אין דער הײַנטיקער פּרשה רופֿט משה רבינו ווײַטער די ייִדן צו היטן די מיצוות, און טאַדלט זיי פֿאַר דעם גאָלדענעם קאַלב, דעם מחלוקת פֿון קורח און אַנדערע חטאָים. "והיה עקבֿ תּשמעון" — "אויב איר וועט זיך צוהערן" צו די מיצוות, וועט דער אייבערשטער אָפּהיטן דעם בונד, וואָס ער האָט געשלאָסן מיט אײַערע אָבֿות, און וועט זיך באַציִען צו אײַך מיט חסד און ליבשאַפֿט.
מיט אַ וואָך צוריק, אין דער פּרשה "ואתחנן", האָבן מיר געלייענט דעם ערשטן טייל פֿון "שמע־ישׂראל" — די וויכטיקסטע תּפֿילה, וואָס ווערט פֿאַררעכנט פֿאַר אַ באַזונדערער מיצווה, און דינט אויך ווי אַ דעקלאַראַציע פֿון דער ייִדישער אמונה. אין דער איצטיקער סדרה געפֿינט זיך דער צווייטער טייל פֿון קריאת־שמע: "והיה אם שמוע תּשמעו" — "און עס וועט זײַן, אויב איר וועט זיך צוהערן". ביידע פֿראַגמענטן פֿון קריאת־שמע ווערן געזאָגט צוויי מאָל יעדן טאָג, בײַם דאַוונען שחרית און מעריבֿ, און ווערן פֿאַרשריבן אויפֿן פּאַרמעט פֿון תּפֿילין און מזוזות.
דער אָנהייב פֿון דער הײַנטיקער סדרה איז זייער ענלעך צו דעם ערשטן פּסוק אינעם צווייטן טייל פֿון קריאת־שמע, "והיה". דער חילוק באַשטייט אין דעם, וואָס אינעם טעקסט פֿון "והיה" הייסט דער אייבערשטער אים צו דינען און ליב האָבן, און בײַם אָנהייב פֿון אונדזער איצטיקער פּרשה זאָגט ער צו, אַז ער וועט ליב האָבן און אָפּהיטן די ייִדן, אויב זיי פֿאָלגן די תּורה. דאָס הייסט, אַז "שמע־ישׂראל", זײַענדיק אַ תּפֿילה און אַ דעקלאַראַציע פֿון אמונה, איז מער געווידמעט דער באַציִונג פֿונעם מענטש לגבי דעם באַשעפֿער, און די אַרײַנפֿיר־פּסוקים פֿון דער סדרה דערציילן, פֿאַרקערט, וועגן דער באַציִונג פֿונעם אייבערשטן לגבי דעם מענטש.
דאָס וואָרט "עקבֿ" מיינט, געוויינטלעך, אַ "פּיאַטע". דער נאָמען "יעקבֿ" איז פֿאַרבונדן מיט דעם, וואָס ער האָט געהאַלטן זײַן צווילינג־ברודער, עשׂו, בײַ דער פּיאַטע, ווען זיי זענען געבוירן געוואָרן, ווי אויך מיט יעקבֿס חכמה און קלוגשאַפֿט. אין דער הײַנטיקער פּרשה, אָבער, טראָגט דאָס דאָזיקע וואָרט אַן אַנדער, אומגעוויינטלעכן באַדײַט, וואָס טרעפֿט זיך בלויז אַ פּאָר מאָל אינעם גאַנצן חומש: "אויב" אָדער "ווײַל".
