פּערזענלעכקײטן
דזשעראַמי בן-עמי, דער גרינדער און דער פּרעזידענט פֿון דער אָרגאַניזאַציע "דזשיי-סטריט"
דזשעראַמי בן-עמי, דער גרינדער און דער פּרעזידענט פֿון דער אָרגאַניזאַציע "דזשיי-סטריט"

דער גרינדער און דער פּרעזידענט פֿון דער אָרגאַניזאַציע "דזשיי־סטריט", דזשעראַמי בן-עמי, האָט לעצטנס פֿאַרעפֿנטלעכט אַ נײַ בוך מיטן טיטל: "אַ נײַ קול פֿאַר ישׂראל: קעמפֿן פֿאַר דעם קיום פֿון דער ייִדישער נאַציע" A New Voice for Israel: Fighting for the Survival of the Jewish) (Nation. "דזשיי-סטריט" דעפֿינירט זיך ווי אַ פּראָ-שלום און פּראָ-ישׂראל אַמעריקאַנער שתּדלנות-אָרגאַניזאַציע (לאַבי), וואָס איז געגרינדעט געוואָרן מיט קנאַפּע דרײַ יאָר צוריק און האָט שוין דערגרייכט אַ ממשותדיקע צאָל שטיצערס (אַרום 180 טויזנט). דאָס בוך איז געשריבן אין דער ערשטער פּערזאָן און ס׳איז האַלב אויטאָביאָגראַפֿיש און האַלב וועגן דעם פּאָליטישן הינטערגרונט פֿון "דזשיי-סטריטס" גרינדונג.

אינעם ערשטן טייל ווערט דערציילט ווי זײַן זיידע האָט זיך צעבונטעוועט קעגן דער פֿרומער סבֿיבֿה פֿון חב״ד, וווּ דער אָרטיקער חב״ד־רבי האָט אים געזאָגט ניט אַוועקצופֿאָרן קיין ארץ-ישׂראל, ווײַל דער משיח איז נאָך ניט געקומען, און איז עולה געווען אין 1881 (אַ תּקופֿה, וואָס ווערט איצט גערעכנט ווי "די ערשטע עליה"). זײַן טאַטע "דער סאַברע" איז אַריבער פֿונעם סאָציאַליסטיש-ציוניסטישן לאַגער צו דעם רעכטן אצ״ל (די ראָשי-תּיבֿות פֿון: ארגון צבֿאי לאומי, אַ מיליטערישע נאַציאָנאַלע אָרגאַניזאַציע) פֿון זשאַבאָטינסקין מיטן ציל צו ראַטעווען וואָס מער פֿון די גערודפֿטע ייִדן בשעת דער צווייטער וועלט מלחמה. אויף זייערע באַמיִונגען אין יענער צײַט האָט די ציוניסטישע פֿירערשאַפֿט — אין באַשטאַנד פֿונעם לינקן ציוניסטישן לאַגער — געקוקט מיט אַ בייז אויג. און יצחק בן-עמי האָט דער מדינה און בן-גוריונען קיינמאָל ניט געקענט מוחל זײַן פֿאַרן דערטרינקן די שיף "אַלטאַלענאַ" (יצחק איז אַליין געווען אויף איר) און האָט באַשלאָסן זיך צו באַזעצן אין אַמעריקע, וווּ ער איז לכתּחילה געהאַט געפֿאָרן ווי אַ געלט-זאַמלער פֿאַרן אצ״ל. דער זון דזשעראַמי, וואָס איז שוין געבוירן געוואָרן אין דער אַפּער-וועסט-סײַד פֿון מאַנהעטן, האָט געגעבן אַ ספּעציעלן אינטערוויו דעם "פֿאָרווערטס" אין שײַכות מיטן פֿאַרעפֿנטלעכן פֿון זײַן בוך:

פֿ: פֿאַר וואָס איז אײַך געווען אַזוי וויכטיק אָנצושרײַבן דאָס בוך?

בן-עמי: עס איז געווען הילפֿיק צו שטעלן אין אַ פּערזענלעכן קאָנטעקסט די אַרבעט וואָס מיר טוען און צו דערקלערן די סיבה, וואָס האָט מיך פּערזענלעך מאָטיווירט צו גרינדן און צו זײַן טעטיק אין דער אָרגאַניזאַציע. מײַן אייגענע געשיכטע איז אויך ענלעך צו די געשיכטעס פֿון אַנדערע "דזשיי-סטריט" אַקטיוויסטן. אַזוי, אַז איך בין אויסן געווען דרײַ זאַכן מיטן בוך: ערשטנס, צו מאַכן פּערזענלעך די געשיכטע פֿון דער אָרגאַניזאַציע; צווייטנס, צו פּראָוואָצירן און שטעלן די האַרבע קשיות פֿאַרבונדן מיט דער טעמע, און דריטנס, איז עס "אַן אויפֿרוף פֿאַר טווּנג" צו אַלע וואָס זאָרגן וועגן ישׂראל, זיי זאָלן פֿאַרשטיין די נייטיקייט פֿון איבערבײַטן דעם דרך, איידער ס׳ווערט צו שפּעט, און מיר וועלן ניט מסוגל זײַן דורכפֿירן מיט די פּאַלעסטינער די לייזונג פֿון שאַפֿן צוויי באַזונדערע מדינות. אַנדערש, ריזיקירן מיר מיט דער ווײַטערדיקער עקזיסטענץ פֿון ישׂראל, ווי אַ ייִדישע און דעמאָקראַטישע מדינה.

