"וידבר ה׳ אל משה אַחרי מות שני בני אַהרן" — נאָכן טויט פֿון אַהרנס צוויי זין, נדבֿ און אַבֿיהוא, וועלכע האָבן געבראַכט "אַ פֿרעמד פֿײַער" אינעם משכּן, האָט דער אייבערשטער געזאָגט משה רבינו, אַז בלויז איין מענטש, דער כּהן־גדול, מעג אַרײַנקומען אינעם קדשי־קדשים, דעם סאַמע אינערלעכן טייל פֿונעם בית־המקדש, כּדי צו ברענגען דאָרטן דעם קטורת, בלויז איין טאָג אַ יאָר — יום־כּיפּור.
וועגן דעם טראַגישן אומקום פֿון נדבֿ און אַבֿיהוא האָט די תּורה דערציילט מיט צוויי וואָכן צוריק, אין דער פּרשה "שמיני". זיי האָבן געבראַכט אַן אייגן קטורת אינעם משכּן, און זענען פֿאַרברענט געוואָרן אינעם הימלישן פֿײַער.
די מפֿשרים דערקלערן, אַז הגם נדבֿ און אַבֿיהוא זענען געווען גרויסע צדיקים און האָבן געהאַט דאָס רעכט, זײַענדיק כּהנים, צו ברענגען דעם קטורת, האָבן זיי נישט געהאַט אין זינען די ריכטיקע כּוונה. זיי זענען אַרײַנגעקומען אינעם משכּן מלא־שׂמחה, "גײַסטיק־שיכּור"; הגם התלהבֿות בײַם מקיים זײַן אַ מיצווה ווערט, געוויינטלעך, באַטראַכט ווי אַ מעלה, האָט די עבֿודת־המשכּן געפֿאָדערט אַ מער "ניכטערן", קאָנצענטרירטן שׂכל.
אין "ספֿר־יצירה", איינע פֿון די סאַמע יסודותדיקע קבלה־ספֿרים, וואָס גיט איבער טיפֿע ידיעות, וואָס שטאַמען, לויט דער טראַדיציע, פֿון אַבֿרהם אָבֿינו, ווערט דערקלערט, אַז אַלץ אין דער וועלט האָט דרײַ אַספּעקטן, וואָס באַשטימען די נאַטור פֿון יעדער זאַך: "עולם", "שנה", "נפֿש" — דאָס אָרט, די צײַט און דער גײַסטיקער עצם. געוויסע אָביעקטן, וואָס זעען אויס ענלעך, קאָנען זיך אויפֿפֿירן אינגאַנצן אַנדערש, וועדליק דעם אָרט, וווּ זיי געפֿינען זיך, דעם מאָמענט פֿון דער צײַט, און זייער אינערלעכן "עצם־נשמה".
"אַחרי מות בני אַהרן", נאָכן טויט פֿון אַהרנס צוויי זין, האָט דער אייבערשטער אָנגעזאָגט משה רבינו, אַז מע האָט געקאָנט מקיים זײַן די מיצווה פֿון עבֿודת־הקטורת בלויז אינעם סאַמע אינעווייניקטסן טייל פֿונעם בית־המיקדש, נאָר אין איין געוויסן טאָג פֿונעם יאָר — יום־כּיפּור, און דורך איין־און־איינציקן מענטש, דער כּהן־גדול, וועלכער האָט געמוזט זיך צוגרייטן און קאָנצענטרירן דעם שׂכל אויף דער הייליקער עבֿודה. די קבלה־ספֿרים דערקלערן, אַז דאָס "קודש־הקדשים" ווערט פֿאַררעכנט פֿאַר אַ באַזונדערע וועלט, אַ מין "קליינער אוניווערס", וווּ אַלע דרײַ אַספּעקטן פֿונעם וועזן — "עולם", "שנה" און "נפֿש" — פֿאַראייניקן זיך און ווערן פֿאָקוסירט אין איין "פּונקט".
אין דער נשמה פֿון יעדן מענטש איז דאָ אַ "קודש־הקדשים", וואָס ווערט צומאָל אַנטפּלעקט, ווען דאָס אַרומיקע אָרט, דער מאָמענט און דער אינערלעכער נשמה־צושטאַנד ווערן פֿאַראייניקט אין איין גאַנצקייט, און ווערן אָנגעפֿילט מיטן ג-טלעכן ליכט.
די מפֿרשים דערקלערן, אַז אין דער הײַנטיקער פּרשה דערמאָנט אונדז די תּורה צום צווייטן מאָל די מעשׂה מיט אַהרנס אומגעקומענע צוויי זין, כּדי צו וואָרענען די כּהנים, אַז די עבֿודת־הקטורת פֿאָדערט אַ באַזונדער אַחריות. דער טרויעריקער בײַשפּיל פֿון נדבֿ און אַבֿיהוא ווײַזט אָן, אַז אַפֿילו אַ גוטע, אָבער נישט אינגאַנצן אַ ריכטיקע כּוונה — דאָס איבעריקע התפּעלות בײַם מקיים זײַן אַ מיצווה — קאָן אַ מאָל ברענגען אַ מענטש צום טויט.
