 |
| אויב: בעת אַ וואַרשטאַט פֿון Adaptations. אונטן: צוויי מענטשן, וואָס האָבן זיך באַקענט דורך דער פּראָגראַם, קריסטין גאָנקלאַוועס און עמנואל פֿראַונער. לינקס: מאַרק דרײַפֿוס און דזשודי פֿעטמאַן |
| Photos courtesy of Adaptations |
"רעד נישט וועגן דײַן פֿריִערדיקן געליבטן!" האָט געענטפֿערט איין דיקלעכע פֿרוי, מיט אַ שמייכל.
"זאָג זיי נישט, וואָס דו האָסט נישט ליב וועגן זיי," האָט פֿאָרגעלייגט אַ הויכער מאַן מיט געקרײַזלטע האָר. "זאָג נישט: ׳מיר געפֿעלט נישט דײַן נערוועזער טיק!׳". די אַנדערע אין קרײַז האָבן מיט אָנערקענונג אויסגעשאָסן אין אַ געלעכטער, צושאָקלענדיק מיטן קאָפּ.
דער וואַרשטאַט איז איינער פֿון אַ צאָל אַקטיוויטעטן און באַדינונגען פֿון Adaptations (צופּאַסונג) — אַ פּראָגראַם, וואָס באַמיט זיך צו העלפֿן אויטיסטישע יונגע לײַט אין די 20ער און 30ער צו פֿאַרבעסערן זייערע געזעלשאַפֿטלעכע פֿעיִקייטן, כּדי צו העלפֿן זיי מאַכן פֿרײַנד, אָנקניפּן ראָמאַנטישע באַציִונגען און קריגן אַ שטעלע. ביז איצט האָט די פּראָגראַם שוין צוגעצויגן 300 מיטגלידער, האָט אַליסאָן קלײַנמאַן, די דירעקטאָרין פֿון Adaptations, געזאָגט.
אויטיזם איז אַ גײַסטיקע קראַנקייט — אַ רעזולטאַט פֿון אַ נעווראָלאָגישער שטערונג, כאַראַקטעריזירט דורך שוועריקייטן בײַם קאָמוניקירן און אויסקומען מיט אַנדערע מענטשן, ווי אויך אַנדערע אומגעוויינטלעכע מינים אויפֿפֿיר און אינטערעסן.
Adaptations איז אַ טייל פֿון אַ כּוללדיקער פּראָגראַם, "דער צענטער פֿאַר ספּעציעלע באַדערפֿענישן", וואָס געפֿינט זיך אין דער "דזשיי־סי־סי" (ייִדישער קהילה־צענטער) פֿון מאַנהעטן. צווישן די אַנדערע טיילן פֿון דער פּראָגראַם איז דאָ "כּולם" — קלאַסן אין מוזיק, מאָלן, פֿאָטאָגראַפֿיע, קאָכן און בר־מיצווה־קלאַסן פֿאַר קינדער מיט שוועריקייטן און זייערע משפּחות, און Transitions (איבערגאַנג) — וואָס באַזאָרגט עלטערע קינדער צווישן 16 און 21 יאָר מיט פֿאַרשידענע געזעלשאַפֿטלעכע און פֿאַרווײַלערישע אַקטיוויטעטן.
דזשערעמי האַמבורג, דער אָנפֿירער פֿונעם "ראַנדקע־וואַרשטאַט", האָט דערציילט דעם "פֿאָרווערטס", פֿאַר וואָס Adaptations האָט באַשלאָסן צו מאַכן אַזאַ אַקטיוויטעט. פֿאַראַיאָרן האָט מען דורכגעפֿירט אַן אַנקעטע פֿון די מיטגלידער און זיי געפֿרעגט, וואָס וואָלטן זיי זיך געוואָלט אויסלערנען, און איינער פֿון די פֿאַרשפּרייטסטע ענטפֿערס איז געווען, ווי אַזוי מע דאַרף זיך פֿירן אויף אַ ראַנדקע.
זעענדיק ווי פֿאַרשפּרייט איז אַזאַ אינטערעס, האָט די דירעקטאָרין פֿון Adaptations, אַליסאָן קלײַנמאַן, פֿאַרבעטן האַמבורג אָנצופֿירן מיט אַ וואַרשטאַט צו העלפֿן די יונגע לײַט סײַ ווי צו ניצן די שדכנות־וועבזײַטן, סײַ אָנצופֿירן מיט דיסקוסיעס וועגן די געזעלשאַפֿטלעכע תּקנות פֿון באַקענען זיך מיט מענטשן — אַ פֿאָרום, וואָס גיט זיי אַ געלעגנהייט אויסצופּרוּוון, וואָס זיי האָבן זיך אויסגעלערנט, אין איינעם מיט די אַנדערע מענטשן אין דער גרופּע.
