דער "ווײַטער" איז געוואָרן מיט איין יאָר עלטער. אַנדערש געזאָגט, עס איז אַוועק דער ערשטער יאָרגאַנג. וואָס מיינט עס פֿאַר אונדזערע לייענער? זיי זײַנען אין פֿולן גאַנג אויף זייער וועג פֿון ייִדיש. זיי זײַנען געוויס ווײַטער פֿון דעם אָרט, וווּ זיי זײַנען געווען מיט אַ יאָר צוריק; און זיכער נענטער צו דעם ציל, וואָס זיי האָבן פֿאַר זיך געשטעלט.

וואָס מיינט עס פֿאַר אונדז, דער רעדאַקציע פֿון "ווײַטער"? מיר האָבן זיך איבערצײַגט, אַז אין אַזאַ צײַטונג נייטיקן זיך אַ סך מענטשן, ניט וויכטיק וויפֿל זיי זײַנען אַלט און וואָס איז זייער פֿאַך, אָדער אינטערעס.

די ניו-יאָרקער שטאָט-ביביליאָטעק האָט איינע פֿון די גרעסטע זאַמלונגען פֿון ייִדישע ביכער אויף דער וועלט. אין פֿאַרגלײַך מיט אַ סך אַנדערע ביבליאָטעקן, האָט זי אַ וויכטיקע מעלה פֿון אַן עפֿנטלעכער ביבליאָטעק: דער עולם קען פֿרײַ אַרײַנקומען און נוצן די קאָלעקציע. די ביבליאָטעק האָט זייער אַלטע און זעלטענע מאַנוסקריפּטן און ספֿרים, העברעיִשע און ייִדישע ליטעראַרישע ווערק, צײַטונגען, זשורנאַלן און בעל-פּה-געשיכטעס. עס זײַנען פֿאַראַן מקורים פֿאַר סײַ ערנסטע און סײַ ליבהאָבערישע אינטערעסן.

דעם 27סטן דעצעמבער 2006 איז געשטאָרבן איטשע גאָלדבערג — די לעגענדאַרע פֿיגור אויף דער ניו-יאָרקער ייִדישער לאַנדשאַפֿט. זײַן נאָמען איז געוואָרן לעגענדאַר ניט נאָר ווײַל אים איז באַשערט געווען צו לעבן 102 יאָר. דער עיקר איז אָבער אַז אין משך פֿון זײַן לאַנג לעבן האָט ער אויפֿגעטאָן זייער אַ סך פֿאַר דער ייִדישער בילדונג און ליטעראַטור אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן.

ווען מע האָט אין יאָר 2004 געפֿײַערט איטשע גאָלדבערגס 100־יאָריקן יוביליי, איז עס געווען אַן אָנערקענונג פֿון זײַנע גרויסע פֿאַרדינסטן פֿאַר אַלע ליבהאָבער פֿון ייִדיש — ניט בלויז פֿאַרן "לינקן סעקטאָר", וואָס איז געווען דעם בעל-שׂימחהס אידעאָלאָגישע היים.

קיִעוו

קיִעוו איז ביזן יאָר 1917 געווען ווי אַן אינדזל אין דעם רוסיש-ייִדישן "ים" פֿון תּחום-המושבֿ. אַזוי האָבן געהייסן די טעריטאָריעס, וווּ מע האָט דערלויבט די רוסישע ייִדן צו וווינען. אין קיִעוו, אָבער, האָבן געקענט זיך באַזעצן נאָר געוויסע קאַטעגאָריעס ייִדן, בפֿרט די רײַכע. די משפּחה בערגעלסאָן האָט געהערט צו אָט דער סמעטענע פֿון דער ייִדישער געזעלשאַפֿט.

דוד בערגעלסאָן איז געבוירן געוואָרן ניט אין קיִעוו, נאָר אין דער קיִעווער געגנט.