אין די פֿריִערדיקע פּרשיות האָבן מיר כּסדר באַטראַכט, ווי אַזוי אינעם חומש "ויקראָ" ווערט אַנאַליזירט די אינערלעכע אַנטוויקלונג פֿונעם מענטש. דורך מסירת־נפֿש, קאָן מען געפֿינען דעם אייבערשטנס ליכט אין זיך. וואָס ווייניקער מע טראַכט וועגן זיך אינעם עגאָיִסטישן זין, אַלץ מער ווערט אַנטפּלעקט אונדזער ג־טלעכער עצם. כּדי צו געפֿינען ג־טלעכקייט אין זײַן אייגענער נשמה, מוז דער מענטש זיך אָפּרופֿן אויפֿן ג־טלעכן קול און זיך אָפּזאָגן פֿונעם עגאָ, וועלכער שטעלט דעם אילוזאָרישן באַריער צווישן דעם באַשעפֿער און באַשעפֿענישן. מיט אַנדערע ווערטער, וואָס ווייניקער מיר טראַכטן וועגן זיך און וואָס מער מיר זאָרגן זיך וועגן אַ צווייטן מענטש און וועגן דעם אַלגעמיינעם ייִחוד פֿונעם גאַנצן וועזן, אַלץ קלאָרער ווערט אין אונדז אַנטפּלעקט דאָס העכערע ג־טלעכע עצם.
דער חומש "ויקראָ" הייבט זיך אָן מיט די הלכות פֿון קרבנות. אַ צאָל באַקאַנטע רבנים דערקלערן, אַז אין דער משיחישער צוקונפֿט וועט מען מער נישט ברענגען קיין בעלי־חיים פֿאַר אַ קרבן. אַדרבה, "ויקראָ" הייבט זיך אָן מיט אַ פּסוק, וועלכער איז מרמז, אַז די מענטשן זאָלן ברענגען די קרבנות "מכּם" — פֿון זיך אַליין. דער עיקר־קרבן איז מסירת־נפֿש, איבערגעגעבנקייט, גרייטקייט זיך אָפּצוזאָגן פֿון גשמיותדיקע תּאוות. אין די אוראַלטע צײַטן, ווען אין דער וועלט פֿלעגן פֿאַרשיידענע פֿעלקער שעכטן חיות פֿאַר זייערע געטער, כּדי צו דערוועקן אין זיך דאָס געפֿיל פֿון מסירת־נפֿש, האָט די תּורה געהייסן די ייִדן אויך אַזוי צו טאָן. מיט דער צײַט אָבער, האָט די מענטשהייט אַנטוויקלט מער רוחניותדיקע מעטאָדן פֿון גײַסטיקער זעלבסט־דערוועקונג, דורך תּפֿילות און מעדיטאַציעס.
דער ערשטער טייל פֿון דער הײַנטיקער טאָפּלטער סדרה, "תזריע", הייבט זיך אָן מיטן ענין פֿון קימפּעט. דערנאָך גייט די תּורה אַריבער ווידער צום ענין פֿון קרבנות. "אשה כּי תזריע" — ווען אַ פֿרוי וועט טראָגן און וועט האָבן אַ זון, הייסט איר די תּורה אָפּוואַרטן 7 טעג, נאָך וועלכע זי קאָן זי זיך טובֿלען אין מיקווה, כּדי צו האָבן דאָס רשות אָנצורירן איר מאַן. ווען דער בית־המיקדש איז געשטאַנען, האָט זי אויך געדאַרפֿט שפּעטער ברענגען אַ קרבן 40 טעג נאָכן געבורט.
ווען אַ פֿרוי האָט אַ טאָכטער, הייסט די תּורה אָפּוואַרטן צוויי מאָל לענגער — 14 טעג — איידער זי מעג זיך מטהר זײַן אין מיקווה, און צו ברענגען אַ קרבן 80 טאָג נאָכן געבורט.
