ס׳איז שווער צו פֿאַרשטיין זײַן אויסזען נאָך אַ לאַנגער צײַט נישט זײַן אין דער היים. געקומען איז ער אויף אורלויב צום ברודער. אייגנטלעך צו זיך אַהיים. נאָר דער ברודער האָט שוין געהאַט אַ ווײַב און ער נישט, האָט עס געהייסן צום ברודער. זײַן פּנים איז געווען ליכטיק, קײַלעכדיק; די אויגן, כּמעט שײַנענדיק, ווען זיי וואָלטן נישט געווען אַ ביסל פֿון גרוילעכן קאָליר. אָבער דערפֿאַר די גרויסקייט זייערע, דאָס גלײַכע, אָפֿענע קוקן איז געווען נאָך מער ווי שײַנענדיקייט. און וווּהין האָבן זיי אים געקענט לייגן שלאָפֿן, דער ברודער מיטן ווײַב, ווען עס קומט אָן די נאַכט? זען זעט ער אויס אין זײַן שיינעם זעלנערישן שינעל מיט די נײַע שליפֿעס, ווי גאָר אַ גרויסער מאַן, ווי עס וואָלט דער קייסער אַליין געווען; דערצו נאָך איז ער אויך העלדיש, סײַ אין זײַנע ברייטע אַקסלען און סײַ אין זײַן מילך־קלאָרן, ריינעם פּנים. וווּהין זשע האָבן זיי אים צו לייגן אין זייער ברודיקער שטוב, און בשעת ער, אַזאַ מאַנספּאַרשוין, ווען ער ציט זיך אין איר אויס, וואָלט ער זי געדאַרפֿט אַליין טאַקע צו פֿאַרנעמען? די גאַנצע דאגה איז אויף זיי געפֿאַלן אויך איבער זײַנע געפֿעסלטע און ספּעציעל געקאַרבטע שטיוול, וואָס מען קריגט זיי נאָר דאָרט ערגעץ, אין די ווײַטע מקומות. אויך איבער דעם סקריפּ, וואָס זיי האָבן צוגעסקריפּעט בײַ יעדן טריט און צוגעגעבן אים אַ גאָר זעלטענעם סוד. “אָט אַזוי, הייסט עס, לעבט מען אין יענע ערטער"...און ווירקלעך, וואָלט מיכאל געדאַרפֿט אויסזען ווי אַ סוד, נישט נאָר בלויז דערמיט, נאָר דאָס, וואָס עס האָט זיך אין זײַנע אויגן אָפּגעשפּילט, האָט אויסגעזען עפּעס זייער ווײַטס, פֿרעמדס, וואָס ליגט איבער ימים. און וואָלט ער נאָר דערציילט עפּעס וועגן שוואַרצן אָדער קאַספּישן ים, ווי אַזוי אַ שטייגער דער “פּאַראָכאָד" (דאַמפֿער) האָט זיך געוויגט אויף ביידע זײַטן, אַהין און אַהער, און עס האָבן זיך געיאָגט די וועלן ווי מחנות שוואַרצע וועלף, און ווי, ענדלעך, איז די שיף אַרײַן אין דער “בוכטע"... דעמאָלט — קיין איינציקער פֿון די שכנים וואָלט נישט פֿאַרמיטן זײַן אויער צוצולייגן און אויסגעהערט ווי אַ הייליקע, פֿאָרכטיקע מעשׂה... האָט ער אָבער גאָרנישט דערציילט, מיכאל, און דאַדורך, קען זײַן, שוועבט איבער אים נאָך גרעסער און נאָך מוראדיקער דער סוד פֿון דער ווײַטקייט, פֿון דער פֿרעמדקייט. דער דאָזיקער סוד, דאַכט זיך, ליגט אין אים טיף באַהאַלטן, אַפֿילו אין די רויטע פּאַסיקלעך פֿון זעלנערישן העמד זײַנעם, ובפֿרט נאָך — אין די אויגן. אָט דאָס אַלץ האָט פֿאַרשאַפֿט דעם ברודער מיטן ווײַב, דער שוועגערין זײַנער, ווי אַ שווערע זאָרג. און הויפּטזאַכלעך — איר טאַקע, דער שוועגערין: “וווּהין וועלן זיי אים לייגן?"
און איזן ער דאָך פֿון איין משפּחה, כאָטש ער זעט אויס אַזוי... ביידע ברידער האָבן דאָך איין טאַטן געהאַט; איין שטיקל פּלאַץ האָבן זיי נאָך ביידע בשותּפֿות. דאָס איז די ירושה, וואָס דער פֿאָטער האָט זיי איבערגעלאָזט.