די אַרבעט איז נישט האַמבורגס הויפּט־פּראָפֿעסיע. בײַ טאָג אַרבעט ער ווי אַן אַדוואָקאַט אינעם ביוראָ פֿונעם בראָנקסער דיסטריקט־פּראָקוראָר. ער האָט אָבער אויך שטודירט נעווראָלאָגיע און די פּסיכאָלאָגיע פֿון ראָמאַנטישער צוציִונג, און דערפֿאַר האָט ער מיט צוויי יאָר צוריק אָנגעהויבן געבן ראַנדקע־קלאַסן אין דער "דזשיי־סי־סי" פֿאַר יונגע לײַט מיט נעווראָלאָגישע שוועריקייטן, און שפּעטער אויך פֿאַר די אויטיסטישע מיטגלידער פֿון Adaptations.
"אַזוי ווײַט ווי איך ווייס, איז Adaptations די איינציקע פּראָגראַם אין לאַנד, וואָס העלפֿט אויטיסטישע יונגע לײַט פֿאַרבעסערן זייערע געזעלשאַפֿטלעכע פֿעיִקייטן, מאַכן פֿרײַנד, גיין אויף ראַנדקעס און געפֿינען אַרבעט," האָט קלײַנמאַן באַטאָנט. לעצטנס, האָט די מאַמע פֿון אַ מיטגליד פֿון Adaptations, וואָס די משפּחה האָט זיך איבערגעקליבן קיין ליהײַ־וועלי, פּענסילוועניע, געגרינדעט אַ צווייטן צווײַג פֿון דער אָרגאַניזאַציע דורך דעם אָרטיקן ייִדישן קהילה־צענטער.
אַחוץ די ראַנדקע־וואַרשטאַטן און דער שדכנות־וועבזײַט, האָט Adaptations אַ פֿאַרבינדונג מיט פּסיכאָלאָגן פֿונעם "סיווער־צענטער", אַן אָפּטייל פֿונעם "מאַונט סיני־שפּיטאָל", וואָס טוט פֿאָרש־אַרבעט וועגן אויטיזם און באַזאָרגט אויטיסטישע קינדער און דערוואַקסענע מיט פּסיכאָלאָגישער און מעדיצינישער באַהאַנדלונג.
צוויי מאָל אין חודש קומט אַ פּסיכאָלאָג פֿונעם "סיווער־צענטער" אין דער "דזשיי־סי־סי" צו לערנען די מיטגלידער פֿון Adaptations ווי צו פֿאַרבעסערן זייערע געזעלשאַפֿטלעכע פֿעיִקייטן. יעדעס מאָל באַהאַנדלט מען אַ פֿרישע טעמע. די ערשטע האַלבע שעה דערקלערט דער פּסיכאָלאָג דעם ענין און פֿירט אָן מיט אַ דיסקוסיע וועגן דעם, און דערנאָך צעטיילט מען די מיטגלידער אויף קלענערע גרופּעס.
אין איין סעסיע האָט מען זיי געלערנט ווי אַזוי בעסער צו פֿאַרשטיין די גופֿשפּראַך פֿון אַנדערע מענטשן, האָט דערקלערט פּיידזש ווײַנגער, איינע פֿון די ספּעציאַליסטן פֿונעם "סיווער־צענטער". נאָכן צעטיילן זיי אויף קלענערע גרופּעס, האָט זי געבראַכט איר גרופּע אין אַ ׳סטאַרבאָקס׳ קאַווע־הויז. "איך האָב זיי געהייסן אָבסערווירן די קונים: דעם אויסדרוק אויף זייערע פּנימער; זייער גופֿשפּראַך, און דעם אינהאַלט פֿון זייער שמועס," האָט ווײַנגער געזאָגט. "אָנווײַזנדיק אויף אַ מאַן און אַ פֿרוי בײַ אַ צווייטן טיש, האָב איך געפֿרעגט: פֿירן זיי אַ געשעפֿט־זיצונג? אַ ראַנדקע? אָדער זענען זיי סתּם גוטע פֿרײַנד?"
"Adaptations איז אַ פּרעכטיקער ציבור פֿאַר מענטשן מיט סאָציאַלע שוועריקייטן," האָט ווײַנגער באַמערקט. "אַ סך פֿון די מיטגלידער האָבן שוין אַנטוויקלט טיפֿע פֿרײַנדשאַפֿטן, אַ דאַנק דער שטיצע, וואָס מע גיט זיי. אַ מאָל, ווען מיר ענדיקן אַ וואַרשטאַט, הער איך ווי איינער אַנאָנסירט: ׳לאָמיר אַרויסגיין אויף וועטשערע! ווער וויל מיטקומען?׳ פֿאַר מענטשן וואָס האָבן יאָרן לאַנג נישט געהאַט קיין געזעלשאַפֿטלעכע פֿעיִקייטן, איז דאָס אַ גרויסער אויפֿטו."
