"איר שטייט הײַנט אַלע פֿאַרן אייבערשטן, פֿון אײַערע ראָשים און עלטערע, ביז אײַערע קינדער, האָלצהעקער און וואַסערשעפּער". דער נאָמען פֿון דער הײַנטיקער פּרשה — "נצבֿים" — מיינט "איר שטייט". משה רבינו האָט פֿאַרזאַמלט אַלע ייִדן, כּדי זיי אַרײַנצוברענגען אַלע צוזאַמען אין אַ קאָלעקטיווער פֿאַרבינדונג מיטן אייבערשטן.
ווי עס ווערט באַטאָנט אין די ספֿרי־חסידות, ווערן די מלאָכים באַטראַכט ווי "שטייענדיקע" באַשעפֿענישן, און די מענטשן — ווי "גייענדיקע". הגם אַ מלאך, ווי עס שטייט אין דער תּורה און ווי עס דערקלערן די חז״ל, גייט אַמאָל אַראָפּ אויסצופֿירן אַ שליחות אין עולם־הזה, אָדער גייט אַרויף נענטער צום כּסא־הכּבֿוד, קאָן מען זאָגן, אַז דאָס איז מער אַ מעכאַנישע באַוועגונג, ווי אַן עקזיסטענציעלע.
דער מענטש איז אָבער בעצם אַ דינאַמישע באַשעפֿעניש. דאָס מענטשלעכע וועזן איז אין אַ שטענדיקער עקזיסטענציעלער באַוועגונג. אַדרבה, אויב עמעצער פּרוּווט צו בלײַבן אויפֿן אָרט, וועט ער ממילא פֿאַלן. אַזוי ווי אַ פֿויגל, וואָס מוז כּסדר מאַכן מיט די פֿליגל, כּדי צו בלײַבן אין דער לופֿטן, אָדער ווי אַ פֿלאַם, וואָס עקזיסטירט דורכן פּראָצעס פֿון ברענען, מוז די מענטשלעכע עקזיסטענץ זיך כּסדר טוישן און באַוועגן. צוליב דעם, מיינט דאָס וואָרט "הלכה" אַ וועג אָדער אַ גאַנג. דער מענטשלעכער דרך צום אייבערשטן איז אַ דינאַמישער פּראָצעס.
אין דער הײַנטיקער סדרה האָט משה רבינו אָבער געזאָגט די ייִדן, אַז זיי "שטייען הײַנט פֿאַרן אייבערשטן". פֿון דער דאָזיקער פֿראַזע דרינגט אַרויס, אַז אין געוויסע צײַטן איז כּדאַי פֿאַרן מענטש זיך צו פֿירן ווי אַ "שטייענדיקער" מלאך.
די חז״ל זאָגן, אַז די דערמאָנטע פֿאַרזאַמלונג פֿון אַלע ייִדן איז פֿאָרגעקומען אינעם אָרט, וואָס הייסט "ערבֿות-מואבֿ", ווײַל דער נאָמען פֿונעם דאָזיקן אָרט איז מרמז אויפֿן ענין פֿון "ערבֿות" — קעגנזײַטיקע אַחריות. יעדער ייִד, ווי משה רבינו האָט דערקלערט זײַן פֿאָלק, טראָגט דאָס אַחריות פֿאַרן צווייטן. אין דער אמתן, איז עס אַן אוניווערסאַלער פּרינציפּ, ווי עס ווערט באַטאָנט אין די קבלה־ספֿרים. מענטשן טראָגן דאָס קאָלעקטיווע אַחריות איינער פֿאַרן אַנדערן.
