"שופֿטים ושוטרים תּתּן לך בכל שעריך" — דו זאָלסט אײַנשטעלן שופֿטים און אַ מין "פּאָליציאַנטן" אין יעדן פֿון דײַנע טויערן, זיי זאָלן מישפּטן דאָס פֿאָלק על-פּי יושר. ווען דער בית-המיקדש איז געשטאַנען, פֿלעגן ספּעציעלע אָנגעשטעלטע צווינגען די ייִדן צו פֿאָלגן דעם פּסק פֿון די דיינים. הײַנט, בזמן-הגלות, האָבן די דיינים נישט קיין קאָמפּעטענץ און רעכט דאָס צו טאָן, און זענען באַפֿולמעכטיקט בלויז צו פּסקענען שאלות.
יעדן טאָג בײַם דאַוונען בעטן מיר "השיבֿה שופֿטינו כּבֿראשונה ויועצינו כּבֿתּחילה" — אומצוקערן אונדזערע שופֿטים און עצה-געבער ווי אַמאָל; די חסידישע ספֿרים דערקלערן, אַז אינעם טעקסט פֿון "שמונה-עשׂרה" ווערן דווקא דערמאָנט "עצה-געבער", אַנשטאָט "שוטרים", ווײַל אין משיחס צײַטן וועט קיינער נישט צווינגען מענטשן צו פֿירן זיך כּשורה; אַדרבה, יעדער אַליין וועט פֿאַרשטיין און פֿאָלגן זײַן אייגענעם פּערזענלעכן דרך, אַנשטאָט דער איצטיקער אַלגעמיינער הלכה. עס קומט אויס, אַז דער אינסטאַנץ פֿון די "שוטרים" איז באַשערט בטל צו ווערן.
מע ווייסט אָבער, אַז אַלע מיצוות אין דער תּורה בלײַבן אייביק אַקטועל, און קענען אויסגעפֿירט ווערן — אַמאָל בגשמיות, אַמאָל ברוחניות. ווי אַזוי קאָן מען מקיים זײַן הײַנט די דאָזיקע מיצווה? אויב מע טראַכט זיך אַרײַן אינעם ערשטן פּסוק פֿון דער פּרשה, קאָן מען פֿרעגן אַ קשיא: ווי אַזוי קאָן מען אײַנשטעלן שופֿטים און שוטרים "בײַ יעדן טויער"? לכאורה, קלינגט עס ווי אַ פּערזענלעכער אָנזאָג, ענלעך צו דער מיצווה אָנצוקלאַפּן אַ מזוזה, בײַ וועלכער שטייט אויך "בכל שעריך".
אין די חסידישע ספֿרים ווערט די מיצווה פֿון "שופֿטים ושוטרים" טאַקע אָפּגעטײַטשט אויף אַ פּערזענלעכן אופֿן. אויב אַ מענטש פֿירט זיך יושרדיק און אַחריותדיק, ווערט ער אַליין פֿאַר זיך אַ "שופֿט" און אַ "שוטר". אדרבה, אין אַ מאָראַליש-אַנטוויקלטער געזעלשאַפֿט, וואָס פֿאָדערט נישט קיין צוואַנג-אינסטאַנצן, קאָן די דאָזיקע מיצווה דווקא אויסגעפֿירט ווערן אויפֿן פֿולסטן פֿאַרנעם, דורך יעדן מענטש פּערזענלעך — טאַקע "בײַ יעדן טויער".
