די ערשטע פּרשה פֿון דער הײַנטיקער טאָפּלטער סדרה, "בהר", הייבט זיך אָן מיט דער מיצווה פֿון שמיטה. יעדע זיבן יאָר מוזן די ייִדן אויפֿהערן צו באַאַרבעטן די ערד אין ארץ-ישׂראל. מע טאָר נישט פֿאַרקויפֿן אויף אַן אָרגאַניזירטן אופֿן דאָס גערעטעניש, וואָס וואַקסט פֿון זיך אַליין; אַלע אָפֿענע פֿעלדער מוזן זײַן הפֿקר, אָפֿן פֿאַר אַלעמען. ווײַטער באַהאַנדלט די תּורה דעם ענין פֿונעם יובֿל — דאָס ספּעציעלע יאָר, וואָס קומט נאָך יעדע זיבן שמיטות־פּעריאָדן.
די פּרשה הייסט "בהר" — "אויפֿן באַרג". אינעם ערשטן פּסוק פֿון דער פּרשה שטייט, אַז די מיצווה פֿון שמיטה איז געגעבן געוואָרן אויפֿן באַרג סיני. רש״י דערקלערט, אַז דער דאָזיקער פּסוק לערנט אונדז אָפּ, אַז אַזוי ווי מע האָט באַקומען אַלע פּרטים פֿון דער דאָזיקער מיצווה פֿון סיני, זענען אַלע אַנדערע מיצוות אויך געקומען פֿון סיני. פֿאַרוואָס, אָבער, לערנען מיר דאָס אָפּ דווקא פֿון שמיטה?
דער פּשוטער באַדײַט פֿונעם שבת באַשטייט אין דעם, וואָס אַ מענטש מוז זיך אָפּרוען יעדע וואָך פֿון זײַן מלאָכה. די פּרטימדיקע הלכות פֿון שמירת־שבת, ווי אויך דאָס, וואָס די וואָך באַשטייט דווקא פֿון זיבן טעג, זענען פֿאַרבונדן מיט די סודות פֿון מעשׂה־בראשית, מיטן אינערלעכן ריטעם פֿונעם אוניווערס.
די גאַנצע וועלט איז באַשאַפֿן געוואָרן אויף אַ ציקלישן שטייגער. אַלע זאַכן, פֿון די אַטאָמען ביז די שטערן און גאַלאַקטיקעס, דרייען זיך און וויברירן לויט אַ געוויסן ריטעם. דער מענטש, ווי אַ קליינער אוניווערס, איז אַליין אַ "ריטמישע" באַשעפֿעניש: דער פּולס פֿון אונדזער האַרץ, דער אָטעם, די טעגלעכע פּעריאָדן פֿון שלאָף און אויף־זײַן, די עלעקטרישע סיגנאַלן אין אונדזער מוח — אַלץ קלאַפּט און בײַט זיך כּסדר אין אונדזער גוף.
אַזוי איז אויך ברוחניות. אינעם מענטשלעכן לעבן טרעפֿן זיך פּעריאָדן פֿון גײַסטיקע עליות און ירידות, פֿון וואָכעדיקייט און יום־טובֿדיקער עקזאַלטאַציע, פֿון וואָר און חלומות. די מיצווה פֿון שבת, מיט אירע פּרטימדיקע הלכות, העלפֿט אונדז זיך "אַרײַנכאַפּן" אינעם קאָסמישן ריטעם פֿונעם אוניווערס און צו באַנעמען, אַז דאָס גאַנצע וועזן, אַרײַנגערעכנט די מענטשלעכע נשמה, דרייט און פּולסירט אויף אַ וווּנדערלעכן אופֿן.
נישט געקוקט אויף דער דאָזיקער ציקלישער נאַטור, ווערט גאָרנישט אין דער וועלט אינגאַנצן איבערגעחזרט. הרבֿ אַבֿרהם־חיים לעווין, וועלכער האָט געגרינדעט אין אַמעריקע אַן אַלטערנאַטיווע חב״ד־גרופּע, וואָס האַלט זיך באַזונדער פֿון דער ליובאַוויטשער באַוועגונג, און איז באַקאַנט ווי "מלאָכים", האָט אַמאָל אַרויסגענומען אַן עפּל און דערקלערט, אַז מע עסט אַ פּרי, זאָל מען אין זינען האָבן, אַז פּונקט אַזאַ פּרי איז נאָך קיינמאָל נישט געווען, און וועט קיינמאָל נישט זײַן אויף דער וועלט.
הגם אין דער וועלט וואַקסן מיליאָנען עפּלביימער, איז יעדער עפּל, מיט זײַן באַזונדערן טעם, אַן אוניקאַלער, דער איין־און־איינציקער אין דער וועלט. מיט אַזאַ משל האָט הרבֿ לעווין געוויזן, אַז מע מוז אָפּשאַצן יעדן מאָמענט און יעדע קליינע זאַך אין דער וועלט. צוליב דער שאַרפֿקייט פֿון זייער רבין, האָבן זײַנע תּלמידים אים אָנגערופֿן "דער מלאך", דערפֿאַר האָט די דאָזיקע חסידישע גרופּע געקראָגן אַזאַ אומגעוויינטלעכע צונעמעניש.