דאָס מענטשלעכע אַחדות און ברידערלעכע ליבשאַפֿט איז מסוגל צו אַנטפּלעקן דאָס ג־טלעכע ליכט אויף דער וועלט און די נשמה פֿון יעדן יחיד. די מיצווה פֿון אַהבֿת־הבריות איז דער יסוד און תּכלית פֿון דער גאַנצער תּורה. ווי עס ווערט דערקלערט אינעם "ספֿר־הברית", קאָן אין אַ געזעלשאַפֿט, וווּ עס הערשט גלײַכקייט און אַחדות, זיך אַנטפּלעקן דער רוח־הקודש, און אַפֿילו אַ פּשוטער מענטש קאָן דערגרייכן אַ הויכע השׂגה פֿון רוחניותדיקע וועלטן.
דער נאָמען פֿון דער הײַנטיקער פּרשה ווײַזט אָבער, ברמז, אַז אַזאַ מדרגה פֿון רוחניות, וואָס קאָן דערגרייכט ווערן דורכן מענטשלעכן אַחדות, ווערט פֿאַרגליכן מיטן "שטייענדיקן" מצבֿ פֿון די מלאכים. וואָס טוט מען אָבער, כּדי צו דערגרייכן די מדרגה פֿונעם מענטש — ווי אַ באַשעפֿעניש, וואָס גייט כּסדר ווײַטער אויפֿן עקזיסטענציעלן וועג צום ג־טלעכן שורש, און שטייט נישט אויפֿן אָרט, ווי די מלאכים?
די חסידישע ספֿרים דערקלערן, אַז די אַחדות־פֿאַרזאַמלונג, וואָס ווערט דערמאָנט אין דער הײַנטיקער פּרשה, איז מרמז אויף ראָש-השנה. דאָס וואָרט "היום", אינעם ערשטן פּסוק פֿון דער פּרשה, ווײַזט אָן אויפֿן הייליקן טאָג, ווען מיר שטייען אַלע צוזאַמען בײַם דאַוונען, כּדי אַרײַנצוטרעטן, בײַם אָנהייב פֿונעם קומענדיקן יאָר, אין אַ נײַער פֿאַרבינדונג מיטן באַשעפֿער.
געוויסע פּסוקים אין דער הײַנטיקער פּרשה קלינגען ווי ראָש-השנהדיקע תּפֿילות. משה רבינו האָט צונויפֿגערופֿן אַלע ייִדן, פֿון די גרעסטע מנהיגים ביז די פּשוטע וואַסערשעפּער, און דערקלערט זיי, אַז זיי זענען אַלע גלײַך פֿאַרן רבונו־של־עולם. אינעם ראָש־השנהדיקן מחזור ווערט אויך געשריבן: "שוה ומשוה קטון וגדול" — פֿאַרן באַשעפֿער זענען אַלע גלײַך, קליינע און גרויסע.
ראָש-השנה ווערט באַטראַכט ווי דער טאָג, ווען דער אייבערשטער האָט באַשאַפֿן די וועלט. לויט דער ייִדישער מסורה איז עס, אָבער, דער זעקסטער טאָג פֿון ששת־ימי־בראשית — ווען אָדם-הראשון איז באַשאַפֿן געוואָרן. אין דער אמתן איז עס נישט קיין סתּירה, ווײַל די וועלט, ווי מיר זעען און פֿאַרשטייען זי, עקזיסטירט בלויז מצד דער מענטשלעכער פּערספּעקטיוו.
ווען עס לעבט אַ מענטש — עקזיסטירט לגבי אים די גאַנצע וועלט. אַדרבה, דער מענטש אַליין איז אַ גאַנצער אוניווערס, אין וועלכן עס ווערן אָפּגעשפּיגלט אַלע מדרגות פֿונעם וועזן. ווען ס׳איז נישטאָ קיין מענטש — איז נישטאָ בכלל וואָס צו רעדן; די וועלט בלײַבט בלויז ווי אַ טעאָרעטישע אַבסטראַקציע. די מיליאַרד־יאָריקע עוואָלוציע פֿונעם קאָסמאָס און פֿון דער ערד ווערט אין דער תּורה באַשריבן ווי בלויז זעקס טעג, ווײַל איין וואָך פֿונעם מענטשלעכן לעבן איז ווערט מער, ווי אַלע שטערן און גאַלאַקטיקעס אינעם הימל.
