אינעם חומש זענען פֿאַראַן צוויי סדרות, וואָס זייערע נעמען זענען פֿאַרבונדן מיטן ענין פֿון לעבן: "חיי-שׂרה" און "ויחי". די פּרשה "חיי-שׂרה" הייבט זיך אָן מיט שׂרהס טויט — פּונקט להיפּוך צו איר נאָמען. שׂרה איז געווען די מאַמע פֿונעם גאַנצן ייִדישן פֿאָלק — בגשמיות און ברוחניות. ווען מע זאָגט אַ "מי שברך" פֿאַר אַ גר — אַ תּפֿילה פֿאַר אַ קראַנקן, אין וועלכער מע דערמאָנט דער מאַמעס נאָמען — רופֿט מען אים אָן "פּלוני בן שׂרה", ווײַל ווען עמעצער ווערט אַ ייִד, ווערט ער אויך פֿאַררעכנט פֿאַר שׂרהס אייניקל.
אַדרבה, שׂרהס עיקר־השפּעה אין דער וועלט איז דווקא די רוחניותדיקע, און נישט די גשמיותדיקע. מע ווייסט דאָך נישט, וויפֿל ייִדן שטאַמען הײַנט בוכשטעבלעך, דור נאָך דור, פֿון שׂרה אמנו. בײַ די כּהנים און לוויים מוזן אַלע אָבֿות, פֿון טאַטנס זײַט, שטאַמען פֿון אַהרן־הכּהן און פֿונעם שבֿט־לוי. קיין חשבון פֿון שׂרהס "ווירטועלע אייניקלעך" האָט מען אָבער קיינמאָל נישט געפֿירט. ס׳קאָן זײַן, אַז דער סאַמע מיוסחדיקער כּהן שטאַמט פֿון עפּעס אַן אוראַלטער גיורת.
די צוועלף ייִדישע שבֿטים זענען שוין לאַנג נעלם געוואָרן, אַחוץ די לויים און כּהנים, הגם די מקובלים זאָגן, אַז זייערע נשמות ווערן נאָך אַלץ נתגלגל אין דער וועלט. שׂרה־אמנו בלײַבט אָבער שטענדיק לעבן; אַ כינעזער אָדער יאַפּאַנער קאָן נישט ווערן אַ "בני־דן" אָדער "בן־זבֿולון", אָבער קאָן יאָ ווערן אַ "בן שׂרה אמנו". מע זעט, אַז שׂרה לעבט טאַקע אייביק און אירע נײַע קינדער ווערן געבוירן אין יעדן דור, ווײַל איר לעבעדיקע השפּעה איז, דער עיקר, אַ רוחניותדיקע, וואָס איז גובֿר די גרענעצן פֿון בלוט־אָפּשטאַם און צײַט.
אַזוי ווי אינעם פֿאַל פֿון "חיי־שׂרה", דערציילט די הײַנטיקע פּרשה, "ויחי", אויך וועגן אַ פֿיזישן טויט.
"ויחי יעקבֿ בארץ מצרים" — און יעקבֿ האָט זײַנע לעצטע 17 יאָר אָפּגעלעבט אין מצרים. פֿאַרן טויט, האָט ער צונויפֿגערופֿן אַלע זײַנע קינדער, און געגעבן איטלעכן זון אַ באַזונדערע ברכה. בײַם סוף פֿון דער פּרשה שטייט געשריבן, אַז יעקבֿ איז געשטאָרבן און באַערדיקט געוואָרן אין דער זעלבער הייל, וווּ עס זענען שוין געלעגן די אַנדערע ייִדישע אָבֿות און אמהות — אין דער מערכת־המכפּלה.
יוסף איז אויך געשטאָרבן אין מצרים, בײַם עלטער פֿון 110 יאָר, ווי עס ווערט ווײַטער דערציילט אין אונדזער סדרה. פֿאַרן טויט זאָגט ער צו, אַז דער אייבערשטער וועט אַרויספֿירן די ייִדן פֿון מצרים, און בעט זײַנע אייניקלעך צו באַערדיקן אים אויך אינעם לאַנד פֿון זײַנע אָבֿות. דער חומש "בראשית" פֿאַרענדיקט זיך מיט אַ פּסוק וועגן יוספֿס קבֿורה. די ייִדן האָבן דעמאָלט נאָך רויִק געלעבט אין מצרים.
די קומענדיקע וואָך גייען מיר שוין אַריבער צום חומש "שמות", וווּ עס גייט אַ רייד וועגן אינגאַנצן אַנדערע געשעענישן, וועלכע קומען פֿאָר אין דער שפּעטערדיקער תּקופֿה, ווען די ייִדן זענען אויסגעלייזט געוואָרן פֿונעם ביטערן מיצרישן גלות און האָבן באַקומען די תּורה.
דאָס הייסט, אַז דער לאָגישער שלוספּונקט פֿון "בראשית" איז דער טויט און קבֿורה פֿון יעקבֿן און יוספֿן. אַזוי ווי בײַ שׂרה־אמנו, קאָן מען אויך דאָ זאָגן, אַז דער "לעבעדיקער נאָמען" פֿון דער הײַנטיקער פּרשה איז מרמז אויף דעם, וואָס דאָס אמתע לעבן פֿון די ייִדישע אָבות האָט זיך אָנגעהויבן, ווען זייער משפּחה האָט זיך פֿאַרוואַנדלט אין אַ פֿאָלק, וואָס פֿירט אויס אַ ספּעציעלע מיסיע — צו פֿאַראייניקן גשמיות מיט רוחניות, צו אַנטפּלעקן ג־טלעכקייט אין עולם־הזה, צו ווײַזן דער וועלט, ווי עס דערקלערן די חסידישע ספֿרים — אַז די דיסטאַנץ צווישן דעם בורא און נבֿרא איז בלויז אַן אילוזיע.
