אינעם יאָר 2011, האָט אַן אינטערנאַציאָנאַלע גרופּע סטודענטן און פּראָפֿעסיאָנאַלן אָנגעהויבן אַן אויסערגעוויינטלעכן פּראָיעקט — צו רעקאָנסטרויִרן די אַלטע הילצערנע שיל פֿונעם 17טן יאָרהונדערט, וועלכע איז אַמאָל געשטאַנען אינעם פּוילישן שטעטל גוווּזדזשעץ; דער עיקר, פּלאַנירט מען צו שאַפֿן פֿון ס׳נײַ דעם שפּיציקן טורעם־דאַך און די וווּנדערלעך־פּרעכטיקע געמעלן פֿון דער סטעליע.
דער רעקאָנסטרוקציע־פּראָיעקט וועט דינען ווי אַ יסוד פֿון אַ היסטאָרישן דאָקומענטאַר, וועלכער וועט געשאַפֿן וועגן דורך Handshouse Studio, בראָש מיט ריק און לאָראַ בראַון. מע בעט דעם עולם מנדבֿ צו זײַן די נייטיקע פֿאָנדן, כּדי צו שיקן די פֿילם־מאַנשאַפֿט קיין פּוילן דעם קומענדיקן זומער; דער רעקאָנסטרויִרטער שיל־דאַך וועט אויסגעשטעלט ווערן אינעם נײַעם "היסטאָרישן מוזיי פֿון פּוילישע ייִדן", אויפֿן שטח פֿונעם געוועזענעם וואַרשעווער געטאָ.
פֿאַר מער אינפֿאָרמאַציע — ווענדט זיך אויפֿן פֿאָלגנדיקן וועב־אַדרעס:http://www.kickstarter.com/projects/15287081/filming-the-replication-of-a-17th-century-wooden-s

די רעדאַקציע האָט מיט עטלעכע וואָכן צוריק געמאָלדן אויף די זײַטן פֿון דער צײַטונג, אַז מיר פֿירן דורך אַ פּאָעזיע־קאָנקורס אָפּצומערקן 100 יאָר נאָכן "טרײַענגל שוירטווייסט־קאָמפּאַני פֿײַער". מיר האָבן באַקומען אַ צאָל אָריגינעלע לידער אויף דער טעמע, ווי אויך אויף אַנדערע טעמעס, וואָס האָבן אַ שײַכות צו דער טראַגעדיע. די זשורי, מיט פּראָפֿ׳ בערל קערלער בראָש, האָט געלייענט די לידער, אַנאָנים, און באַשלאָסן צוצוטיילן דעם פּריז צו דעם פּריז פֿון 500$ צו לייזער בורקאָ פֿאַר זײַן ליד "טרײַענגל פֿײַער".

נאָך אַ טראַגעדיע זענען פֿאָרגעקומען וויכטיקע בײַטן אין דער אַמעריקאַנער לעגאַלער סיסטעם און אינעם געזעלשאַפֿטלעכן לעבן.
דערפֿאַר לאַנצירט דער "פֿאָרווערטס" אַ פּאָעזיע־קאָנקורס אָפּצומערקן, 100 יאָר נאָכן "טרײַענגל שוירטווייסט קאָמפּאַני" פֿײַער.
מיט הונדערט יאָר צוריק זענען 146 אַרבעטער — כּמעט אַלע פֿרויען —אומגעקומען אין די פֿלאַמען, וואָס האָבן פֿאַרשלונגען די גאָרנס וווּ זיי האָבן געאַרבעט. וועגן דעם קהלישן ווייגעשריי קעגן די אַרבעטער־באַדינגונגען האָט דער פּאָעט מאָריס ראָזענפֿעלד דעמאָלט געשריבן אויף די זײַטן פֿונעם "פֿאָרווערטס".

חבֿר מאָטל איז געווען אַ סאָציאַליסט, אַ ייִדישיסט, אַ שטאָלצער וועלטלעכער ייִד און אַ לעבן־לאַנגער געטרײַער מיטגליד פֿונעם "ייִדישן אַרבעטער בונד". אַ בונדיסט מיט לײַב־און־לעבן.

