ווינטער־צײַט פֿלעגן מיר פֿאָרן צו באָבע־זיידן אין דרום־מיזרח־דײַטשלאַנד. איך האָב זיך געפֿרייט, ווײַל די בערג לעבן דער קליינער שטאָט ציטאַו זײַנען געוויינטלעך באַדעקט מיט אַ שיינער שניי־קאָלדערע. מע קען פֿאָרן אין די בערג, אַריבער דער גרענעץ קיין פּוילן אָדער טרעפֿן אויף דער טשעכישער זײַט און הערן אַ פֿרעמד לשון. די באָבע האָט דערציילט, אַז אַ טייל פֿון דער משפּחה האָט אין די פֿריִערדיקע יאָרן געוווינט ניט ווײַט און גערעדט טשעכיש. פֿון דעם צד האָבן מיר עטלעכע אײַנבינדערס, וואָס פֿון דאָרטן נעמט זיך דער משפּחה־נאָמען פֿון מײַן באָבען, וואָס געפֿעלט מיר זייער — קניזשקאַ. "קניזשקאַ" נעמט זיך פֿונעם רוסישן וואָרט "קניגאַ" און באַצייכנט אַ ביכל. אין דעם זינען שטימט עס מיט מײַן משפּחה־טראַדיציע — איך האָב אין דער היים אַ היפּשע ביבליאָטעק.

לאַנדשאַפֿט: וואָרט און בילד

אַז מע פֿאָרט פֿון דער "רויך־בוכטע" רייקיאַוויק קיין אַקוריירי, דער קרוינשטאָט פֿון צפֿון־איסלאַנד, און ווײַטער אויף מיזרח, קומט מען צו צום מיוואַטן, דער "קאָמאַרן־אָזערע". דאָרטן פֿליט די וועטשערע גלײַך אין מויל אַרײַן. ווי אַזוי? אויף אַ ראָווער בין איך אַרומגעפֿאָרן די אָזערע און צופֿעליק אַדורכגעפֿאָרן אַ געדיכטן שוואָרעם קאָמאַרן. זיי זענען מיר אַרײַן אין מויל און פֿאַרשטאָפּט די נאָז־לעכלעך. איך האָב שוין מער ניט געוואָלט עסן.

דאָרטן איז אויסערגעוויינטלעך שיין: די גרין־באַוואַקסענע פּסעוודאָ־קראַטערס, וואָס דערמאָנען די בילדער פֿון דער לבֿנה, אָדער פֿון מאַרס. זיי זענען געשאַפֿן געוואָרן, ווען די הייסע לאַווע האָט פֿאַרגאָסן די באַוואַסערטע געגנט. אָבער ניט דאָ וועלן מיר זיך אָפּשטעלן, און אויך ניט בײַ הימברימי. מיר פֿאָרן ווײַטער אויף צפֿון צו באַוווּנדערן די פֿומאַראָלעס און ברודיק־שפּרינגענדיקע בלאָטע־טעפּ פֿון קוועראַרענד. דאָרט לײַכט די ערד מיט אָראַנזש און געלן שוועבל־קאָליר.

אַמאָל איז געווען אַ מויז, גרויס ווי עוג־מלך־הבשן*. אָבער זי איז געוואַקסן ווײַטער און געוואָרן אַלץ גרעסער און גרעסער. האָט מען זי גערופֿן "פֿאַרלעך", וואָס עס נעמט זיך פֿון "דער פֿאַרקערטער מלך" — ווײַל קיין קעניגרײַך האָט זי דאָך ניט געהאַט. די אַנדערע קליינע מײַזעלעך האָבן זיך קיין מאָל ניט געוואָלט שפּילן מיט איר, ווײַל זי איז פּשוט געווען צו גרויס פֿאַר זייער באַליבסטער שפּיל — באַהעלטערלעך.