זומער ווערט אין דעם גאָרטן פֿאַרזייט גרינס. דורך די שטראַכעטן וואָס גייען אין גאַס אַרויס, קוקן אַדורך די גרינע בלעטערדיקע שטענגלעך פֿון די קאַרטאָפֿלעס מיט זייערע פֿײַנע בליטן, וואָס פֿאַרשײַנען דאָס אויג מיט זייער ווייסער פּערל־איידלקייט. זיי קוקן אַרויס מיט זייער שלום און דערציילן וועגן זייער שטילן לעבן דאָ אונטער דעם פּלויט. אויך די שפֿע, וואָס איז דאָרט אין יענער זומערדיקער צײַט איז נישט אָפּצושאַצן. טייל מאָל שטעקט אַ קונדס אַרײַן אַ הענטל דורך די שטראַכעטן און נעמט נאָך אַפֿער פֿון אונטער די גרינע שטענגלעך עטלעכע ווײַסע גרויסע אייער פֿון אַ הון, וואָס האָט זיך פֿאַרגנבֿעט אונטער דער בעל־הביתטעס וויסן, דעם ברודערס ווײַב, אויסזיצן דאָ קינדערלעך, ווײַל יענע וויל דאָס איר נישט געבן. און נישט נאָר בלויז דאָס פֿרידלעכע שטיקל פּלאַץ האָבן די צוויי ברידער בשותּפֿות. אויך דאָס הײַזל, וואָס קוקט אַרויס פֿון דאָרט פֿון אונטער אַן אַלטן, אויסגעקרימטן מאָך־באַוואַקסענעם דאַך־דאַשיק. דער דאַך זעט אויס ווי אַ היטל, דאַכט זיך, פֿון אַ פֿאַרצײַטישן מענטש. דער מענטש שטייט אָנגעכמורעט אויף דער וועלט און האָט שוין נישט קיין כּוח דאָס היטל אַרויפֿצורוקן, און דאַדורך קוקט ער אַזוי אויסגעקרימט... אָט דאָס האָבן זיי אויך בשותּפֿות. אַרײַן גייט מען דערינען טאַקע דורך דעם טירל וואָס איז אין פּלויט. זומער זענען פֿאַר דער פֿאָרנטיקער וואַנט, אין ביידע זײַטן, אויסגעזעצט ברייט־בלעטערדיקע רויזן־שטאָקן*. פֿון זייער ברייטקייט און גרינקייט לייגט זיך שטענדיק אַ זאַפֿטיק־גרינלעכער שאָטן איבער דער זאַמד־סטעטשקע, וואָס פֿירט טיף אויפֿן בערגל צו דער ברייטער הילצערנער טיר. ווינטער ווידער — איז אויסער דעם, האָבן זיי נאָך אויך אַ שפּײַכלער הינטן, ווײַט אונטערן לאַנג־שמאָלן הויף. דער שפּײַכלער איז שוין אויך זייער אַן אַלטער. דער פֿאָטער פֿלעגט אין אים האַלטן פֿאַרשיידענע בעל־הבתּישקייטן. און אויך הײַנט באַנוצט אים די שוועגערין דערויף. נאָר פֿון דעסטוועגן איז דאָס אַלץ איצט געווען אַ שפּײַ. קליין און אָרעם האָט דאָס אַלץ אויסגעזען אַנטקעגן דעם נײַ־אַהיימגעקומענעם גאַסט. ערשט איצט האָט די שוועגערין דערזען איר קלייניקייט און איר אָרעמקייט: וווּהין וועלן זיי אים פֿאָרט לייגן? — האָט זי זיך שטיל נאָר געהאַלטן אין איין פֿרעגן.
איר מאַן, דער ברודער, האָט געוווּסט פֿון איר שווערער זאָרג, וואָס דאָס איז אויך זײַן זאָרג געווען. אָבער אין שפּײַכלער איז געלעגן גענוג היי, נאָך פֿון פֿריִערדיקן מאָל שנײַדן אויף זייער אייגן שטיקל לאָנקע, וואָס זיי האָבן טאַקע דאָרט אויף יענער זײַט, ווידער הינטן, שוין נאָך דעם שפּײַכלער — און וואָס איר, דעם ווײַב זײַנעם, איז עס גאָר נישט אײַנגעפֿאַלן אין זין, אַז טאַקע אין דעם היי דאָרט אין שפּײַכלער קען אויך זײַן נישט קיין שלעכט געלעגער...
— נו, וואָס זשע זאָרגסטו? — האָט דער מאַן געפֿרעגט, — אָט זעסטו דאָך, און שוין...