רש״י דערקלערט, אַז אַזאַ אומגעוויינטלעכער אויסדרוק איז מרמז אויף דעם, וואָס מע מוז מקיים זײַן אַלע מיצוות, אַרײַנגערעכנט די, וואָס אַ סך מענטשן באַטראַכטן ווי ניט־וויכטיקע, "אַרויפֿטרעטנדיק אויף זיי מיט זייערע פּיאַטעס". אַן אַנדער קלאַסישער קאָמענטאַטאָר, דער בעל־הטורים, וועלכער ברענגט אין זײַן פּירוש אַ סך פֿאַרשיידענע חשבונות, פֿאַרבינדט דאָס וואָרט "עקבֿ" מיט די מיצוות אויף אַן אַנדער אופֿן. ער האָט באַמערקט, אין שײַכות מיט אַן אַנדער פּרשה, אַז דאָס וואָרט "עקבֿ" איז בגימטריא 172 — אַזויפֿיל ווערטער זענען דאָ אינעם טעקסט פֿון עשׂרת־הדברות, די צען געבאָט, וואָס שטייען געשריבן אין דער פּרשה "יתרו".
אין דער פֿריִערדיקער פּרשה, וואָס מע האָט געלייענט די פֿאַרגאַנגענע וואָך, געפֿינט זיך אָבער די צווייטע ווערסיע פֿון די צען געבאָט, וואָס האָט אַן אַנדער צאָל ווערטער — 189. רבי צדוק לובלינער, אַ גרויסער חסידישער רבי, האָט דערקלערט, אַז די "איבעריקע" 17 ווערטער אינעם צווייטן וואַריאַנט פֿון עשׂרת־הדברות זענען פֿאַרבונדן מיט דער תּורה-שבעל־פּה. מע קען זאָגן, אַז דאָס וואָרט "עקבֿ", אין דער פֿראַזע "עקבֿ תּשמעון את המשפּטים", איז מרמז אויף די אַלגעמיינע כּללים פֿון דער תּורה, און דאָס וואָרט "משפּטים" — אויף די פּרטימדיקע הלכות.
ווי דערמאָנט פֿריִער, זענען ביידע טיילן פֿון קריאת־שמע פֿאַרבונדן איינער מיטן צווייטן, און זענען נייטיק פֿאַר די תּפֿילין, מזוזות און די טאָג־טעגלעכע תּפֿילות. פֿונדעסטוועגן, זענען זיי צעטיילט אין דער תּורה, און ווערן געבראַכט אין צוויי באַזונדערע פּרשיות, "ואתחנן" און "עקבֿ".
אין דעם סאַמע פֿאַרשפּרייטן און אָנגענומענעם וואַריאַנט פֿון תּפֿילין, וואָס שטימט מיט דער מיינונג פֿון רש״י, קומט דער פֿראַגמענט "שמע" פֿאַר "והיה", ווי אין דער תּורה. רש״יס אייניקל, רבינו תּם, האָט אָבער געהאַלטן, אַז מע מוז זיי אַרײַנלייגן אינעם פֿאַרקערטן סדר. על־פּי־הלכה, קאָנען ביידע ווערסיעס פֿון תּפֿילין נישט זײַן כּשר — דערפֿאַר האָט די דאָזיקע פֿראַגע אַרויסגערופֿן אַ סך דעבאַטן במשך פֿון הונדערטער יאָר.
על־פּי־קבלה, אָבער, זענען ביידע ווערסיעס פֿון תּפֿילין ריכטיק און כּשר. רבי יעקבֿ מקורביל, אַ פֿראַנצויזישער רבֿ און מקובל פֿונעם 12—13טן יאָרהונדערט, פֿלעגט פֿרעגן פֿאַרשיידענע שאלות בײַ מלאָכים, מיט וועלכע ער האָט געקענט זיך פֿאַרבינדן אין חלום. די ענטפֿערן, וואָס ער האָט באַקומען, זענען פֿאַרשריבן געוואָרן אין זײַן ספֿר, "שאלות ותּשובֿות מן השמים".