צו האָבן אַ זון ווערט באַטראַכט אין ייִדישקייט ווי אַ באַזונדערע ברכה, ווײַל אויף די מענער ליגט דאָס עיקר־אַחריות צו לערנען תּורה און מקיים צו זײַן אַ ריי ספּעציפֿישע מיצוות. פֿון דער צווייטער זײַט, אויב מע טראַכט זיך אַרײַן, קאָן מען זאָגן, אַז אַ נײַ־געבוירענע טאָכטער איז אַ טאָפּלטע שׂימחה, ווײַל די פֿרויען זענען דער קוואַל פֿונעם מענטשלעכן לעבן. די פֿרויען ברענגען אַרײַן אין דער וועלט סײַ נײַע מענער, סײַ נײַע מאַמעס. על־פּי־קבלה ווערט דער גאַנצער אוניווערס באַטראַכט ווי אַ מוטערס שויס, אין וועלכן עס ווערן געבוירן אַלע זאַכן אין דער וועלט. דווקא אַ פֿרוי טראָגט אין זיך דאָס שײַכות צו דעם מיסטעריעזן קוואַל פֿון לעבן.
דערפֿאַר קאָן מען זאָגן, אַז נאָכן געבורט פֿון אַ טאָכטער וואַרט מען צוויי מאָל לענגער, איידער אַ פֿרוי און אַ מאַן קאָנען זיך צורירן איינער צום צווייטן, דווקא צוליב דעם טאָפּלטן חשיבֿות פֿון דער פֿרוי, ווי אַ קוואַל פֿונעם מענטשלעכן לעבן.
ווי געזאָגט, באַשטייט דער עיקר־קרבן אין דער איבערגעגעבנקייט פֿונעם האַרצן אין מסירת־נפֿש. דאָס האָבן אַ קינד איז אָבער פֿאַרבונדן מיטן גשמיותדיקן פֿאַרגעניגן צווישן אַ מאַן און אַ פֿרוי, דערפֿאַר וואָלט מען, געקאָנט זאָגן, אויפֿן ערשטן בליק, אַז דער קרבן, ווי אַן אויסדרוק פֿון גרייטקייט זיך אָפּצוזאָגן פֿון גשמיות, איז אַ מיטל קעגן איבעריקע תּאוות, כּדי מע זאָל אָפּהיטן דעם באַלאַנס צווישן גשמיות און רוחניות. אין דער זעלבער צײַט, שטעקט אין דער עכטער ליבשאַפֿט אויך מסירת־נפֿש.
הגם אַ פּאָרפֿאָלק האָט הנאָה פֿון זייער זיווג־לעבן, ווערן זייערע געפֿילן אויך אויסגעדריקט אין איבערגעגעבנקייט. אַדרבה, אין דער וועלט־ליטעראַטור איז שוין אומצאָליקע מאָל באַשריבן געוואָרן דער מאָטיוו פֿון דער גרויסער מסירת־נפֿש, וואָס קומט אַרויס דווקא פֿון אַ גרויסער ליבע. מע קאָן זאָגן, אַז אין דער מיצווה צו ברענגען אַ קרבן נאָכן האָבן אַ קינד ווערט אָפּגעשפּיגלט דער דאָזיקער פּרינציפּ; אַן עכטע שׂימחה קומט צוזאַמען מיט אַחריות, און אַן עכטע ליבע — מיט מסירת־נפֿש.
ווײַטער אין דער פּרשה ווערט דערציילט וועגן דעם "צרעת" — אַ געהיימנישפֿולע הויט־קראַנקייט, וועלכע פֿלעגט מטמא זײַן מענטשן, כּלים און גאַנצע הײַזער. געוויינטלעך, ווערט דאָס "צרעת" איבערגעזעצט ווי "לעפּרע". די חז״ל דערקלערן, אַז די דאָזיקע קראַנקייט האָט עקזיסטירט בלויז אין די תּנ״כישע צײַטן, ווי אַ שטראָף פֿאַר רעדן לשון־הרע — ווי עס איז געשען מיט מרים, וועלכע האָט שלעכט גערעדט קעגן איר ברודער, משה.