רבי יעקבֿ־יוסף, דער גרויסער תּלמיד פֿונעם בעל-שם-טובֿ, דערקלערט אין זײַן ספֿר "תּולדות יעקבֿ-יוסף" אַן אַנדער מיצווה פֿון דער הײַנטיקער פּרשה — מורא צו האָבן פֿאַרן מלך. דער רבי איז מסביר, אַז אַן עכטער צדיק, אויב ער פֿירט אויס די ראָלע פֿון אַ מנהיג, אַ "מלך", פֿירט ער זיך אַזוי באַשיידן, אַז די תּורה מוז ספּעציעל אָנזאָגן מורא צו האָבן פֿאַר אים, כּדי דער ציבור זאָל אים נישט איגנאָרירן. ווי עס שטייט אין גמרא, האָט רבן גמליאל געזאָגט זײַנע תּלמידים, די קומענדיקע רבנים, אַז ער האָט זיך נישט געגעבן קיין מאַכט, נאָר "שקלאַפֿערײַ". אַ יושרדיקער מנהיג איז אַ באַדינער פֿון זײַן קהילה, וועלכער פֿירט דורך זײַן עצה און מוסטער, אָבער נישט קיין "דיקטאַטאָר".
בקיצור, שטעקט די עיקר-מיצווה פֿון "שופֿטים ושוטרים", אין איר הײַנטיקן פּראַקטישן באַדײַט, אינעם האַרץ און שׂכל פֿון יעדן מענטש. רבי יעקבֿ-יוסף איז אויך מסביר, אַז די "טויערן", וווּ מע מוז אײַנשטעלן די פּערזענלעכע "שופֿטים", זענען, בדרך-רמז, די חושים, דורך וועלכע מע קאָנטאַקטירט מיט דער אַרומיקער וועלט. למשל, ווען מע טראַכט זיך אַרײַן, צו וועמען ס׳איז כּדאַי — אָדער נישט כּדאַי — זיך צוצוהערן, קאָן מען זאָגן, אַז מע אַנאַליזירט און קאָנטראָלירט די אייגענע דעות דורך אַן אינערלעכן "שופֿט" און "שוטר".
דערנאָך, שטייט אין דער פּרשה, אַז די דיינים מוזן מישפּטן יושרדיק און נישט נעמען קיין כאַבאַר. הגם די דאָזיקע אָנזאָגן האָבן צו טאָן, דער עיקר, מיט אַ בוכשטעבלעכן בית-דין, האָבן זיי אויך אַן אינערלעכן באַדײַט. כּדי צו פֿירן זיך ערנסט און אָרנטלעך, מוז מען זיך אַבסטראַקטירן פֿונעם "כאַבאַר", פֿון אַלע תּאוות און קרומע תּירוצים, און צו שטרעבן צו באַטראַכטן אַלע לעבנס-באַשלוסן אויף אַן אָביעקטיוון אופֿן.
ווײַטער זאָגט די הײַנטיקע סדרה אָן נישט צו בויען קיין "מצבֿה" — אַ מזבח, געמאַכט פֿון איין שטיק שטיין. הגם פֿאַר מתּן-תּורה פֿלעגן די ייִדן ברענגען קרבנות אויף אַזעלכע "מצבֿות", האָט דער אייבערשטער דערקלערט, אַז "ער האָט זיי פֿײַנד". די חסידישע ספֿרים זענען מסביר, אַז דער דאָזיקער אָנזאָג האָט אויך אַ שײַכות צו דער מיצווה פֿון "שופֿטים ושוטרים". אַ מצבֿה סימבאָליזירט אומבאַוועגלעכקייט און עקשנות. הגם מע מוז שטרעבן צו באַטראַכטן און קאָנטראָלירן די אייגענע אַקציעס קלאָר און אָביעקטיוו, דאַרף מען אויך זײַן גרייט צו בײַטן די אייגענע מיינונג, ווען ס׳איז נייטיק, און צו באַציִען זיך בייגעוודיק און נאָכגעבנדיק צו די אַנדערע.
ווען עקשנות און איבעריקער קאָנסערוואַטיזם שטערט דעם שׂכל-הישר און שאַט די אַנדערע, ווערט עס פֿאַררעכנט ווי אַ מין "עבֿודה-זרה". כּדי צו פֿירן זיך יושרדיק, און דן זײַן דעם צווייטן לכף-זכות, מוז מען קאָמבינירן גראָדקייט און בייגעוודיקייט.
You've successfully signed up!
