דעם 23סטן יולי, אין דער עלטער פֿון 83 יאָר, איז אַוועק אין דער אייביקייט דער גרינדער און רעדאַקטאָר פֿונעם רוסישן "פֿאָרווערטס", וועלוול יעדידאָוויטש.

פֿרײַנד יעדידאָוויטש איז אָנגעקומען קיין אַמעריקע, אָפּלעבנדיק אַ לעבן אין ראַטן־פֿאַרבאַנד, וווּ ער האָט געמאַכט אַ גלענצנדיקע קאַריערע ביז אַ געלערנטן אין ראַדיאָ־עלעקטראָניק, ד״ר פֿון טעכנישע וויסנשאַפֿטן. קיין ניו־יאָרק האָט ער עמיגרירט מיט זײַן משפּחה אין 1992, שוין אַ פּענסיאָנירטער, ווײַט נישט קיין געזונטער מענטש, אָבער מיט אַ גרויסן חשק צו ברענגען נוץ נישט בלויז זײַנע אייגענע אינטערעסן, נאָר די "גרינע" — צענדליקער טויזנטער ייִדישע אימיגראַנטן, וואָס זייער מאַמע־לשון איז געווען רוסיש, און זייער שײַכות מיט דער נאַציאָנאַלער ייִדישער קולטור, פֿאָלקס־טראַדיציעס, ליטעראַטור און קונסט האָט געהאַלטן אויף אַ שפּיץ־מעסער.

זײַענדיק אָפּגעריסן פֿון זײַנע ווילנער ייִדישע וואָרצלען, האָט יעדידאָוויטש פֿונדעסטוועגן, געטראָגן אין זיך דעם קלאַנג און חכמה פֿון ייִדישן וואָרט. קומענדיק קיין ניו־יאָרק, פֿלעגט ער לאַנגע שעהען פֿאַרברענגען אין ייִוואָ בײַם בלעטערן דעם אַלטן "פֿאָרווערטס". טאַקע דעמאָלט איז אויפֿגעקומען דער געדאַנק צו שאַפֿן אונטערן דאַך פֿון דער "פֿאָרווערטס־אַסאָציאַציע" אַ צײַטונג אויף רוסיש, נאָר מיט אַ ייִדישן טעם און גײַסט.

דער פּלאַן האָט אויסגעזען פֿאַנטאַסטיש און אומרעאַל. אָבער וועלוול יעדידאָוויטש, אַן אײַנגעשפּאַרטער ליטוואַק; אַ מענטש, וואָס האָט דורכגעמאַכט די מלחמה, אויסגעשטאַנען סטאַלינס־רדיפֿות און די אַנטיסעמיטישע אָנפֿאַלן, וועלכע ס‘איז אים נישט איין מאָל אויסגעקומען אויסצוהערן, האָט אין דעם דאָזיקן פּלאַן געזען קאָנקרעטע מעשׂים און איז גרייט געווען זיך אַרײַנצוּוואַרפֿן מיטן קאָפּ דאָס צו פֿאַרווירקלעכן.

זײַן אייגענע איבערצײַגטקייט האָט אויך געהאַט אַ השפּעה אויף די מענטשן אין דער "פֿאָרווערטס־אַסאָציאַציע", וואָס אַ דאַנק זיי האָט אין גיכן אָנגעהויבן אַרויסגיין אַ נײַע צײַטונג, וואָס מ׳האָט אָנגעהויבן רופֿן "דער רוסישער פֿאָרווערטס". אַ מענטש מיט דערפֿאַרונג מיט אַ "ניוך" אויף עכטע פּראָפֿעסיאָנאַלן, האָט יעדידאָוויטש, געשטעלט בראָש פֿון דער נײַער אויסגאַבע, געשאַפֿן אַ רעדאַקציע פֿון איבערגעגעבענע און פֿאַרלאָזלעכע מיטאַרבעטער. דער רוסישער "פֿאָרווערטס" איז גיך באַקאַנט געוואָרן אויף דער רוסיש־רעדנדיקער גאַס פֿון אַמעריקע; זיך אָרגאַניש אײַנגעוואָרצלט אין דער אימיגראַנטישער געזעלשאַפֿט און אָנערקענט געוואָרן פֿון טויזנטער און טויזנטער לייענער.