אינעם צווייטן טייל פֿון אונדזער סדרה, וואָס הייסט "מצורע", ווערן ווײַטער דערקלערט די ענינים פֿון דער דאָזיקער הויפּט־קרענק. על־פּי־חז״ל, איז דאָס וואָרט "מצורע" ענלעך צו דער פֿראַזע "מצא רע" — "ער האָט געפֿונען שלעכסט" — און איז מרמז אויפֿן חטא פֿון שלעכטע רייד. אין פֿאַרגלײַך מיט געוויינטלעכע פֿיזישע קראַנקייטן, האָט דאָס "צרעת" מטמא געווען דעם מענטש און האָט געפֿאָדערט אַ ספּעציעלע סעריע קאָמפּליצירטע ריטואַלן, וועלכע ווערן פּרטימדיק באַשריבן ווײַטער אין דער סדרה. איידער דער קראַנקער וואָלט געקאָנט זיך מטהר זײַן, האָט ער געמוזט זיך איזאָלירן פֿונעם ציבור.
מע קאָן באַמערקן, אַז דער קימפּעט און דאָס "צרעת" ווערן באַשריבן אין דער תּורה ווי עטוואָס ענלעכע געשעענישן, וועלכע פֿאָדערן, אין ביידע פֿאַלן, אַ פּעריאָד פֿון אָפּגעשיידטקייט און אַ קרבן. פֿאַרוואָס זאָל די תּורה פֿאַרגלײַכן אַזאַ פֿריילעך געשעעניש, ווי דאָס געבורט פֿון אַ קינד און, להבֿדיל, אַ מאָדנע מחלה, וואָס פֿלעגט אָנשטעקן געוויסע בעלי־עבֿירות?
די חז״ל דערקלערן, אַז נישט אַלע מינים צרעת זענען אַ שלעכטער סימן. גרינע אָדער רויטע פֿלעקן אויף די ווענט פֿון אַ הויז זענען געווען אַ צייכן, אין געוויסע פֿאַלן, פֿון אַ באַהאַלטענעם אוצר. וואָס שײַך מענטשן, געפֿינען מיר אין דער תּורה אַ מעשׂה, ווען דאָס צרעת אויף די הענט האָט געדינט ווי אַ נס פֿון משה רבינוס ג־טלעכער מיסיע ווי דער אויסלייזער פֿונעם ייִדישן פֿאָלק.
ווערטער און ידיעות האָבן אַ גרויסן כּוח, וואָס קאָן ברענגען אַ גרויסן היזק, אָבער קאָנען אויך מוליד זײַן נײַע לעבעדיקע כּוחות אין דער וועלט. ס׳איז אמת, אַז אַ שלעכט וואָרט קאָן, חלילה, אַפֿילו הרגענען; אָבער דווקא מיט משה רבינוס ווערטער בעת זײַן שמועסן מיט פּרעה האָט זיך אָנגעהויבן די באַפֿרײַונג פֿונעם פֿאַרשקלאַפֿטן ייִדיש פֿאָלק, וואָס ווערט באַטראַכט ווי דאָס איבערגעבורט פֿון דער גאַנצער וועלט. דאָס וואָרט קאָן ברענגען דאָס "צרעת" דווקא צוליב דעם דאָזיקן גרויסן איבערגעבורט־ און טראַנספֿאָרמאַציע־כּוח. און דער אינערלעכער ג־טלעכער רוף, דער "ויקראָ", איז דער גרעסטער געבורט־כּוח, וועלכער שטעקט אין יעדער נשמה און אין יעדער זאַך, און הייסט זיי צו עקזיסטירן און צו לעבן.
