January, 2007
אויף די שפּורן פֿון קינד און קײט

Click on the picture to listen the media clip
צייכענונג: איטעלאַ מאַסטבאַום
‫מוזיק און געזאַנג: מאַרק אײַזיקאָוויטש

אַן אָפּמאַך געמאַכט מיט מיסטער גייזער,
געשפּילט האָט דעם קו־קו קוקאַווקע אין זייגער.

פֿון באָריס סאַנדלער

כעלעמער חכמים

די שיף גייט צום גרונט

אַ שיף איז געשוווּמען אויפֿן ים, און פּלוצעם האָט זיך אויפֿגעהויבן אַ שטאַרקער ווינט. די הויכע כוואַליעס האָבן געוואָרפֿן די שיף אָפּ און אויף[1], פֿון זײַט צו זײַט; אָט־אָט וועט די שיף זיך איבערקערן, און דערטרונקען ווערן.

די פּאַסאַזשירן שרײַען, וויינען, געזעגענען זיך איינער מיטן אַנדערן. אָבער איין פּאַרשוין, אַ לאַנגער און אַ דאַרער, מיט אַ צילינדער אויפֿן קאָפּ, האָט געוויינט און געשריִען העכער פֿון אַלע אַנדערע.

צוויי כעלעמער חכמים זײַנען אויך געווען צווישן די פּאַסאַזשירן אויף דער שיף. פֿרעגט איינער בײַם צווייטן:

— זאָג מיר, פֿײַוויש, פֿאַר וואָס שרײַט ער אַזוי, דער לאַנגער מיטן צילינדער? ער איז משוגע געוואָרן, צי וואָס?

— וואָס זשע, דו זעסט דען ניט, וואָס עס טוט זיך מיט דער שיף? — ענטפֿערט דער צווייטער חכם. — די שיף איז אין אַ גרויסער סכּנה...

— אָבער פֿאַר וואָס שרײַט ער העכער פֿון אַלע? — קאָן זיך ניט באַרויִקן דער ערשטער חכם. — עס איז דען זײַן אייגענע שיף?

— נאַר איינער! — האַלט שוין ניט אויס פֿײַוויש. — נאָך עטלעכע מינוט, וועט די שיף גיין צום גרונט...

— יאָ, נאָר די שיף איז געוויס פֿאַרסטראַכירט, וועלן מיר אַלע באַקומען אַ גוטע מטבע[2]...

אינעם שנעלצוג

אַ כעלעמער חכם איז אַרײַנגעגאַנגען אין וואַגאָן, זיך ברייט באַזעצט אויף דער פּאָליצע בײַם פֿענצטער און גענומען באַטראַכטן גאָטס וועלטל. קומט אַרײַן דער קאָנדוקטאָר און בעט אים צו ווײַזן דעם בילעט.

— מיטן גרעסטן פֿאַרגעניגן! — זאָגט דער כעלעמער און דערלאַנגט זײַן בילעט.

דער קאָנדוקטאָר ווערט באַלד רויט. ער שרײַט בייז אויס אויף דעם פּאַסאַזשיר:

— ווער האָט אײַך דערלויבט אַרײַנצוגיין אַהער? איר דאַרפֿט פֿאָרן מיטן פּאָטשטאָוון צוג, און איר האָט זיך געזעצט אויפֿן קוריערסקן. באַצאָלט באַלד שטראָף!

— שאַט, פּאַניע קאָנדוקטאָר. שרײַט ניט אַזוי! — זאָגט דער כעלעמער חכם. — וואָס איז דאָ דער אונטערשייד: פּאָטשטאָווע, צי קוריערסקיע?

דער קאָנדוקטאָר הייבט אָן שרײַען נאָך שטאַרקער:

— וואָס מאַכט איר זיך נאַריש? עס איז זייער אַ גרויסער אונטערשייד! דער קוריערסקיער איז אַ שנעלצוג, און גייט פֿיל גיכער, ווי דער פּאָטשטאָווער. אויך דער בילעט קאָסט דרײַ מאָל טײַערער...

— וואָס, ער גייט שנעלער? — זאָגט פֿאַרוווּנדערט דער כעלעמער פּאַסאַזשיר, — בין איך דען אין דעם שולדיק? איך אײַל זיך ניט. איך האָב גענוג צײַט. זאָל ער ניט פֿליִען, ווי אַ ווילדער, וועט פֿאַר אַלעמען זײַן געזינטער.

לייען און דערצייל

איך ווייס ניט
פֿון שיקע דריז

כ׳האָב געטראַכט, געטראַכט
און צוטראַכטן ניט געקענט,
וווּ זאָל איך אַהינטאָן
ביידע מײַנע הענט.

האַלט איך זיי אין קעשענע
און פֿיר זיך, ווי עס פּאַסט —
הער איך, ווי מע שושקעט זיך:
"אַ ליידיקגייער וואַקסט!"

נעם איך עפּעס טאָן מיט זיי —
מאָלן אויף די ווענט, —
זע איך ווי מע טײַט אויף מיר:
"אַ קינד מיט פּוסטע הענט!"

"דאָס קעצל ריר ניט אָן!"
"פּויק ניט אינעם פֿעסל!ִ"
"טומל ניט און גראַגער ניט!"
"קריך ניט, וווּ מע דאַרף ניט!"

אַז מע טאָר גאָרניט אַ ריר טאָן, —
מע לאָזט ניט און מע הייסט ניט, —
איז וווּ זאָל איך אַהינטאָן
די הענט מײַנע — איך ווייס ניט!


[1] אָפּ און אויף — אַראָפּ און אַרויף

[2] אַ גוטע מטבע — אַ גרויסע סומע געלט