און ווירקלעך איז דערמיט שוין באַזײַטיק געוואָרן די זאָרג. טייל מאָל אַן אײַנפֿאַל אַ גוטער העלפֿט מער ווי די גרעסטע רײַכקייט, ווען מען קען זיך אין איר קיין עצה נישט געבן.
דער ברודער ווידער, דער אַהיימגעקומענער, האָט אַוודאי נישט פֿאַרשטאַנען די זאָרג. ער, אַ געשעפֿט האָט ער, אַבי ער איז אַהיימגעקומען און מען זעט זיך ווידער. טאַקע אין דער אמתן: וואָס האָט ער צו זאָרגן? — אָט זעט ער די שוועגערין זײַנע, אַ געזונטע און שיינע, אַ ברייטברוסטיקע. איר שטימע לויפֿט פֿון אַ גרוימער, ברייטער ברוסט, ווי טויזנט גלעקלעך, בשעת זיי צעקלינגען זיך אין אַ גרויסן, ברייטן גאָרטן. און איבערהויפּט טאַקע, ווען זי רופֿט די הינער צונויף פֿון גאָרטן, אין האַלבן טאָג, כּדי צו וואַרפֿן זיי שטיקלעך אָפּגעקאָכטע קאַרטאָפֿלעס. דעמאָלט שטייט נאָך אויך די זון איבער דער מיט חלל, פּונקט איבער איר קאָפּ — פֿלייצט איר קול, חוץ ווי גלעקלעך, אויך נאָך צוזאַמענגעמישט, ווי מיט אַ טײַך ליכטיקייט. ער זעט איר ברייט, זויבער קלייד און די טונקלקייט פֿון די פֿאַלדן, וואָס לאָזן זיך לענג־אויס אַראָפּ פֿון אונטער איר טאַליע, צוזאַמען מיט אירע דראָבנע ווײַבערישע טריט. אָט די דאָזיקע פֿאַלדן, בשעת זי באַוועגט פֿלינק מיט אירע טריט, באַקומען עפּעס מיט אַ מאָל אַן אויפֿגעוואַכטקייט און טאַנצן פּונקט ווי לעבעדיקע מיט אַ געשווינדער צערודערטקייט, אָפּשפּרינגענדיק און צופֿאַלנדיק מיט אַ קושן פֿון די זוימען אירע טריט. דעמאָלט זאָגט ער איר, ווען זי גייט פֿאַרבײַ:
— וואָס דאַרפֿסטו דען זאָרגן פֿאַר מײַן שלאָפֿן גיין?...
אָך... — זאָגט זי.
און די שוועגערין פֿילט גאָר נישט, ווי זי פֿאַלט אַליין, ווי פֿון זיך, צו אים צו. אָבער זי בלײַבט שטיין און זאָגט גאָרנישט מער, נאָר ווי דאָס פּנים וואָלט איר מיט אַ מאָל, פּלוצלינג, אַראָפּגעזונקען געוואָרן און ווי זי וואָלט ערגעץ אַרײַנגעפֿאַלן, פֿאַרבלאָנדזשעט געוואָרן מיט אירע טריט, אַליין נישט וויסנדיק וווּהין. עס זעט אויס, ווי זי וואָלט עפּעס געוואָלט, אָדער עפּעס געהאַט צו זאָגן, נאָר די ווערטער זענען איר ווי דערשטיקט געוואָרן אין האַלדז. מיכאל ווידער, דער שוואָגער, איר מאַנס ברודער, פֿאַרשעמט זיך אַליין אויך פֿאַר איר רויטקייט.
זי שטייט אַזוי אַ צוויי־דרײַ סעקונדן מיט שטיל אַראָפּגעהאַנגענע ברעמען פֿון איר געזונקענעם ווי פֿאַרלוירענעם פּנים. זי האַלט זיך דעמאָלט זייער שטאַרק אײַן אין אָטעמען, אַזוי אַז מען קען גאָר דײַטלעך הערן, ווי איר האַרץ קלאַפּט. און מיכאל, דער שוואָגער, ווייסט שוין איצט, אַז בײַ נאַכט, ווען די זון וועט אונטערגיין, האָט ער צו שלאָפֿן אין שפּײַכלער צווישן היי...
אַ רויטע האָט זיך אין יענעם פֿאַרנאַכט די זון אַראָפּגעלאָזט ווײַט הינטער זייער פּאַרקאַן און האָט אויסגעזען ווי אַ גרויסער סטויג היי... אַ רויטע סודותדיקייט האָט די שטילקייט פֿון דער וועלט אײַנגעהילט.
