיי געלערנט אין שול, און אַזוי האָט זיך עס אײַנגעקריצט אין יאַשעס זכּרון; די לאַנגע קאָלאָנעס אויסגעפּוצטע מענטשן, מיט פֿאַרשיידנפֿאַרביקע באַלאָנען און קליינע רויטע פֿענדלעך אין די הענט; די מאַנצבילן טראָגן גרויסע פֿענער, פּאָרטרעטן פֿון מענטשן, מיט שטרענגע, אָנגעכמורעטע פּנימער, און טראַנספּאַראַנטן, אין מיטן יעדער קאָלאָנע. אויף רויטע, לאַנגע שטיקער לײַוונט, צעצויגן איבער די שורות קעפּ, זײַנען מיט גרויסע ווײַסע בוכשטאַבן אָנגעשריבן געווען געציילטע ווער­טער, וואָס פֿון איין דעמאָנסטראַציע צו דער צווייטער, האָט דער קליינער יאַשע פֿרײַער און פֿלי­סיקער געקאָנט איבערלייענען, אָבער וואָס מיינען זיי, די דאָזיקע שרײַענדיקע ווערטער, האָט ער נאָך לאַנגע יאָרן נישט פֿאַרשטאַנען, ביז ער האָט בכלל אויפֿגעהערט וועגן דעם צו טראַכטן.

אין יענע סוף פֿערציקער, אָנהייב פֿופֿציקער האָבן אַלע געלעבט מיט איין זאָרג — ווי שווער עס זאָל נישט זײַן, אַבי נישט קיין נײַע מלחמה. די מורא פֿאַר אַ נײַער מלחמה האָט געציטערט אין יעדן איינעם נישט בלויז, ווײַל עס זײַנען נאָך געשטאַנען פֿאַר די אויגן די שרעקלעכע בילדער פֿונעם נעכטן; די דאָזיקע מורא האָט זיך כּסדר געטראָגן פֿון די קליינע ראַדיאָ־קעסטעלעך אויף דער וואַנט, וואָס האָבן גערעדט אַ גאַנצן טאָג מיט אַ הייזעריק־פֿאַרקילט קול; און אַפֿילו די לידער, וואָס מע פֿלעגט איבערגעבן, האָבן אויך געקלונגען ווי מע וואָלט זיי געשפּילט אויף פֿאַרזשאַווערטע מוזיק־אינסטרומענטן.

שפּעטער, ווען יאַשע האָט זיך שוין אויסגע­לערנט צו לייענען, פֿלעגט ער זיך צוכאַפּן צו דער אָרטיקער צײַטונג "Победа" (פּאָבעדאַ — זיג), וואָס דער פּאָטשטאַליאָן 3 פֿלעגט ברענגען יעדן פֿרײַטיק אין דער פֿרי. יאַשע האָט שוין געוווּסט: אויב די הינט הייבן אָן בייז האַווקען, איז עס אַ סימן, אַז דער דיקלעכער מאַנצביל מיט אַ גענגעלע פֿון אַ קאַטשקע — דער צעבלאָ­זענער טאַש אויף אַ זײַט שלעפּט אים אַראָפּ צו דער ערד, און אויפֿן קאָפּ אַ היטל מיט אַ גלאַנצנ­דיקן דאַשיק — האָט זיך שוין באַוויזן אויף זייער גאַס. אַרויסגעלאָפֿן פֿון דער שטוב אים אַנטקעגן, האָט ער געכאַפּט די צײַטונג און, קודם־כּל אָנגעהויבן זוכן אויף אירע פֿיר שפּאַלטן פֿאָטאָ­גראַפֿיעס; ערשט נאָך דעם האָט ער געפּרוּווט איבערצולייענען די קעפּלעך מיט גרע­סערע אותיות. די בילדער זײַנען געווען נישט קיין קלאָרע, פֿאַרשוואַרצט, און פֿון די שרײַענ­דיקע קעפּלעך, ווידער צונויפֿ­געשטו­קע­וועט פֿון אומבאַקאַנטע ווערטער, ענלעך צו די טראַנספּאַראַנטן אויף די פּאַראַדן, האָט גע­שלאָגן אין פּנים אַן עסיקער פֿאַרב־גערוך. די נאָז האָט באַלד אָנגעהויבן ניסן, און ס'האָט זיך אים שוין געוואָלט וואָס גיכער די צײַטונג אַרײַנטראָגן אַהיים און זי לאָזן ליגן אויפֿן טיש אינעם אייבערשטן צימער, וווּ יאַשעס מאַמע און מומעס וועלן זי שוין געפֿינען פֿאַר נאַכט נאָך דער אַרבעט. אין איינעם אַזאַ אָוונט האָט יאַשע דערהערט ווי זײַן מאַמע, אָפּלייגנדיק די צײַטונג אין אַ זײַט, האָט זיך אָנגערופֿן אומ­צופֿרידן: "אין אַ גאַנצער גאַזעטע זאָל נישט זײַן וואָס צו לייענען!" יאַשע האָט באַלד דערפֿילט אויף זיך די מומעס בליקן. איינע פֿון זיי האָט שטיל, נאָר מיט פֿאָרוואָרף געזאָגט דער מאַמען: "רעד ווינציקער..."

