ווינטער־צײַט פֿלעגן מיר פֿאָרן צו באָבע־זיידן אין דרום־מיזרח־דײַטשלאַנד. איך האָב זיך געפֿרייט, ווײַל די בערג לעבן דער קליינער שטאָט ציטאַו זײַנען געוויינטלעך באַדעקט מיט אַ שיינער שניי־קאָלדערע. מע קען פֿאָרן אין די בערג, אַריבער דער גרענעץ קיין פּוילן אָדער טרעפֿן אויף דער טשעכישער זײַט און הערן אַ פֿרעמד לשון. די באָבע האָט דערציילט, אַז אַ טייל פֿון דער משפּחה האָט אין די פֿריִערדיקע יאָרן געוווינט ניט ווײַט און גערעדט טשעכיש. פֿון דעם צד האָבן מיר עטלעכע אײַנבינדערס, וואָס פֿון דאָרטן נעמט זיך דער משפּחה־נאָמען פֿון מײַן באָבען, וואָס געפֿעלט מיר זייער — קניזשקאַ. "קניזשקאַ" נעמט זיך פֿונעם רוסישן וואָרט "קניגאַ" און באַצייכנט אַ ביכל. אין דעם זינען שטימט עס מיט מײַן משפּחה־טראַדיציע — איך האָב אין דער היים אַ היפּשע ביבליאָטעק.
פֿאָרן מיר אַרויס פֿון מײַן היים־שטאָט בערלין, אין אונדזער גרינעם "טראַבי"-אויטאָ. די מאַמע און דער ברודער זינגען זיך צו, און איך קוק אַרויס דורכן פֿענצטערל און באַוווּנדער די לאַנדשאַפֿט און גיכקייט פֿון פֿאָרן.
די באָבע־זיידע וואַרטן אונדז שוין אָפּ אין דרויסן. אונדזער "טראַבי" האָט זיי אַפּנים געגעבן צו וויסן מיט זײַן זשום נאָך פֿון דער ווײַטנס...
פֿאַר נאַכט זעצט מען זיך אויס אין דעם וווינצימערל און דער זיידע הייבט אָן דערציילן פֿאַר אונדז, קינדער, וועגן זײַן נסיעה קיין קובאַ. איך האָב אַלע מאָל ליב געהאַט דעם זיידנס פֿאַרכאַפּנדיקע מעשׂיות און זיי געדענקט לאַנגע יאָרן. צום באַדויערן, ליגן זיי הײַנט שוין באַגראָבן אונטער די אַלע מעשׂיות, וואָס זײַנען צוגעקומען בעת די שול־יאָרן און מײַן צווייט לעבן, אין אוניווערסיטעט. די מאַמע געדענקט, ווי איך האָב אַמאָל געזאָגט מיט גרויס ווייטיק׃ איך קען זיך מער ניט דערמאָנען אינעם זיידן. איך האָב אים פֿאַרגעסן. איך געדענק נאָר, אַז איך האָב זיך געפֿרייט און ס’איז געווען שפּאַנענדיק זיך צוהערן צו זײַן דערציילן. דאָס איז ווי אין דער חסידישער מעשׂה פֿונעם רוזשינער רבין, וואָס האָט זיך ניט געקענט דערמאָנען אינעם אָרט אין וואַלד און ניט אין דער תּפֿילה...
דעם זיידן האָב איך ניט געקענט גוט. מיר האָבן דאָך געוווינט ווײַט און פֿלעגן קומען צו באָבע־זיידן איין מאָל אַ יאָר. און אָט הער איך פּלוצלינג, אַז דער זיידע דאַרף זיך לייגן אין שפּיטאָל. ער האָט מער ניט געקענט אויפֿהייבן דעם לינקן אָרעם. די דאָקטוירים האָבן אים געהייסן מאַכן געניטונגען — צו שפּעט האָבן זיי פֿאַרשטאַנען, אַז ער האָט געהאַט אַ מוח־אַטאַק, און פֿיזיאָטעראַפּיע האָט אים נאָר געשאַדט... מיר פֿאָרן אַהין אים מבֿקר־חולה זײַן, סע ווילט זיך מיר זייער זען דעם זיידן. אין שפּיטאָל זאָגט מען אָבער, אַז אַ שפּיטאָל איז ניט קיין אָרט פֿאַר אַזאַ פּיצל קינד, ווי איך בין, און מע לאָזט מיך ניט אַרײַן. הײַנט ווייס איך שוין, אַז ס’איז געווען אַ מין שטייגער ניט אַרײַנצולאָזן קיין קינדער אין שפּיטעלער, אָבער דעמאָלט בין איך שיִער ניט אויסגעגאַנגען פֿון צאָרן און ווייטיק. וואָס הייסט קליין?! אַז איך האָב ליב דעם זיידן, פֿאַר וואָס טאָר איך אים ניט זען? די מאַמע האָט מיר שפּעטער איבערגעגעבן דעם זיידנס ווערטער, וואָס ער האָט אַרויסגעבראַכט מיט כּעס׃ "זאָל מען דאָ פּגרן און מער ניט קענען זען די אייניקלעך?!"
מיט צוויי טעג שפּעטער האָט ער שוין אויסגעפֿעלט. פֿעלערן פֿון דאָקטוירים...
אויף דעם זיידנס לוויה האָט מען געשפּילט יאָהאַן סעבאַסטיאַן באַכס "טאָקאַטאַ און פֿוגע אין ׳ד׳ מינאָר", וואָס איז זינט דעמאָלט געבליבן פֿאַר מיר פֿאַרבונדן מיטן צו פֿריִיִקן טויט פֿונעם זיידן, כאָטש מען האָט מיך ניט געלאָזט בײַזײַן, געמיינט, אַז איך, בײַ מײַנע זעקס יאָר, בין צו קליין און פֿאַרשטיי ניט, וואָס דאָס מיינט — "טויט". איך האָב אָבער ניט פֿאַרשטאַנען, פֿאַר וואָס זיי, די גרויסע, מיינען אַזוי. דער זיידע איז דאָך געשטאָרבן און וועט שוין קיין מאָל ניט צוריקקומען!
די באָבע איז נאָכן זיידנס טויט אַרײַנגעפֿאַלן אין אַ טיפֿן טרויער אויף לאַנגע יאָרן. ביז הײַנט האָט זי זיך מער ניט באַקענט מיט אַן אַנדער מאַן.
איך דערמאָן זיך, אַז מײַן זיידנס באַליבסט ליד איז געווען "דער קליינער טרומייטער". איך האָב עס אויכעט ליב געהאַט. ס’איז אָבער געוואָרן אַ מין ניט־אַרויסגעזאָגט געזעץ אין דער משפּחה, אַז מען טאָר עס מער ניט דערמאָנען און זינגען צוליב דעם גרויסן טרויער פֿון דער באָבען. שפּעטער, ווען איך האָב אָנגעהויבן זיך לערנען שפּילן פּיאַנע, איז עס געווען די ערשטע מעלאָדיע, וואָס איך האָב געפּרוּווט שפּילן מיט אַ שטיל־נאָגנדיקער בענקשאַפֿט.