פֿ: צי מיינט איר, אַז די אַמעריקאַנער ייִדן זענען אין תּוך ליבעראַל? ווי אַזוי דערקלערט איר זייער ליבעראַליזם (ווי באַוווּסט, האָבן כּמעט 80% פֿון די אַמעריקאַנער ייִדן געשטימט פֿאַר אָבאַמאַן)?

בן-עמי: עס האָט אַ סך צו טאָן מיט אונדזער געשיכטע ווי אַ פֿאָלק, וואָס איז געווען אַ מינדערהייט־גרופּע און געקעמפֿט פֿאַר אירע רעכט. מיר פֿאַרשטייען בעסער די וואָס האָבן ווייניק. דאָס מיטגעפֿיל פֿאַר די אומגליקלעכע און די שטרעבונג פֿאַר תּיקון-עולם האָבן זיך בײַ אונדז אויסגעפֿורעמט דורך אונדזער לאַנגער געשיכטע פֿון רדיפֿות און פּאָגראָמען.

פֿ: אײַער טאַטע איז געווען אַן אָנהענגער פֿון זשאַבאָטינסקי און אַ טעטיקער אין אצ״ל צי ווערט איר באַליידיקט, ווען עמעצער רופֿט דעם אצ״ל אַ רעכט-געשטימטע פֿאַשיסטישע גרופּע?

בן-עמי: איך מיין, אַז פּאָליטישע קלעפּצעטלעך זענען נאַריש. דער אצ״ל איז געווען זייער אַ שטאַרקע נאַציאָנאַליסטישע גרופּע, וואָס האָט געגלייבט, אַז מע מוז גיכער טאָן די זאַכן (צואײַלנדיק זיך מיט דער גרינדונג פֿון אַ ייִדישער מדינה בשעת דער צווייטער וועלט-מלחמה — ע. מ.), ווי די אַנדערע האָבן אין יענער צײַט געטאָן; און זיי זענען געווען גערעכט. ס׳איז פּונקט אַזוי, ווי מע שטעלט אונדז הײַנט אַ שטעמפּל פֿון אַ לינק־געשטימטער באַוועגונג. מע פּראָבירט אַזוי צו פֿאַרמײַדן די דיסקוסיע לגבי אונדזער גערעכטיקייט.

פֿ: צי מיינט איר, אַז צו זאָרגן וועגן אָנהאַלטן ווײַטער דעם ייִדישן כאַראַקטער פֿון ישׂראל איז אַ פּראָגרעסיווער צוועק?

בן-עמי: איך מיין, אַז ס׳איז גאָר וויכטיק פֿאַר ישׂראל צו זײַן סײַ אַ ייִדישע און סײַ אַ דעמאָקראַטישע מדינה. מיר דאַרפֿן פֿאַרזיכערן די צוקונפֿט פֿון ביידע אַספּעקטן פֿון דער מדינה.

פֿ: וואָס איז אײַער שטעלונג לגבי אַ מעגלעכער אָנערקענונג פֿון אַ פּאַלעסטינער מדינה מצד דער "יו־ען" אין סעפּטעמבער?

בן-עמי: אונדזער אינטערעס ליגט ניט נאָר אין אַ סימבאָלישן אַקט, נאָר פֿאַקטיש פֿאַרענטפֿערן דעם סיכסוך. אָן ישׂראל, אויב זי איז ניט קיין צד אין דעם, איז עס ניט קיין הילפֿיקער טריט צו פֿאַרענטפֿערן דעם סיכסוך. מיר ווילן זען אַן אמתדיקע דיפּלאָמאַטישע איניציאַטיוו (פֿון אַמעריקע און פֿון דעם "קוואַרטעט") אויסצופֿורעמען אַן אָפּמאַך און אים ברענגען אין דער "יו־ען".

פֿ: וואָס זאָגט איר די מענטשן, וואָס טענהן, אַז איר זײַט ניט קיין ציוניסטן בכלל און ניט פּראָ-ישׂראל בפֿרט?

בן-עמי: איך קען טענהן, אַז איך בין מסוגל צו פֿליִען, סע מיינט אָבער ניט, אַז ס׳איז אמת און דאָס איז טאַקע אַ גוטע סיבה צו לייענען דאָס בוך. דער תּמצית פֿון אונדזער טעטיקייט איז אונדזער זאָרג וועגן ישׂראל. מיר זענען אפֿשר גערעכט אָדער ניט, אָבער די מענטשן אין "דזשיי-סטריט" זאָרגן באמת וועגן ישׂראל און זענען דורכויס ציוניסטיש.