אָבער אַזוי איז שוין געבליבן אין זײַן לעבן, אַז ווען ער פֿלעגט נעמען אין דער האַנט אַ צײַטונג, האָט ער תּיכּף דערפֿילט דעם עסיק־אַלערגישן ריח, וואָס איז פֿאַרקראָכן מיט אַ בײַסעניש אין זײַן נאָז־און־גאָרגל.

איז אָט, אין יענע, נאָך ווײַט נישט קיין זאַטע, אומרויִקע יאָרן, האָבן די ייִדישע מאַמעס זיך אַרײַנגעקלאַפּט אין קאָפּ, אַז אויב זיי איז נישט באַשערט געווען, זאָלן כאָטש זייערע קינדער באַקומען אַ גוטע דערציִונג און בילדונג. האָט מען אײַנגעפֿירט אַ מאָדע צו לערנען די קינדער שפּילן אויף אַ מוזיקאַלישן אינסטרומענט. די ייִדישע מאַמעס האָבן געחלומט, אַז זייער זונדע­לע זאָל שפּילן אַקאָרדעאָן, און דאָס טעכטערל — פּיאַנע. פֿאַר וואָס דווקא אַקאָרדעאָן און פּיאַ­נע? דערקלערט האָט מען עס זייער קורץ: ס'איז שיין. צו יאַשעס גליק, און צום אומ­גליק פֿון זײַן מאַמען און די מומעס, האָט דער מוזיק־לע­רער, וואָס זיי האָבן אים פֿאַרבעטן צו באַשטעטיקן יאַשעס מוזיקאַלישן טאַלאַנט — אַ הויכער, סוטו­לער מאַן, מיט צוויי רויטע, פֿאַר­גאָ­סענע אויגן — געלייזט זײַן גורל: "אַ בער, — האָט ער געזאָגט, — קאָן מען גיכער אויסלער­נען טאַנצן". אויב נישט מוזיק, דאַרף דאָך זײַן עפּעס אַנדערש — האָבן זיי זיך געדרייט דעם קאָפּ — עס איז אוממגעלעך, אַז זייער יאַשעלע זאָל נישט האָבן קיין שום טאַלאַנט. אָבער זײַן טאַלאַנט האָט יאַשע אַליין אין זיך אַנטפּלעקט.