דערצויגן איז ער אין אַ בונדיסטישער משפּחה. לאָדזש, אַן אינדוסטריעלע שטאָט מיט אַ ייִדישער באַפֿעלקערונג פֿון 200,000 נפֿשות אין די יאָרן צווישן ביידע וועלט־מלחמות, איז געווען איינער פֿון די צענטערס פֿונעם "בונד", און אפֿרים־לאָזער זעלמאַנאָוויטש, מאָטלס טאַטע, איז דאָרט געווען איינער פֿון די חשובֿסטע בונדיסטן.

אפֿרים־לאָזער איז דערוויילט געוואָרן, אין די מיט־1920ער יאָרן, צום לאָדזשער קהילה־ראַט, און איז דערנאָך באַשטימט געוואָרן פֿונעם "בונד" צו דינען ווי אַ פּרנס אין דער רעגירנדיקער קערפּערשאַפֿט.

אינעם 6־בענדיקן ייִדישן טעאַטער־לעקסיקאָן וועט מען נישט געפֿינען קיין געבוירן־דאַטע פֿאַר דער אַקטריסע מינאַ בערן, וואָס האָט בסוד געהאַלטן די פּינקטלעכע אינפֿאָרמאַציע; אָבער סײַ־ווי וואָלט אַזאַ ידיעה געשפּילט אַ קליינע ראָלע בײַם באַטראַכטן דאָס לעבן און די קאַריערע פֿון מינאַ בערן, וועלכע האָט אויסגעזען ייִנגער און זיך אויפֿגעפֿירט מיטן כּוח פֿון אַ פֿרוי צען יאָר ייִנגער. ווען זי איז געשטאָרבן, די וואָך, דעם 10טן יאַנואַר,

מאָנטיק, דעם 10טן אויגוסט, איז אין טשערנאָוויץ, אוקראַיִנע, געשטאָרבן דער ייִדישער שרײַבער יוסף בורג. ער איז אַלט געווען 97 יאָר. יוסף בורג איז געבוירן געוואָרן אין וויזשניץ (דעמאָלט אַ טייל פֿון דער עסטרײַך־אונגערישער אימפּעריע) און לאַנגע יאָרן געלעבט אין טשערנאָוויץ, די הויפּטשטאָט פֿון דער בוקעווינע.

ער האָט זיך געלערנט אין אַ פֿאָלקשול און שפּעטער שטודירט גערמאַניסטיק אינעם ווינער אוניווערסיטעט. פֿון 1941 ביז 1958 האָט ער געלעבט אין אוראַל. ער איז צוריקגעקומען קיין טשערנאָוויץ און געווען אַ לערער.

דעם 23סטן יולי, אין דער עלטער פֿון 83 יאָר, איז אַוועק אין דער אייביקייט דער גרינדער און רעדאַקטאָר פֿונעם רוסישן "פֿאָרווערטס", וועלוול יעדידאָוויטש.

פֿרײַנד יעדידאָוויטש איז אָנגעקומען קיין אַמעריקע, אָפּלעבנדיק אַ לעבן אין ראַטן־פֿאַרבאַנד, וווּ ער האָט געמאַכט אַ גלענצנדיקע קאַריערע ביז אַ געלערנטן אין ראַדיאָ־עלעקטראָניק, ד״ר פֿון טעכנישע וויסנשאַפֿטן. קיין ניו־יאָרק האָט ער עמיגרירט מיט זײַן משפּחה אין 1992, שוין אַ פּענסיאָנירטער, ווײַט נישט קיין געזונטער מענטש, אָבער מיט אַ גרויסן חשק צו ברענגען נוץ נישט בלויז זײַנע אייגענע אינטערעסן, נאָר די "גרינע" — צענדליקער טויזנטער ייִדישע אימיגראַנטן, וואָס זייער מאַמע־לשון איז געווען רוסיש,