די מיצווה פֿון שמיטה ווײַזט אויך אָן אויף דעם ריטמישן גאַנג פֿון דער וועלט. די געוויינטלעכע שמיטה־יאָרן זענען אויך מרמז, ווי עס שטייט אין קבלה־ספֿרים, אויף די קאָסמישע "שמיטות" — פּעריאָדן פֿון זיבן טויזנט יאָר. אַ צאָל מקובלים האָבן נאָך מיט הונדערטער יאָר צוריק דערקלערט, אַז די וועלט איז באַשאַפֿן געוואָרן במשך פֿון עטלעכע ריזיק־לאַנגע פּעריאָדן — לאַוו־דווקא בוכשטעבלעך אין "זעקס טעג".
דער גרויסער מקובל רבי יצחק דמן עכּו באַטאָנט אויך, אַז די דאָזיקע ציקלען פֿון וועלט־באַשאַף באַשטייען לאַוו־דווקא פֿון זיבן טויזנט יאָר, נאָר, מעגלעך, פֿון גאַנצע מיליאַרדן יאָר. דער גרויסער אַשכּנזישער צדיק, רבי יעקבֿ־קאָפּל ליפֿשיץ, זאָגט אין זײַן ספֿר "שערי גן־עדן", אַז דער אייבערשטער האָט פֿריִער געשאַפֿן אומצאָליקע אַנדערע וועלטן.
די שמיטה איז מרמז אויף דעם גראַנדיעזן "ריטעם" פֿון מעשׂה־בראשית, אויף די ג-טלעכע ציקלען פֿון וועלט־באַנײַונג. איידער אונדזער וועלט איז באַשאַפֿן געוואָרן, זענען שוין געווען די פֿריִערדיקע קאָסמישע "שמיטות", און אין מיליאָנען יאָר אַרום וועלן זיי זיך ווײַטער בײַטן און אַנטוויקלען. אויב אַזוי, וואָלט מען געקאָנט זאָגן, אַז די מיצווה פֿון שמיטה־יאָרן, וואָס אין איר ווערט אַנטפּלעקט דער פּרינציפּ פֿונעם דאָזיקן קאָסמישן ריטעם, איז בעצם העכער ווי "הר־סיני", העכער ווי די מענטשלעכע געשיכטע און וועלט בכלל.
ס׳איז טאַקע אמת, אַז אין די אַנדערע מיצוות שטעקן אויך טיפֿע אַלגעמיינע פּרינציפּן, וואָס נעמען אַרום אַלע צײַטן און אַלע וועלטן. די דאָזיקע פּרינציפּן האָבן אָבער אָנגענומען אַ קאָנקרעטע פֿאָרעם דווקא בײַם באַרג סיני, אין אונדזער תּורה, און בלײַבן אַקטועל דאָ און איצט. דער יום־טובֿ שבֿועות איז דער טאָג, ווען די ייִדישע נשמות דערגרייכן יעדעס יאָר אַ נײַע מדרגה פֿון מתּן־תּורה. דאָס ליכט פֿון הר־סיני ווערט כּסדר אַנטפּלעקט אין די נײַע תּורה־חידושים. אין דער הייליקער תּורה ווערט די אייביקע באַנײַונג, דער גראַנדיעזער מאַסשטאַב פֿון איר אינערלעכן באַדײַט, פֿאַראייניקט מיט קאָנקרעטע מיצוות, וואָס זענען אַקטועל דאָ און איצט. דערפֿאַר, מעגלעך, ווערט דווקא דער ענין פֿון שמיטה פֿאַרבונדן אין דער תּורה מיטן מעמד־הר־סיני.
די צווייטע פּרשה פֿון אונדזער סדרה, "בחוקותי", איז אויך מרמז אויפֿן זעלבן ענין. "אם בחוקותי תּלכו" — "אויב איר ווערט פֿאָלגן מײַנע מיצוות, וועט איר געבענטשט ווערן". דאָס וואָרט "חוק" שטאַמט פֿונעם ווערב "אײַנגעקריצט ווערן", וואָס מיינט "אײַנגעקריצט"; "תּלכו" מיינט "גיין". די תּורה הייסט נישט "צו שטיין" אָדער "צו האַלטן" בײַ אירע מיצוות, נאָר דווקא צו גיין.
אויב אַ מענטש שטייט אויף דער זעלבער מדרגה, און זוכט נישט אין דער תּורה נײַע חידושים און וועגן, ווערט ער פֿאַרגליווערט, בלײַבנדיק שטעקן אויף דער זעלבער גײַסטיקער מדרגה. אויב ער גייט צו ווײַט מיט זײַנע אייגענע השׂגות, קאָן ער פֿאַרבלאָנדזשעט ווערן און אַראָפּגיין, חלילה, פֿונעם דרך־הישר. די תּורה דערקלערט, אַז כּדי אויסצומײַדן ביידע פּראָבלעמען, מוז מע שטרעבן צו געפֿינען אַ געזונטן באַלאַנס צווישן "בחוקותי" און "תּלכו" — צווישן דער "קאָסמישער" שטענדיקייט און דער אַקטועלקייט פֿונעם מאָמענט.