איין מאָל, בײַ אַ שפּאַציר אין שטאָטישן פּאַרק האָט ער דערזען, ווי צוויי מאַנצבילן שפּילן שאָך. ער האָט נאָך דעמאָלט וועגן אַזאַ שפּיל קוים געהערט, אָבער דאָס שוואַרץ־ווײַסע, געקעסטלט שאָכברעטל און ספּעציעל, די שיין־אויסגעשניצטע פֿיגורן האָבן אים אַזוי פֿאַרכאַפּט, אַז ער איז אָפּגעשטאַנען פֿון זײַנע באַגלייטערינס, די צוויי מומעס, און ווי צוגע­וואַקסן געוואָרן צו דער באַנק. זײַן בליק איז נאָכ­געגאַנגען נאָך יעדער פֿיגור, ער האָט נאָכ­געקוקט ווי זיי באַוועגן זיך, ווי זיי "שלאָגן" זיך צו פֿאַרכאַפּן דאָס אָרט פֿון זייער קעגנער, ווי זיי פֿאַלן "דערהרגעט". און פּלוצעם האָט ער אַ טראַכט געטאָן: ס'איז דאָך אַן אמתע שלאַכט, אַ מלחמה, ענלעך צו דער וואָס זיי, ייִנגעלעך, פֿירן יעדן טאָג אויף דער גאַס. אָבער דאָ קומט אַלץ פֿאָר אויף אַ שאָכברעטל, און צוויי אַר­מייען — שוואַרצע און ווײַסע — שלאָגן זיך צווישן זיך ביזן לעצטן סאָלדאַט. יאַשע האָט נאָך דע­מאָלט נישט געוווּסט, אַז אַ סאָלדאַט הייסט אויף דער שאָכשפּראַך "פּיאָן", און אַן אָפֿיציר — "לאַפֿער"; אַז אַלע פֿיגורן באַוועגן זיך לויט שטרענ­גע כּללים. אין יענעם מאָמענט, פֿאַר­כאַפּט מיט דער פֿרעמדער שפּיל, האָט ער זיך אַ צי געטאָן מיט דער האַנט צו אַ ווײַסער פֿיגור, ענלעך צו אַ פֿערדל און זי אַ רוק געטאָן איבערן שאָכברעטל.

— וואָס טוסטו, ייִנגעלע? — האָט ער דער­הערט און אויפֿגעציטערט.

דער מאַנצביל, וואָס האָט געשפּילט מיט די ווײַסע פֿיגורן, האָט בייז געקוקט אויף אים.

— וווּ איז דײַן מאַמע? — האָט ער אים ווי­דער געפֿרעגט.

און דאָ האָט יאַשע זיך צעוויינט. עס זײַנען אַוודאי באַלד אָנגעלאָפֿן זײַנע מומעס און זיך אַרויפֿ­געוואָרפֿן אויפֿן שאַכמאַטיסט, נעבעך — הלמאַי האָט ער אָנגעשראָקן זייער קינד! און דאָס קינד שטייט און וויינט, און קאָן נאָך אַלץ קיין אויג נישט אָפּפֿירן פֿון דעם שאָכברעטל. סוף־כּל־סוף, ווען אַלע אַרום האָבן זיך באַרויִקט, און זײַנע מומעס האָבן געוואָלט פֿאַרלאָזן דעם פּאַרק, ווײַל די שטימונג האָט מען זיי שוין סײַ ווי קאַליע גע­מאַכט, איז צו זיי צוגעגאַנגען דער צוויי­טער שאָך־שפּילער. ער האָט זיך אָנגעבויגן צום ייִנגעלע און דערלאַנגט אים דאָס ווײַסע פֿערדל.

— נעם עס, — האָט ער זיך ווייך אָנגערופֿן, — און זאָל עס זײַן אַן אָנדענק פֿון דײַן ערשטער שאָכשפּיל.