אַמאָל האָט רבי יעקבֿ געפֿרעגט: וועלכער וואַריאַנט פֿון תּפֿילין איז דער ריכטיקער? האָבן די מלאָכים אים דערציילט, אַז אויפֿן הימל זענען דאָ די זעלבע חילוקי־דעות, ווי צווישן רש״י און רבינו תּם. דער הקדוש־ברוך־הוא אַליין זאָגט צו טאָן ווי רבינו תּם, אָבער אַלע מלאָכים האַלטן, אַז ס׳איז מער בכּבֿודיק פֿאַרן באַשעפֿער, אויב מע שטעלט זיי אינעם זעלבן סדר, ווי אין דער תּורה. דאָס הייסט, אַז רש״י האָט געלייגט די תּפֿילין ווי די מלאָכים, און זײַן אייניקל, כּבֿיכול — לויט דער דעה פֿונעם אייבערשטן אַליין.
די שפּעטערדיקע מקובלים האָבן דערקלערט, אַז רש״יס תּפֿילין זענען פֿאַרבונדן מיט בינה, דעם ראַציאָנעלן שׂכל, און רבינו תּמס — מיט דער אינטויִטיווער חכמה, וואָס איז העכער, ווי די געוויינטלעכע לאָגיק. ס׳איז אינטערעסאַנט, אַז די הײַנטיקע אַרכעאָלאָגן האָבן געפֿונען אין קומראַן אוראַלטע פּראָטאָטיפּן פֿון ביידע מינים תּפֿילין. דאָס הייסט, אַז ביידע ווערסיעס זענען שוין געווען פֿאַרשפּרייט מיט כּמעט צוויי טויזנט יאָר צוריק.
די מלאָכים האָבן געזאָגט רבי יעקבֿ מקורביל, אַז זייער אָרדענונג פֿון תּפֿילין־פּרשיות איז מער בכּבֿודיק פֿאַרן אייבערשטן, הגם ער אַליין זאָגט צו טאָן פּונקט פֿאַרקערט. אַן ענלעכע מעשׂה — וועגן מענטשן, נישט מלאָכים — ווערט דערציילט אין דער גמרא. רבי יהושע האָט אָפּגעזאָגט זיך צוצוהערן צום הימלישן קול, אין שײַכות מיט אַ געוויסער הלכה, ווײַל זינט די תּורה איז געגעבן געוואָרן צו די מענטשן, האָבן די חכמים דאָס רעכט צו פּסקענען אַליין. דער באַשעפֿער האָט זיך דערפֿרייט, און געזאָגט, אַז "זײַנע קינדער האָבן אים מנצח געווען".
אין דער אמתן, איז די גרענעץ צווישן גשמיות און רוחניות, וואָס שאַפֿט אַזעלכע פּאַראַדאָקסן, בלויז אַן אילוזיע. ווען מיר וואָלטן געקאָנט זען דאָס ג-טלעכע ליכט, וואָס שטעקט אין אַלע זאַכן, וואָלט מען פֿאַרשטאַנען, אַז צווישן דער מענטשלעכער לאָגיק און ג־טלעכקייט איז נישטאָ קיין סתּירה; דאָס "לאָגישע" אין רש״יס תּפֿילין און דאָס "איבערלאָגישע" אין רבינו תּמס תּפֿילין זענען ביידע ריכטיק.
מע קאָן זאָגן, אַז דאָס וואָרט "עקבֿ" איז אויך מרמז אויף דעם. די גימטריא פֿון די ווערטער "א־להים" און "הטבֿע" (ג-ט און די נאַטור) איז די זעלבע — 86, ווײַל דער אייבערשטער איז די אמתע "נאַטור" פֿון אַלץ. אויב מע נעמט ביידע ווערטער צוזאַמען, באַקומט זיך 172 — די גימטריא פֿונעם וואָרט "עקבֿ". די תּורה און מיצוות זענען אַ "בריק", וואָס פֿאַראייניקט גשמיות און רוחניות, און העלפֿט צו פֿאַרשטיין, אַז זיי זענען, אין דער אמתן, איין זאַך.