פֿאַר קנאַפּע 5 יאָר האָט יעדידאָוויטש צוגעצויגן צו דער אַרבעט צענדליקער קאָרעספּאָנדענטן פֿון פֿאַרשידענע שטעט אין אַמעריקע, ווי אויך אין רוסלאַנד, ישׂראל, דײַטשלאַנד — דאָרט, וווּ עס האָט געקאָכט דאָס לעבן פֿון ייִדישער וועלט־אימיגראַציע. די צײַטונג האָט געפֿירט אַ קאָמפּראָמיסלאָזן קאַמף קעגן קסענאָפֿאָביע און אַנטיסעמיטיזם; געזוכט וועגן צו העלפֿן אויסמײַדן דעם אַסימילאַטאָרישן זומפּ, געדרוקט אויף אירע שפּאַלטן אַרטיקלען, געווידמעט די ייִדישע יום־טובֿים, דער ייִדישער געשיכטע, איבערזעצונגען פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור.

דערבײַ איז דער רוסישער "פֿאָרווערטס" נישט בלויז נאַטירלעך אַרײַן אין דער "פֿאָרווערטס"־משפּחה. די בעסטע אַרטיקלען פֿון דער ייִדישער און ענגלישער צײַטונג פֿלעגן איבערגעזעצט און אַרויסגעבראַכט ווערן פֿאַר דער רוסיש־שפּראַכיקער לייענערשאַפֿט.

פֿינף יאָר פֿון זײַן אָנגעשטרענגטער רעדאַקטאָרישער אַרבעט האָבן אַוודאי זיך אָפּגערופֿן אויף יעדידאָוויטשס געזונט. אויך די יאָרן האָבן דערמאָנט אין זיך, נישט געוואָלט זיך רעכענען מיט זײַן יונגער נשמה־באַגײַסטערונג. עס איז געוואָרן רײַף די פֿראַגע: וועמען איבערצוגעבן דעם רודער פֿונעם רוסישן "פֿאָרווערטס"? אין דער קאָמפּליצירטער סיטואַציע האָט יעדידאָוויטש זיך ווידער אַרויסגעוויזן ווי אַ אַחריותדיקער מענטש און אַ געטרײַער "פֿאָטער" פֿון זײַן קינד. בלײַבנדיק אַ מיטגליד פֿון דער רעדאַקציע האָט ער געפֿונען אויף זײַן אָרט פֿונעם הויפּט־רעדאַקטאָר אַ ווירדיקן קאַנדידאַט, וואָס האָט כּמעט נאָך פֿינף יאָר, מיט דערפֿאָלג, געפֿירט די רעדאַקציע, ביז די "פֿאָרווערטס־אַסאָציאַציע" האָט די צײַטונג פֿאַרקויפֿט.

די לעצטע צײַט האָט וועלוול יעדידאָוויטש שווער איבערגעלעבט דעם טויט פֿון זײַן לאַנג־יאָריקער לעבנס־באַגלייטערין, אָלגאַ, און דעם פֿריצײַטיקן טויט פֿון זײַן באַליבט אייניקל. דער קלאַפּ איז געווען אַ מסוכּנער אים אויסצוהאַלטן.

אַלע מיטלידער פֿון דער "פֿאָרווערטס־אַסאָציאַציע" און די מיטאַרבעטער פֿונעם ייִדישן "פֿאָרווערטס", צו וועלכע יעדידאָוויטש האָט זיך באַצויגן מיט גרויס אָפּשײַ, טרויערן איבער דער גרויסער אַבֿדה און דרוקן אויס אונדזער האַרציקן מיטגעפֿיל דער פֿאַראָבֿלטער משפּחה: קינדער, אייניקלעך, קרובֿים און פֿרײַנד פֿון וועלוול יעדידאָוויטש.

כּבֿוד זײַן אָנדענק!