אין דער פֿריִערדיקער פּרשה גייט אַ רייד וועגן דעם מישכּן. אַלע ייִדן האָבן געזאַמלט פֿאַרשיידענע מינים מאַטעריאַלן, כּדי צו שאַפֿן צוזאַמען אַ ספּעציעל "וווינונג־אָרט" פֿאַר דער הייליקער שכינה. אין דער בשותּפֿותדיקער אַרבעט איבער דעם מישכּן האָט זיך אויסגעדריקט די אמתע און אייביקע "דירה" פֿאַרן אייבערשטן אין עולם־הזה — דאָס מענטשלעכע אַחדות. הגם הײַנט האָבן מיר נישט קיין פֿיזישן בית־המיקדש, אַנטפּלעקט זיך ג־טלעכקייט תּמיד דורך דער מענטשלעכער ברידערלעכקייט און אייניקייט.
ווי עס שרײַבט דער גרויסער מקובל און בעל־מוסר רבי פּינחס־אליהו האָראָוויץ, איז די מיצווה פֿון אַהבֿת־רעים — ברידערלעכע באַציִונגען, באַגרינדעט אויף אַלמענטשלעכער ליבשאַפֿט — און דאָס איז דער שליסל צום רוח־הקודש. על־פּי־קבלה, איז אהבֿת־רעים אַן אַלגעמיינע מיצווה, וואָס נעמט אַרום אַלע אָרנטלעכע מענטשן — ייִדן און ניט־ייִדן, נאָענטע און ווײַטע צו גלײַך.
די מקובלים דערקלערן, אַז דאָס וואָרט "אהבֿה" איז אַ ג־טלעכער נאָמען. זײַן גימטריא, 13, איז מרמז אויף "י״ג מידות הרחמים" — די דרײַצן מידות פונעם אייבערשטנס רחמנות. ברידערלעכע באַציִונגען צווישן מענטשן זענען גופֿא אַ שם־קדוש — אַן אַנטפּלעקונג פֿון דער הייליקער שכינה אין עולם־הזה, און דער פֿונדאַמענט פֿון אַלע אַנדערע מיצוות, לויט דעם באַרימטן אויסדרוק פֿון הלל־הזקן.
פֿונדעסטוועגן, הגם די מיצווה פֿון אַהבֿת־רעים איז דער הויפּט־יסוד פֿון דער גאַנצער תּורה, איז זי בלויז אַ שליסל צו אַ העכערער ג־טלעכער אַנטפּלעקונג. כּדי צו פֿאַרוואַנדלען די וועלט אין אַ הייליק אָרט, מוז די מענטשלעכע ליבשאַפֿט האָבן אַ גײַסטיקן תּוכן, צוליב צוויי סיבות. קודם־כּל, זעען מיר, אַז אַפֿילו געוויסע חיות קאָנען לעבן באַחדות. ווי מיר האָבן דאָס באַהאַנדלט מיט עטלעכע וואָכן צוריק, אין שײַכות צו די מכּות־מצרים, זענען די מיצרים באַשטראָפֿט געוואָרן מיט די היישעריקן, ווײַל די דאָזיקע אינסעקטן לעבן פֿרײַ, אָן קיין מאַכט און היעראַרכיעס. ווי עס דערקלערט דער איזשביצער רבי, האָט דער אייבערשטער געוויזן דערמיט, אַז די ווילדע היישעריקן לעבן בעסער, אין דעם זין, ווי די מצרים, וועלכע האָבן אויסגעבויט זייער געזעלשאַפֿט אויף אומיושר און שקלאַפֿערײַ.
בעת די מכּות, האָבן די היישעריקן געדינט ווי אַ סימן פֿון דער ג־טלעכער השגחה און פֿון דער קומענדיקער באַפֿרײַונג פֿון די ייִדן. פֿונדעסטוועגן, קאָן מען נישט פֿאַרגלײַכן דאָס פּרימיטיווע אַחדות פֿון אינסעקטן מיט — להבֿדיל — דער מענטשלעכער געזעלשאַפֿט. אַ מענטש איז אַ שׂכלדיקע, גײַסטיקע, קאָמפּליצירטע באַשעפֿעניש, וואָס פֿאָדערט אַ סך מער, ווי דאָס מעכאַנישע אַחדות פֿון אַ היישעריק־שוואָרעם.
די צווייטע סיבה באַשטייט אין דעם, וואָס כּדי צו שאַפֿן ברידערלעכע און יושרדיקע באַציִונגען צווישן זיך, מוזן די מענטשן אַנטוויקלען זייער אינערלעכע וועלט, צו אַנטפּלעקן זייער ג־טלעכן שורש־נשמה. להיפּוך צו די היישעריקן, איז אַ מענטש אַ בייגעוודיקע באַשעפֿעניש, וואָס האָט נטיות צו פֿאַרשיידענע זאַכן — גוטע און שלעכטע. דעריבער, כּדי צו אַנטוויקלען די האַרמאָנישע סאָציאַלע באַציִונגען, מוזן די מענטשן אַרבעטן איבער זייערע אייגענע גײַסטיקע אייגנשאַפֿטן. און פֿאַרקערט — אין אַן אומיושרדיקער געזעלשאַפֿט, אַזוי ווי אין מצרים, פֿילט זיך אַ מענטש אָפּגעפֿרעמדט און קאָן זיך נישט פֿאַרנעמען ווי געהעריק מיט דער רוחניותדיקער עבֿודה.
