פֿונעם אייביקן קוואַל
פֿון מ. אַלקין
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

די תּורה זאָגט בײַם אָנהייב פֿון דער פּרשה, אַז אַ כּהן טאָר זיך נישט מטמא זײַן דורך אַ טויטן, אַחוץ געוויסע אויסנעמלעכע פֿאַלן. אין דער פּרשה ווערן אויך אָנגעגעבן אַ צאָל אַנדערע מיצוות, וואָס האָבן צו טאָן מיט די כּהנים: מיט וועמען זיי זאָלן חתונה האָבן, און אין וועלכע פֿאַלן זיי טאָרן נישט ברענגען קיין קרבנות אינעם בית-המיקדש.

ווײַטער דערקלערט די הײַנטיקע סדרה די באַזונדערע מיצוות און קרבנות פֿון אַלע ייִדישע יום-טובֿים, ווי אויך די מיצווה פֿון "ספֿירת-העומר" — צו ציילן 50 טעג צווישן פּסח און שבֿועות. ס׳איז מערקווירדיק, אַז די דאָזיקע מיצווה ווערט דערמאָנט אין דער ערשטער פּרשה, וואָס ווערט געלייענט במשך פֿון דער "ספֿירה"-צײַט. דער אינהאַלט פֿון דער פּרשה איז תּמיד פֿאַרבונדן מיט דער צײַט, ווען זי ווערט געלייענט, ווי אויך מיט איר אָנגענומענעם נאָמען.

די הײַנטיקע פּרשה הייסט "אמור", "זאָג"; דער אייבערשטער האָט געהייסן משה רבינו איבערצוגעבן די כּהנים דעם פֿאַרבאָט צו דערנענטערן זיך צו טויטע. פֿאַרוואָס טראָגט די סדרה, וווּ עס רעדט זיך וועגן די מיצוות פֿון יום-טובֿים, די אַלגעמיינע שׂמחה-טעג, דווקא אַזאַ נאָמען, וואָס האָט צו טאָן מיט גאָר אַ ספּעציפֿישן אָנזאָג, אַקטועל בלויז פֿאַר די כּהנים, און בלויז אין דער אומגעוווּנטשענער סיטואַציע, ווען עמעצער שטאַרבט?

אַלע ענינים אין דער תּורה ווערן אַנטפּלעקט אויף פֿאַרשיידענע מדרגות — סײַ ווי פֿיזישע מיצוות, סײַ ווי גײַסטיקע דרכים אין עבֿודת-השם. ווען דער נאָמען פֿון אַ פּרשה איז פֿאַרבונדן מיט אַזאַ ספּעציפֿישן ענין, קאָן מען זאָגן, אַז זײַן רוחניותדיקער באַדײַט, וואָס נעמט אַרום אַלעמען און אין אַלע סיטואַציעס, איז וויכטיקער, ווי דער בוכשטעבלעכער זין. אין דער הײַנטיקער צײַט, פֿירט אויס דאָס דאַוונען די ראָלע פֿון עבֿודת-הכּהנים. סײַ אונדזערע טאָג-טעגלעכע, סײַ יום-טובֿדיקע תּפֿילות, זענען אָרגאַניזירט אויף דעם זעלבן סדר, ווי די קרבנות אינעם בית-המיקדש. בײַם דאַוונען, פֿאַרוואַנדלען מיר זיך אַליין אין אַ קליינעם "בית-המיקדש", וווּ יעדער קאָן אויספֿירן די ראָלע פֿון אַ "כּהן".

דערפֿאַר, קאָנען די ספּעציפֿישע "כּהנישע מיצוות" אָפּגעטײַטש ווערן, אינעם גײַסטיקן זין, ווי תּמיד-אַקטועלע אַלגעמיינע עצות. דער נאָמען פֿון דער הײַנטיקער פּרשה ווײַזט טאַקע אָן, אַז ער איז פֿאַרבונדן מיטן ענין פֿון "זאָגן" — דאַוונען.

בײַם אָנהייב פֿון דער פּרשה שטייט: "און דער אייבערשטער האָט געזאָגט צו משה: זאָג די כּהנים, די קינדער פֿון אַהרן, און דו זאָלסט זיי זאָגן". דאָס וואָרט "זאָגן" איז דרײַ מאָל איבערגעחזרט געוואָרן. על-פּי-חסידות, באַשטייט נישט דער צוועק פֿונעם דאַוונען אין בעטן דעם אייבערשטן; דער באַשעפֿער ווייסט דאָך אַליין, וואָס דער מענטש דאַרף. די תּפֿילות זענען פֿאַרבינדונג-מיטלען מיט רוחניות; זייער עיקר-צוועק באַשטייט אין דערהייבן די נשמה פֿון גשמיות און עפֿענען די "טיר" צו אַ פּערזענלעכער גײַסטיקער דערפֿאַרונג.

אויב מע טראַכט בשעתן דאַוונען בלויז וועגן די אייגענע גשמיותדיקע טובֿות, בלײַבנדיק אין דער "טויטער" וועלט פֿון מאַטעריעלע תּאוות, ווערט אַזאַ תּפֿילה צוגעגליכן צו אַ קרבן, געבראַכט דורך אַ כּהן, וועלכער האָט אָנגערירט אַ טויטן. אַזאַ תּפֿילה הייבט נישט אויף די נשמה; אַדרבה, אויב מע פּרוּווט נישט בכלל צו דערגרייכן כאָטש עפּעס אַ גוטע כּוונה, ווערט זי פֿאַררעכנט פֿאַר אַן עבֿירה.

אויב מע טראַכט וועגן דער הויכער עבֿודה פֿון די גרויסע צדיקים, וועלכע ווערן צוגעגליכן צו משה און אַהרן, קאָן אַזאַ פֿאַרבינדונג-מחשבֿה "באַלויכטן" און אויפֿהייבן די תּפֿילה. די מענטשטלעכע נשמות, מיט זייערע עבֿודות און תּפֿילות, זענען פֿאַרבונדן איינע מיט דער צווייטער — דערפֿאַר ווערט דאָס וואָרט "זאָגן" עטלעכע מאָל איבער­געחזרט אין דער פּרשה.