דורכגעטריבן. קלוג. ראַפֿינירט... אָבער גלײַכצײַטיק — אַ ביז גאָר נאַיִוו קינד. פֿאַרשטייט גוט דעם מענטשלעכן מוח, און קוקט אויף דעם כּלל מיט אומשולדיקן תּמימות. ניטאָ אין זײַן טראַכטן קיין פּלאַץ פֿאַר גרויס און גאַנץ; אַלץ ווערט געזען באַזונדער, אָפּגעטיילט איינס פֿונעם אַנדערן. ער אַנאַליזירט גרונטלעך די ביימער, אָבער פֿאַרגעסט, אַז ווען אין אַ גרויסער מאָס און גענוג נאָענט איינער פֿון צווייטן געפֿינען זיך אַ סך ביימער, פֿורעמט זיך אויס אַ נײַער באַגריף — וואַלד. ער פֿאַרפֿעלט צו זען, אַז דאָס אַ סך און אין איינעם שאַפֿן אַ נײַע מציאות, אַ נײַע ווירקלעכקייט — אַ קאָלעקטיוו, וואָס איז דווקא ניט דאָס זעלבע ווי די יחידים געכּפֿלט. אָבאַמאַ איז קלוג מיטן יחיד און נאַיִוו כּלפּי דעם כּלל.
די טשערעפּאַכע
אַ האָריזאָנט — עטלעכע הערעלעך ברייט — לעבט זיך די כּמעט־אומבאַוועגלעכע באַשעפֿעניש אין איר קערפּער־הויז. צײַט איז פֿאַר איר ניט קיין מניה. איר לעבנס־וועג איז לאַנג. איר אויסקוק איז באַגרענעצט גראָד צום פֿאָרויס. איז די טשערעפּאַכע אָבער ניט טרויעריק און פֿילט זיך ניט עלנט. די דאָזיקע רויִקע באַשעפֿעניש געפֿינט צופֿרידנקייט אין בלויזער באַוועגונג פֿון צײַט, וואָס פֿירט ענדגילטיק במילא צום טויט.
האָפֿענונג
אַ בריאה פֿאַר זיך, וואָס שפּײַזט זיך פֿון מענטשלעכן צער. האָפֿענונג פֿאַרבט די צוקונפֿט אין העלע קאָלירן און דערמיט הייבט זי אַרויס דעם קאָנטראַסט פֿון אַ בעסערן שפּעטער, ביז אַ טונקעלן איצט. אַן אָפּהענגיקער באַגריף, ליגט סתּירה אין איר וועזן, הגם זי איז אַ גוטע פֿון דער נאַטור. צומאָל שאַפֿט זיך אַן אײַנדרוק, אַז אין תּוך איז האָפֿענונג אַרויס פֿון חלום און פֿאַנטאַזיע, און איז ניט עפּעס מער, ווי אַ טריק פֿון דער נאַטור צו טרײַבן מענטשן אָנצוגיין ווײַטער מיטן לעבן.
אַז מ'איז מיד
אַז מ'איז מיד, קוקט מען אויפֿן אַרום ווי פֿון אַ נעפּל. אַז מ'איז מיד, אַרבעט דער מוח פּאַמעלעך, בעת דאָס מויל טוט זיך זײַנס. רעדט מען טאַקע ווערטער, צו וואָס דער מוח איז כּלל ניט מסכּים.
אַז מ'איז מיד, ווערט שוואַרץ אַלץ וואָס איז טונקעלער פֿון שניי; און אַ נײַ קאָליר — טונקל־ווײַס — ווערט באַשאַפֿן.
אַז מ'איז מיד, ווערן פֿאַרשוווּנדן די גרענעצן צווישן פֿאַנטאַזיע און ווירקלעכקייט; טראַכט מען מיטן האַרץ און שפּירט מען מיטן מוח.
אַז מ'איז מיד, שנײַדן די שווערדן ווי די שטומפּיקע זײַט פֿון אַן אָפּגענוצטן מעסער, און די שאַרף־שפּיז ברעכט זיך אין אַ שטיק פּוטער.
אַז מ'איז מיד, איז דאָס היטל אַ פֿראַכטבאַן־משׂא, און די שיך — בערמודער דרײַעק מאַגנעטן.
ספֿיקות, ספֿיקות
דער ספֿק טוט זיך אָן אַ מאַסקע פֿון פֿרײַהייט און רוימט אין אויער אַרײַן אַ סוד: "אַזוי וועט דיר גוט זײַן. מערערע אויסוועגן, מער פֿרײַהייט". זיבן מינוט און זיבן סעקונדעס לויפֿן דורך, און דו זעסט גאָר, אַז ער איז אַ הערשנדיקע בעסטיע, וואָס זײַן פֿילהענטיקער גוף פֿאַרשטעלט די ליכטיקייט פֿון יאָ.
ער פּײַניקט מיך, דער ספֿק. ער איז צו גרויס, צו אַרומנעמיק. בלײַבט אין מוח ניט קיין פּלאַץ פֿאַר אַנדערע. ווערט די מנוחה פֿון דאָרט אַרויסגעטריבן. וויינט אין מיר די שרעק פֿון אומצאָליקע מעגלעכקייטן.
ער איז שטאַרק און מעכטיק, דער ספֿק; קאָנטראָלירט ער מײַן געדאַנק. ער וויקלט צונויף דעם "יאָ" מיט דעם "ניין" און מאַכט פֿון זיי איין שרעקלעכן וועזן. נעמט מיך דער וועזן אַרום מיט אײַזערנע פֿינגער און פֿירט מײַנע מחשבֿות אין דער ריכטונג פֿון אַ ווײַטערדיקן ספֿק. בײַ נאַכט, ווען דער מלאך פֿון ספֿק דרעמלט, צעקנוילן זיך די ספֿקות איבער אַלע מײַנע חלומות.
איז ער פֿיר־עקיק, בויט דער ספֿק ווענט פֿון מעגלעכקייטן. ער איז אַ קרײַז, פֿאַרכאַפּט ער מיך אין אַ שטורמישן געווירבל פֿון ניט־וויסן. פֿאַרמאָגט ער ווירקלעך ניט קיין עק, קיין ענדע? בלײַבט דער ספֿק אַן אייביקע רעטעניש?