מיט דרײַ וואָכן צוריק, האָבן מיר שוין באַטראַכט די מעשׂה פֿון מחצית־השקל, אין שײַכות מיטן פֿאַרגאַנגענעם "שבת־שקלים", ווען מע האָט געלייענט די דאָזיקע מעשׂה אין אַ באַזונדערער ספֿר־תּורה, ווי אַ מפֿטיר־פּרשה צו דער סדרה "משפּטים". דער אייבערשטער האָט געהייסן צו זאַמלען פֿון אַלע ייִדן אַ האַלבן שקל, אַ קליינע מאָס זילבער, כּדי דאָס גאַנצע פֿאָלק זאָל זיך באַטייליקן אינעם אויפֿשטעלן דעם משכּן.
הײַנט לייענען מיר די זעלבע מעשׂה וועגן מחצית־השקל בײַם אָנהייב פֿון אונדזער סדרה, און מיר לייענען אויך אַ ספּעציעלע צוגאָב־פּרשה בײַם מפֿטיר, פֿון אַ צווייטער ספֿר־תּורה, וועגן דער "פּרה־אַדומה" — די רויטע טעליצע, וואָס מיט איר אַש פֿלעגט מען זיך אויסרייניקן פֿון דער טומאה, וואָס קומט פֿון אַ קאָנטאַקט מיט אַ מת.
ווײַטער, נאָך דער מעשׂה מיט די האַלבע שקלים, ווערט אין אונדזער פּרשה דערציילט, ווי משה רבינו האָט באַקומען אויפֿן באַרג סיני די ערשטע לוחות. ווען ער האָט זיך געקליבן זיי אַראָפּצוברענגען, האָט ער זיך דערוווּסט, אַז די ייִדן האָבן געשאַפֿן דעם "עגל־הזהבֿ", דעם גאָלדענעם קאַלב. ווען משה רבינו האָט דערזען, ווי דער עולם טאַנצט אַרום דעם געץ, האָט ער צעבראָכן די לוחות און צעשטערט דאָס קעלבל.
די מעשׂה מיטן גאָלדענעם קאַלב האָט אַ סימבאָליש שײַכות סײַ צו דער "פּרשת־פּרה", סײַ צו "מחצית־השקל". דער אייבערשטער האָט געהייסן משה רבינו: "כּי תשׂא את ראש בני־ישׂראל", "ווען דו וועסט רעכענען די צאָל פֿון די ייִדן, זאָלסטו בײַ זיי זאַמלען אַ האַלבן זילבערנעם שקל".
די חסידות־ספֿרים דערקלערן, אַז די ווערטער "כּי תשׂא את ראש בני ישׂראל" מיינען, בוכשטעבלעך, "דו זאָלסט אויפֿהייבן דעם קאָפּ פֿון די ייִדן". דורך דעם, וואָס די ייִדן האָבן זיך באַטייליקט צוזאַמען אינעם אויפֿשטעלן דעם משכּן, האָבן זיי "אויפֿגעהויבן דעם קאָפּ" — דערגרייכט אַ הויכע גײַסטיקע מדרגה.
דווקא אַזאַ "ניט־גאַנצע" נדבֿה האָט געהאָלפֿן די ייִדן צו דערגרייכן אייניקייט צווישן זיך. די האַלבע מטבעות ווײַזן אָן, אַז אַ באַזונדערער מענטש איז בלויז אַ "העלפֿט", און ווערט אַ שלימותדיקע באַשעפֿעניש נאָר בשותּפֿות מיט די אַנדערע.
רבי יהונתן אייבעשיץ און אַנדערע מפֿרשים זענען מסביר, אַז ס׳רובֿ באַטייליקטע האָבן נישט געהאַט אין זין קיין עבֿודה־זרה. דער נבֿיא יחזקאל האָט געזען אין זײַן וויזיע, אַז די הייליקע "מרכּבֿה" ווערט געטראָגן דורך פֿיר "הייליקע חיות", וואָס האָבן אַ פּנים פֿון אַן אָקס, אַן אָדלער, אַ לייב און אַ מענטש. די כּרובֿים אינעם משכּן האָבן אָפּגעשפּיגלט דעם ענין פֿון ג-טלעכער השפּעה "מיט אַ מענטשלעך פּנים". די שאַפֿער פֿונעם "עגל־הזהבֿ" האָבן פּלאַנירט צו באַזײַטיקן די כּרובֿים מיט אַן אָקס — אַן אַנדער פֿיגור פֿון דער ג־טלעכער "מרכּבֿה". דורך אַזאַ מיסטישער אָפּעראַציע, האָבן זיי געהאָפֿט צו ברענגען די גײַסטיקע שפֿע אויף אַ גרינגערן אופֿן, אָן משה רבינוס פֿאַרמיטלונג.