די תּורה־וועלט דרייט זיך תּמיד אַרום דעם מענטש, און דער ערשטער מענטש, אָדם־הראשון, איז באַשטאַנען פֿון אַלע מענטשלעכע נשמות — אַמאָליקע, הײַנטיקע און צוקונפֿטיקע, מענער און פֿרויען — ווי עס ווערט דערקלערט אין די קבלה־ספֿרים. מע קאָן זאָגן, אַז ראָש־השנה איז דער גײַסטיקער געבוירן־טאָג פֿונעם מענטש — פֿון יעדן מענטש אין דער וועלט — ווײַל די מעשׂה וועגן אָדם־הראשונס באַשאַפֿונג ווערט איבערגעחזרט אין יעדן יחיד פֿון ס׳נײַ. יעדער מענטש באַשטייט פֿון אַלע וועלטן און אַלע מדרגות; די גאַנצע וועלט דרייט זיך אַרום לגבי יעדן יחיד.
דאָס קאָלעקטיווע אַחדות, אַחריות און ליבשאַפֿט־באַציִונגען אינעם ציבור קאָן אַרויפֿברענגען דעם מענטש צו דער מדרגה פֿונעם מלאך. ראָש־השנה איז דער יום־טובֿ, ווען מיר שטעלן זיך צוזאַמען צו דאַוונען אין שיל, ווי אַ סימן פֿונעם דאָזיקן "מלאכדיקן" אַחדות. כּדי צו דערגרייכן די העכערע מדרגה פֿונעם מענטש, ווי אַ שטענדיק־גייענדיקע, דימאַנישע באַשעפֿעניש, מוז מען זיך דערמאָנען, אַז דאָס מענטשלעכע אַחדות הייבט זיך אָן מיטן יחיד.
דער אייבערשטער "מאַכט גלײַך אַ גרויסן און אַ קליינעם", ווײַל דער חילוק צווישן "גרויסע" און "קליינע" מענטשן איז אַ רעלאַטיווער. יעדער מענטש האָט אַ באַזונדערע מעלה, צוליב וועלכער ער איז גרעסער, ווי די גאַנצע וועלט. אויב נישט די דאָזיקע באַזונדערע מעלה, וואָלט נישט געווען פֿאַר אים קיין סיבה צו עקזיסטירן אויף דער וועלט. אין דער זעלבער צײַט, מוז יעדער מענטש געדענקען, אַז ער איז דער קליינער, ווײַל אַלע אַנדערע מענטשן האָבן אייגענע אוניקאַלע מעלות לגבי אים.
דער רבונו־של־עולם "מאַכט גלײַך אַ גרויסן און קליינעם", ווײַל אינעם צענטער פֿונעם וועלט־באַשאַף שטייט דער אוניקאַלער יחיד — פֿון איין פּערספּעקטיוו אַ גרויסער, פֿון אַן אַנדער פּערספּעקטיוו אַ קליינער, אָבער תּמיד אַן אוניקאַלער, אַ יחיד־במינו, וועלכער מוז אַנטפּלעקן דעם אוניקאַלן פּערזענלעכן צלם־אלוקים דורך זײַן עבֿודה. אָט דעמאָלט, ווען דאָס מענטשלעכע אַחדות קומט פֿון דער פּערזענלעכער עבֿודה פֿון יעדן יחיד, ווען יעדער מענטש שטרעבט צו געפֿינען אין זיך זײַן אייגענעם מלאך — אַן אינערלעכן גײַסטיקן כּוח, וואָס פֿירט אים כּסדר נענטער צו אַנטפּלעקן אין זיך און אַרום זיך זײַן פּערזענלעכע, אוניקאַלע ג־טלעכע געשטאַלט — אַנטוויקלט זיך די מענטשהייט ווי אַ דינאַמישער קרײַז פֿון גלײַכע, אָבער פֿאַרשיידנאַרטיקע, אַרויפֿגייער.