די חז״ל באַטאָנען, אַז יעקבֿ איז נישט געשטאָרבן, הגם אין דער תּורה ווערט קלאָר געשריבן, אַז מע האָט אים באַלזאַמירט און באַערדיקט. רש״י און אַ טייל אַנדערע מפֿרשים האַלטן אַפֿילו, אַז יעקבֿ איז טאַקע בוכשטעבלעך נישט געשטאָרבן. אַזוי ווי אליהו הנבֿיא, וועלכער איז אַרויפֿגעפֿלויגן לעבעדיקערהייט אין גן־עדן אַרײַן, איז בײַ די גרעסטע צדיקים נישטאָ קיין מיתה, אַפֿילו אינעם פֿיזישן זין.
על־פּי־חסידות, האָט יעקבֿ דערגרייכט אַ טראַנסצענדענטאַלן מצבֿ, וווּ דער גאַנצער חילוק צווישן גשמיות און רוחניות, און אַפֿילו צווישן דעם מענטש און באַשעפֿער, ווערט בטל. דער רבי לוי־יצחק באַרדיטשעווער שרײַבט, אַז יעקבֿ איז געווען אַן אַספּעקט פֿון ג-ט אַליין; די מתנגדים האָבן גערודפֿט רבי לוי־יצחקן און אַנדערע צדיקים פֿאַר אַזעלכע שאַרפֿע אויסדרוקן, טענהנדיק, אַז, לויט די פֿונדאַמענטאַלע יסודות פֿון ייִדישקייט טאָר מען נישט אַראָפּברענגען דעם הייליקן באַשעפֿער צו דער מדרגה פֿון אַ מענטש, אויב אַפֿילו ער איז דער גרעסטער צדיק.
רבי לוי־יצחק האָט אָבער געמיינט עפּעס אַנדערש. די גאַנצע וועלט איז אַ ג־טלעכע מאַניפֿעסטאַציע — "איין עוד מלבֿדו". הגם פֿון דער געוויינטלעכער מענטשלעכער פּערספּעקטיוו בלײַבט אַ שטיין אַ שטיין, און אַ מענטש בלײַבט אַ מענטש, איז פֿאַר יעקבֿן די גאַנצע וועלט, אַרײַנגערעכנט אים אַליין, געווען לויטערע ג־טלעכקייט. הגם פֿונעם קוקווינקל פֿון יעקבֿס קינדער, וועלכע האָבן באַערדיקט דעם טאַטן, איז ער געבליבן בלויז אַ מענטש, איז פֿאַר יעקבֿן די גאַנצע וועלט נישט געווען אַ זאַך פֿאַר זיך, נאָר בלויז אַ שטראַל פֿונעם ג־טלעכן ליכט.
אויף אַזאַ מדרגה פֿון אויפֿנאַם, וואָס הייסט אין קבלה "עולם־האַצילות", ווערט אויך בטל דער גאַנצער חילוק צווישן לעבן און טויט. ס׳איז אמת, אַז אַזעלכע אידעען מוז מען באַטראַכטן פֿאָרזיכטיק. רבי יונתן אייבעשיץ האָט דערקלערט, אַז ווען געוויסע אַנדערע רעליגיעס צעטיילן דעם אייבערשטן, חלילה, אויף באַזונדערע אַספּעקטן, ברענגט קבלה די באַזונדערע אילוזאָרישע אַספּעקטן פֿון ג־טלעכקייט צוריק צו דער אמתער אייניקייט.
ווי מיר האָבן שוין באַהאַנדלט אין די פֿריִערדיקע פּרשיות, האָט יעקבֿ רעפּרעזענטירט מידת־התּפֿארת, וואָס פֿאַראייניקט אַזעלכע היפּוכדיקע כּוחות און באַגריפֿן, ווי כאַאָס און אָרדענונג. דער פּאַראַדאָקסישער מאמר־חז״ל, לויט וועלכן יעקבֿ איז געבליבן לעבן, הגם מע האָט אים באַערדיקט, ווײַזט אויך, אַז ער האָט אויך גובֿר געווען די סתּירות צווישן די היפּוכדיקע קאָנצעפּציעס.
אַחוץ אַזאַ עזאָטערישן אָפּטײַטש, קאָן מען אָבער צוגעבן, אַז יעקבֿ לעבט אינעם זעלבן זין, ווי שׂרה. אַלע ייִדן, אַרײַנגערעכנט די גרים, הייסן בני־ישׂראל — יעקבֿס קינדער. יעקבֿס פֿאָלק האָט אין זיך אויך אײַנגעזאַפּט דעם כּוח צו פֿאַראייניקן די היפּוכים, און גובֿר צו זײַן די גרענעצן צווישן פֿעלקער און צײַטן. רבי נחמן בראַצלעווער האָט געזאָגט, אַז ווען אַ ניט־ייִד דערזעט די ג־טלעכע אייניקייט צווישן די סתּירות פֿון עולם־הזה, ווערט ער אויך דורכגעזאַפּט מיט דער "הייליקער אמונת־ישׂראל", און ווערט אַ פּאָטענציעלער גר — אַ באַהאַלטן קינד פֿון יעקבֿ־אָבֿינו.
מע זעט טאַקע, אַז יעקבֿ איז נישט געשטאָרבן, און זײַנע קינדער, פֿיזישע אָדער מעטאַפֿיזישע, זענען ממשיך זײַן עבֿודה פֿון מידת־התּפֿארת, פֿאַראייניקנדיק די סתּירות פֿונעם וועזן און אַנטפּלעקנדיק ג־ט אין דער וועלט.