 |
די מגילה
פֿון י. גויכבערג
אַ מאָל איז געווען אַ קעניג אַ נאַר,
און המן זײַן דינער — ביטערער האַר.
האָט המן דער בייזער געגעבן אַ זאָג:
נעמט הרגעט די ייִדן — און אַלע אין איין טאָג.
האָט אסתּר די מלכּה, אַ ייִדישע פֿרוי,
געוויינט פֿאַרן קעניג אַזוי און אַזוי:
אָ העלף מיר, מײַן קעניג, מײַן פֿאָלק איז אין נויט,
דער המן וויל ברענגען אויף ייִדן דעם טויט!
און באַלד האָט דער קעניג צעבייזערט זיך שטאַרק:
נעמט הענגט אים, דעם המן אין מיטן פֿון מאַרק!
באַקומען האָט המן ווי ער האָט פֿאַרדינט,
און געוויינט אויף זײַן טויט האָבן אפֿשר די הינט.
און אסתּרס פֿעטער — מרדכי דער ייִד
האָט געזונגען פֿאַר ייִדן אַ פּורימדיק ליד,
געהערט האָבן ייִדן און האָבן געלאַכט,
און זיסע המן־טאַשן אויף פּורים געמאַכט.
מגילת־אסתּר
פֿון אַבֿרהם רייזען
נאָך צוויי טעג און ס’קומט אָן פּורים,
ס’איז דער יום־טובֿ גאָר דער בעסטער;
לערנען מיר בלויז ביז צו־מיטאָג,
מאָרגן — פֿרײַ, שוין תּענית־אסתּר.
לערנען מיר בלויז די מגילה
פּסוקים, פּסוקים־ווײַז כּסדר.
און בײַם לערנען ווערט אַפֿילו
אויך שוין פֿריילעכער אין חדר.
ס’ווערט דערמאָנט שוין המנס "ייִחוס" —
בן־המדתא, דאַרף מען קלאַפּן. . .
נאָר דער רבי בעט בנעימות:
קינדערלעך, צו וואָס שוין כאַפּן?
אָבער בײַ די רייד פֿון המן,
פֿאַר דעם רשע קעגן ייִדן —
קאָכט אונדז אויף זײַן נאָמען
און מיר טופּען און מיר זידן.
און אַזוי ביז ס’קומט צו שפּאַסן
און עס פֿרייט זיך גאָר דער חדר —
איבער שושנס שענסטע גאַסן
מרדכי רײַט אין מלכס קליידער.
אויף אַ פֿערד פֿון מלכס שטאַלן
זיצט הויך מרדכי — גאָט צו לויבן,
המן פֿירט אים — רופֿט געפֿאַלן:
"זעט ווי מרדכי איז דערהויבן!"
מען פֿירט המן צו דער תּליה
פֿון איציק מאַנגער
צעעפֿנט די פֿענצטער,
צעפּראַלט די טירן,
מען טוט המן הרשע
איבער די הויפֿן פֿירן.
מען טוט אים פֿירן,
מען טוט אים ברענגען
אויפֿן מאַרק צו דער תּליה,
דאָרט ווען מען אים הענגען.
־־־־־־־־־
"תּלין, תּלין, ווייסט דאָך ווער איך בין —
לאָמיך כאָטש געזעגענען מיט מײַנע זין!"
"דײַנע זין, דײַנע זין
וועט מען צו דיר ברענגען
און מען וועט זיי מיט דיר
אין איינעם אויפֿהענגען."
"תּלין, תּלין, וויי צו מײַנע יאָרן —
איך וואָס בין כּסדר אין אַ פֿיאַקער געפֿאָרן,
מוז זיך שלעפּן צו פֿוס
און אָט די קייטן טראָגן,
פֿאַר וואָס און פֿאַר ווען —
אפֿשר קענסטו מיר זאָגן?
ניין, דו קענסט מיר נישט זאָגן,
אומזיסט דאָס פֿרעגן,
איך זע שוין די תּליה,
זי טאַנצט מיר אַנטקעגן.
איך הער שוין די תּליה,
איך הער שוין די ראָבן,
אויפֿן אַלטן צווינטער
זאָלט עץ מיר באַגראָבן.
נאָר פֿאַרשטאָפּט מיר די אויערן —
איך טו אײַך באַשווערן —
אַז איך זאָל פֿאַרשפּאָרן
דעם גראַגער צו הערן."
אַזוי טענהט דער רשע,
בשעת ער גייט,
און ס’לאַכן און שפּעטן
קינד און קייט.
פּורים 1942
פֿון נחום יוד
אַזוי פֿיל דורות שוין אַריבער,
און יאָרן דורכגעוועבט פֿאַרבײַ —
דאָך לעבן מיר נאָך איצטער איבער
די ווײַטע צײַטן פֿון דאָס נײַ.
אָט זע איך אַחשוורות־שוטה,
וואָס ווייס ניט קיין מאָל אויס צי אײַן:
ער וואַלגערט זיך בײַ טישן גרייטע
אַן אָנגעזויפֿענער מיט ווײַן.
און אָט איז ער, דער צורר המן,
וואָס האָט אויף אונדז זיך אויפֿגעשטעלט,
און האָט פֿאַרטראַכט אין זײַן נקמה
אונדז אומצוברענגען פֿון דער וועלט.
און מרדכי, — בײַ דעם מלכס טויער,
וואָס שטייט פֿון המנען ניט אויף,
די שטילע אסתּר, בלייך, פֿאַרטרויערט,
וואָס לאָזט זיך ניט צום מלכס הויף.
און שפּעטער — המנס סוף דער וויסטער,
די פֿרייד וואָס איז בײַ אונדז געווען. . .
וועט מיט דעם נײַעם המן איצטער
געוויס דאָס זעלביקע געשען.
און שײַנען וועט נאָך אונדזער שטערן
ביז אין דער אייביקייט אַרײַן,
די וועלט וועט אויסגעלײַטערט ווערן,
און ס’וועט אַ נײַער פּורים זײַן.