בקיצור, ביידע קאַטעגאָריעס מיצוות — בין־אָדם־למקום און בין־אָדם־לחבֿרו, צווישן דעם מענטש און דעם באַשעפֿער און צווישן דעם מענטש און זײַן חבֿר — זענען טיף פֿאַרבונדן איינע מיט דער צווייטער. אין דער אמתן, איז דער אייבערשטער דאָס אמתע עצם פֿון דער מענטשלעכער נשמה און פֿון דער גאָרער וועלט; דער צוועק פֿון די מיצוות בין־אָדם־למקום, אַזעלכע ווי תּפֿילות און ריטואַלן, איז אָנצוטאַפּן און אַנטפּלעקן דאָס ג־טלעכע עצם אין זיך — נישט צוליב זיך, אויף אַן עגאָיִסטישן אופֿן, חלילה, נאָר צוליב דער אַלגעמיינער אַנטפּלעקונג פֿון ג־טלעכקייט אין דער וועלט.
אין דער הײַנטיקער פּרשה גייט אַ רייד וועגן דער מנורה, וואָס האָט געברענט אינעם מישכּן, ווי אויך וועגן די ספּעציעלע בגדים, וואָס די כּהנים האָבן געטראָגן בעת זייער עבֿודה. נאָכדעם, ווי די ייִדן האָבן געזאַמלט פֿאַרשיידענע מאַטעריאַלן און האָבן אויפֿגעשטעלט דעם מישכּן, האָבן זיי דאָרטן אָנגעהויבן ברענגען די קרבנות און אָנצינדן די ליכט לשם־השם.
דער נאָמען פֿון דער פּרשה, "תּצוה", שטאַמט פֿונעם וואָרט "מיצווה". ווי מיר האָבן דאָס שוין אַ סך מאָל באַהאַנדלט פֿריִער, זענען די נעמען פֿון די פּרשיות טיף פֿאַרבונדן מיט זייער אינהאַלט. פֿאַרוואָס איז דווקא אונדזער סדרה, וווּ עס גייט אַ רייד וועגן דער מנורה אינעם מישכּן, פֿאַרבונדן מיט דעם אַלגעמיינעם ענין פֿון מיצוות? אויפֿן ערשטן בליק, איז די עבֿודת־המנורה זייער אַ ספּעציפֿישע מיצווה, וואָס מע קאָן מקיים זײַן בלויז אינעם בית־המיקדש, דורך כּהנים, וועלכע היטן אָפּ אַלע כּללים פֿון טהרה — ריטואַלע ריינקייט.
דווקא דער ספּעציפֿישער כאַראַקטער פֿון דער דאָזיקער עבֿודה דעמאָנסטרירט אָבער די דערמאָנטע דיאַלעקטיק פֿון די סאָציאַלע און ריין־גײַסטיקע מיצוות. דורך זייער בשותּפֿותדיקער אַרבעט, האָבן די ייִדן געשאַפֿן אַ "דירה" פֿאַר דער הייליקער שכינה. כּדי צו אַנטפּלעקן דאָרטן ג־טלעכקייט אויף אַ קלאָרן אופֿן און אויפֿהייבן די גאַנצע וועלט צו רוחניות, מוזן די מענטשן זיך אויך פֿאַרנעמען מיט דער אינערלעכער נשמה־אַנטוויקלונג.
אינעם ערשטן פּסוק פֿון דער פּרשה האָט דער אייבערשטער געהייסן צוגרייטן דעם ריינעם אייל, כּדי "להעלות נר תּמיד" — "אויפֿצוהייבן די אייביקע ליכט". די חסידישע מפֿרשים דערקלערן, אַז דאָס "ליכט" איז די מענטשלעכע נשמה און די הייליקע שכינה, וואָס מע מוז אויפֿהייבן צו דעם ג־טלעכן שורש. די גאַנצע סיסטעם פֿון די ייִדישע מיצוות נעמט אַרום אַלע אַספּעקטן פֿונעם מענטשלעכן לעבן, כּדי אַרײַנצוברענגען אַ טיפֿן תּוכן און גײַסטיקע דערפֿאַרונג אינעם טאָג־טעגלעכן לעבן. די סטרוקטור פֿון דער מנורה, ווי עס ווערט דערקלערט אין די קבלה־ספֿרים, דערמאָנט אויך דעם מענטשלעכן גוף, וועלכן מע מוז באַלויכטן פֿון אַלע זײַטן דורך דעם רוחניותדיקן ברען פֿון עבֿודת־המיצוות.
דער לימוד, וואָס מיר לערנען אָפּ דערפֿון, בלײַבט שטענדיק אַקטועל. די מענטשן מוזן שטרעבן צו פֿאַרוואַנדלען די וועלט אין אַ היים פֿאַר דער הייליקער שכינה דורך זייער אַחדות און ברודערשאַפֿט; זיי מוזן אָבער אויך שטרעבן אָנצוצינדן דאָס אינערלעכע נשמה־ליכט, כּדי אויפֿצוהייבן די וועלט צום ג־טלעכן שורש. יעדער מענטש האָט אַן אייגענע "מנורה" — אַן אוניקאַלע עבֿודה, וואָס בלויז ער, אָדער זי, קאָן אויספֿירן, בלויז אין אַ באַשטימט אָרט און אין געוויסע אומשטאַנדן. ווען די אינדיווידועלע גײַסטיקע עבֿודות ווערן פֿאַראייניקט מיט ברידערלעכע סאָציאַלע באַציִונגען — וועט די וועלט דערהויבן ווערן און וועט זיך פֿאַרוואַנדלען אין אַ ג־טלעכן מישכּן.