אינעם גײַסטיקן זין, זאָגט די תּורה אָן, אַז כּדי צו אַנטפּלעקן אין זיך דעם אינערלעכן "קודש־קדשים", מוז מען קודם דערגרייכן אַ מדרגה פֿון שטרענגן זעלבסט־קאָנטראָל און יראת־שמים. "אַחרי מות" — נאָכדעם, ווי מע דערמאָנט זיך, אַז אַפֿילו אַ גרויסער צדיק ווערט אַמאָל שטרענג באַשטראָפֿט צוליב אַ קליינעם טעות — קאָן די מענטשלעכע נשמה דערגרייכן דאָס שלימות.
דער גרויסער חסידישער צדיק, רבי נחמן בראַצלעווער, האָט געהייסן צו זײַן תּמיד בשׂמחה. אַמאָל האָט ער געגעבן זײַנע חסידים אַן עצה: זיך פֿאָרצושטעלן, אַז זיי זענען אַרעסטאַנטן, וואָס ווערן געפֿירט אין אַ וואָגן צו דער תּליה, און ווייסן, אַז יעדער טאָג זייערער, קאָן זײַן דער לעצטער. דאָס הייסט, מע זאָל באַטראַכטן דאָס לעבן ווי אַ פּאַמעלעכן וועג צום אומפֿאַרמײַדלעכן טויט.
ווי אַזוי פּאָרט זיך אַזאַ עצה, וואָס קלינגט גאַנץ מרה־שחורהדיק, צונויף מיט רבי נחמנס באַרימטן אויסדרוק "מצוה גדולה להיות בשׂמחה תּמיד" — "ס׳איז אַ גרויסע מיצווה צו זײַן תּמיד בשׂמחה"?
ווען אַ מענטש שאַצט אָפּ יעדן מאָמענט ווי אַ קולמינאַציע פֿון זײַן לעבן, ווי אַן אוניקאַלע, איין־און־איינציקע דערפֿאַרונג, קאָן מען דערגרייכן דווקא אַ גרויסע שׂמחה און דערפֿילן דאָס סאַמע עצם, דעם "קודש־הקדשים" פֿונעם וועזן. ווען מע באַטראַכט יעדן טאָג ווי דעם "לעצטן", ווערט דאָס לעבן פֿאַרוואַנדלט פֿון אַ נודנער רוטינע אין אַ באַדײַטפֿולער און קאָליריקן וועג.
הגם דאָס געפֿיל פֿון פּחד און אָנגעשטרענגקייט, דאָס "אַחרי מות", קאָן טאַקע ברענגען דעם מענטש צו קדושה און שׂמחה, איז עס אָבער אַ נעגאַטיווע עמאָציע, וואָס קאָן דינען בלויז ווי אַ צוגרייט־שטאַפּל צו דער העכערער מדרגה פֿון ליבשאַפֿט — צו די אַנדערע מענטשן, צום באַשעפֿער און צו דער וועלט. דער באַקאַנטער ניט־ייִדישער אויסדרוק "ג־ט איז ליבשאַפֿט" שטימט, אין דער אמתן, מיט קבלה און חסידות. אין די קבלה־ספֿרים שטייט געשריבן, אַז דאָס וואָרט "אַהבֿה" ("ליבשאַפֿט") איז אַ נאָמען פֿונעם באַשעפֿער.
אין פֿאַרגלײַך מיט דער מידה פֿון פּחד, וואָס העלפֿט צו פֿאָקוסירן זיך אויפֿן "קודש־קדשים" פֿון יעדן באַזונדערן מאָמענט, "דאָ און איצט", איז ליבשאַפֿט מסוגל צו באַנעמען דעם גאַנצן אוניווערס ווי אַ גרויסן "בית־המיקדש".
אין אונדזער צווייטער פּרשה, "קדושים", הייסט דער באַשעפֿער: "זײַן הייליק, ווײַל איך בין הייליק". ווי אַזוי קאָן מען מקיים זײַן דעם דאָזיקן אויסדרוק? די וויכטיקסטע, צענטראַלסטע מיצווה אין דער דאָזיקער פּרשה איז "ואהבֿתּ לרעך כּמוך אַני ה׳" — "האָב ליב דײַן חבֿר ווי זיך, ווײַל איך בין ג-ט". דער פֿריִערדיקער ליובאַוויטשער רבי האָט דערציילט, אַז דאָס שטעטל ליובאַוויטש איז געגרינדעט געוואָרן דורך אַ ייִד אַ צדיק, מיטן נאָמען רב מאיר, וואָס זײַן ליבשאַפֿט צו אַלע מענטשן, ייִדן און ניט־ייִדן, האָט נישט געהאַט קיין גרענעץ. ער האָט אויך ליב געהאַט אַפֿילו חיות, פֿייגל — ג-טס גאַנצע וועלט. די ליבשאַפֿט צו די אַנדערע מענטשן ברענגט צו אַהבֿת־השם, און העלפֿט צו דערזען, אַז אַלץ אין דער וועלט איז פֿול מיט ג-טלעכקייט — "אַני ה׳".
דער צוזאַמענהאַנג פֿון די פּרשיות אין אונדזער טאָפּלטע סדרה, "אַחרי־קדושים", ווײַזט אָן, אַז ביידע וועגן צו דער ג-טעלכער אַנטפּלעקונג —יראה און אַהבֿה — זענען נייטיק און פֿאַרבונדן איינער מיטן צווייטן.