דאָס וואָרט "עגל", "אַ קאַלב", שטאַמט פֿונעם זעלבן שורש, ווי "עיגול" — "אַ קרײַז". על־פּי־קבלה, האָט דער "עגל־הזהבֿ" אויך סימבאָליזירט אייניקייט, דערפֿאַר האָבן די ייִדן געטאַנצט אַרום אים אין אַ קרײַז — צו ווײַזן, אַז זיי אַלע זענען גלײַך, און נאָענט צו רוחניות.
בײַם אָנהייב, האָט מען געמאַכט דעם גאָלדענעם קאַלב לשם־שמים. אין דער אמתן, אָבער, איז דאָ אַ פּרינציפּיעלער חילוק צווישן דעם, ווי אַזוי דער ענין פֿון גלײַכקייט ווערט אויסגעדריקט אינעם "מחצית־השקל" און, להבֿדיל, אינעם "עגל־הזהבֿ".
ווען די שאַפֿער פֿונעם גאָלדענעם קאַלב האָבן געזאַמלט דאָס גאָלד אויף זייער "פּראָיעקט", האָבן זיי, ווי עס שטייט אינעם מדרש, אַרויסגעריסן די גאָלדענע אוירינגלעך בײַ די פֿרויען, וועלכע האָבן זיך נישט געוואָלט באַטייליקן אין דער עבֿירה. הגם זיי האָבן שפּעטער אָנגעהויבן טאַנצן אַרום דעם "עגל־הזהבֿ", ווי אַ סימבאָל פֿון אַחדות און גלײַכקייט, האָבן זיי עס אויסגעמישט מיט גוואַלד און אומיושר.
אַלע פֿיר גײַסטיקע קאַנאַלן, דורך וועלכע מע קאָן אַראָפּברענגען די ג־טלעכע שפֿע, זענען וויכטיק — דערפֿאַר שטייען אַלע "הייליקע חיות" אין יחזקאלס נבֿואה אויף דער זעלבער מדרגה. דאָס "פּנים פֿון אַן אָקס" רעפּרעזענטירט דעם אויסערלעכן אַספּעקט פֿון דער גײַסטיקער עבֿודה, דאָס חיצוניות, און דאָס "פּנים פֿון אַ מענטש" — דעם אינערלעכן, דאָס פּנימיות.
ס׳איז צומאָל אויך וויכטיק אַרויסצוּווײַזן אַן "אָקסישע" עקשנות פֿאַר אַ גוטן צוועק. אין דער מעשׂה מיטן "עגל־הזהבֿ" האָט אָבער געפֿעלט מענטשלעכקייט, דאָס פּנימיות; ס׳איז געבליבן בלויז די גראָבע בהמישקייט, וואָס האָט געבראַכט צו עבֿודה־זרה, אַ קולט אַרום אַ טויטן שטיק גאָלד.
דער ענין פֿון "פּרה־אַדומה" קאָן אויך באַטראַכט ווערן ווי אַ היפּוך פֿונעם "עגל־הזהבֿ". כּדי אויסצורייניקן אַ מענטש פֿון טומאת־מת, האָט מען אויסגענוצט דאָס אַש פֿון אַ ריין־רויטער טעליצע; די הלכות, ווי אַזוי מע האָט עס געטאָן, זענען בפֿירוש איבערראַציאָנאַלע און פּאַראַדאָקסישע, וואָס מע קאָן נישט משׂיג זײַן זייערע סיבות דורך דער געוויינטלעכער מענטשלעכער לאָגיק.
אינעם ענין פֿון דער "רויטער טעליצע" שטעקט אויך אַ "בעל־חייִשער" עלעמענט — דאָס אַש פֿון אַ קו. די מידה פֿון "אָקסישקייט" ווערט אין דעם פֿאַל, אָבער, אויסגענוצט דווקא צוליב אַ פֿאַרקערטן צוועק: גובֿר צו זײַן די גרענעצן פֿון גשמיות, און דערגרייכן די מדרגה פֿון "הייליקע חיות" — העכער פֿונעם מענטשלעכן שׂכל און די באַגריפֿן פֿון עולם־הזה.