ער האָט יאַשען אַ שויבער געטאָן דעם "טשובטשיק" אויפֿן קאָפּ, און דערקלערט די מומען, ווער ער איז. זײַן נאָמען איז געווען איסאַק יעפֿימאָוויטש שוואַרץ און אָנגעפֿירט האָט ער מיט אַ שאָך־קרײַזל אין דעם שטאָטישן פּיאָנערן־פּאַלאַץ, וואָס איז געשטאַנען אין סאַמע צענטער פֿון דער שטאָט. דאָס איז געווען אַן אַלט שיין הויז, וואָס האָט פֿאַר דער מלחמה, ווען בענדער איז נאָך געווען אַ בעסאַראַבער פּראָווינץ אין רומעניע, געהערט צו אַ רײַכן פֿאַבריקאַנט. די "סאָוועטן" האָבן דאָס הויז קאָנ­פֿיס­קירט און דעם פֿאַבריקאַנט אַליין, אויב ער האָט נישט באַוויזן צו אַנטלויפֿן, אָדער אים פֿאַר­שיקט קיין סיביר, אָדער אים דערשאָסן. די יונגע פּיאָנערן האָט עס ווייניק געאַרט. זיי האָבן גע­וווּסט פֿון ביכלעך און קינאָ, אַז צו זײַן רײַך איז נישט גוט; מע דאַרף זײַן מיט אַלעמען גלײַך.

דער פּיאָנערן־פּאַלאַץ איז געווען פֿול מיט קינדערישער גליק, און דאָס גליק איז בפֿירוש געווען אַן אויפֿריכטיקס. קינדער פֿון דער גאַנצער שטאָט פֿלעגן זיך אַהין צונויפֿגיין און זיך אײַנטונקען אין פֿרייד. דער "פּאַלאַץ" איז געוואָרן יאַשעס צווייטע היים, וווּהין ער פֿלעגט לויפֿן נאָך דער שול. איסאַק יעפֿימאָוויטש, ווי עס האָט זיך אַרויסגעוויזן, איז געווען נישט בלויז אַ גוטער שאָך־לערער, נאָר אַ זעלטענער מענטש. די צען־פֿופֿצן קינדער פֿון דעם שאָך־קרײַזל, האָבן זיך באַצויגן צו אים, ווי צו אַן אייגענעם; אויך יאַשע, וואָס איז געוואַקסן אָן אַ פֿאָטער, האָט דערפֿילט צו אים אַ באַזונדערע ציִונג. איסאַק יעפֿימאָוויטש האָט עס, אַ פּנים, אויך געפֿילט. נישט איין מאָל פֿלעגט ער יאַשען פֿאַרבעטן צו זיך אַהיים. קיין משפּחה האָט ער נישט געהאַט, געוווינט איינער אַליין אין אַ צימער, וואָס ער האָט געדונגען, און וווּ חוץ דעם שמאָלן דיוואַן מיט אַ קליין טישל און אַ טאַבורעטל, איז געשטאַנען, פֿאַררוקט אין אַ ווינקל, אַן עטאַזשערקע מיט ביכער — זײַן איינ­ציקער אוצר — צענדליקער און אפֿשר הונדערטער ביכער וועגן דעם שאָך־קעניגרײַך, ווי דער לערער האָט עס גערופֿן. שפּעטער מיט יאָרן — איסאַק יעפֿימאָוויטש האָט שוין דעמאָלט נישט געלעבט — האָט יאַשע פֿאַרשטאַנען, אַז דאָס שאָך־קעניגרײַך איז געווען דאָס איינציקע אָרט, וווּ זײַן ערשטער שאָך־לערער פֿלעגט זיך אויסבאַהאַלטן פֿון זײַן נעכטן, אין וועלכן עס איז אומגעקומען זײַן גאַנצע פֿאַמיליע, און פֿון זײַן איינזאַמען הײַנט; און אפֿשר האָט ער דאָרט געפּרוּווט צו ראַטעווען אויך יאַשען און אַנדערע זײַנע שילערס — פֿונעם מאָרגן? איין מאָל האָט יאַשע דערהערט ווי איסאַק יעפֿי­מאָ­וויטש האָט שטיל, ווי נאָר פֿאַר זיך אַליין, אַ זאָג געטאָן, אַז די שאָך־געזעצן זײַנען די מענטש­לעכסטע געזעצן, וואָס זײַנען אַ מאָל צוגע­טראַכט געוואָרן.

Belva Plain — EVERGREEN 1)
2) "זיידע פֿראָסט" — "סאַנטאַ קלאַוס"
3) פּאָטשטאַליאָן (רוס.) — בריוונטרעגער

(המשך אין קומענדיקן נומער)