Adaptations העלפֿט אויך די מיטגלידער צו געפֿינען שטעלעס. זי האָט לעצטנס געגרינדעט אַ גלעזערײַ־פֿירמע, וואָס פֿאַרוואַנדלט ווײַן־פֿלעשער אין טרינק־גלעזער, און דערבײַ געשאַפֿן אַ נײַעם קוואַל פֿון שטעלעס פֿאַר אירע מיטגלידער. Adaptations אַרבעט אויך בשותּפֿות מיט Job Path, אַ נישט־פּראָפֿיט אָרגאַניזאַציע וואָס העלפֿט מענטשן מיט שוועריקייטן צו געפֿינען אַרבעט, וווינען אין זייער אייגענער דירה און ווערן אַן אַקטיווער מיטגליד אין דער געזעלשאַפֿט.
צוויי טעג אַ וואָך קומט אַ פֿאָרשטייער פֿון Job Path אין דער "דזשיי־סי־סי", און העלפֿט די מיטלגידער פֿון Adaptations אָנצושרײַבן אַ רעזומע און אַ באַגלייט־בריוו; דערקלערט זיי ווי אַזוי זיך אויפֿצופֿירן בײַ אַ שטעלע־אינטערוויו, און ווי אַזוי צו געפֿינען אַ שטעלע דורך דער אינטערנעץ.
איין מיטגליד פֿון Adaptations, מאַרק דרײַפֿוס, האָט שטאַרק גענאָסן פֿון דער שטיצע. קאַטרינאַ ריס, אַ געהילף־דירעקטאָרין פֿון אַרבעט־באַדינונגען בײַ Job Path, וואָס האָט געאַרבעט מיט דרײַפֿוסן, האָט דערציילט, אַז ווען ער איז געקומען צו איר, האָט ער שוין געהאַט אַ שטעלע אויף וואָל־סטריט, אָבער איז געווען זייער אומגליקלעך. "מאַרק איז אַ פֿעיִקער יונגערמאַן מיט צוויי מאַגיסטערס, אָבער ער האָט נישט געקאָנט פֿאַרטראָגן דעם סטרעס פֿון אַרבעטן מיט מענטשן," האָט ריס דערקלערט. דורך אַ ספּעציעלער פּראָגראַם, וואָס הייסט "קונה־ספּעצישער באַשעפֿטיקונג" (customized employment), האָט ריס זיך באַקענט מיט דרײַפֿוס׳ משפּחה און פֿרײַנד, און זײַן גאַנצער סבֿיבֿה, און דערבײַ זיך דערטראַכט צו אַ פּאַסיקער שטעלע פֿאַר אים.
רעדנדיק מיט די באַלעבאַטים פֿון אַ באַרימטן קאָמפּיוטער־קראָם, האָט זי זיך דערוווּסט, אַז די אָנגעשטעלטע זענען אַזוי פֿאַרנומען מיט די קונים, אַז זיי נייטיקן זיך טאַקע אין מענטשן, וואָס אַרבעטן בלויז בײַם פֿאַרריכטן קאָמפּיוטערס. אַזוי האָט מען געשאַפֿן אַ שטעלע, וואָס איז פּונקט צוגעפּאַסט פֿאַר דרײַפֿוסן.
אָבער דרײַפֿוס האָט דורך Adaptations געפֿונען עפּעס נאָך בעסערס ווי אַ שטעלע: זײַן באַשערטע, דזשודי פֿעטמאַן. ווי ווײַט פֿעטמאַן געדענקט, האָט דער הויפּט פֿון איינעם פֿון די וואַרשטאַטן בײַ Adaptations געהאַט פֿאָרגעלייגט, נאָך אין 2009, אַז זי און דרײַפֿוס זאָלן זיך בעסער באַקענען, ווײַל זיי האָבן אַן ענלעכן חוש פֿאַר הומאָר.
"מיר זענען אַרויסגעגאַנגען אויף אַ טעפּל קאַווע, בלויז ווי פֿרײַנד, אָבער אויף דער צווייטער ראַנדקע האָבן מיר שוין ביידע געוווּסט, אַז דאָס איז עפּעס ספּעציעלס," האָט פֿעטמאַן געזאָגט. אין זיבן חדשים אַרום וועלן דרײַפֿוס און פֿעטמאַן טאַקע ווערן מאַן־און־ווײַב.
דערווײַל האָט Adaptations שוין אָנגעשטעלט אַ גרופּע סטודענטן אין "פּייס־אוניווערסיטעט" צו גרינדן אַ שדכנות־וועבזײַט פֿאַר מענטשן מיט ספּעציעלע באַדערפֿענישן. אין פֿאַרגלײַך מיט אַנדערע ראַנדקע־וועבזײַטן, וועט דער ברייטער עולם נישט האָבן קיין צוטריט צו די פּראָפֿילן פֿון די מיטגלידער, און די זײַט וועט אויך געבן פֿאַרשידענע עצות אין שײַכות מיט באַקענען זיך מיט מענטשן פֿונעם אַנדערן מין, און ווי אַזוי מע דאַרף זיך פֿירן אויף ראַנדקעס.
Adaptations האָפֿט, אַז די וועבזײַט וועט אויך דינען ווי אַ קאָמוניקיר־מיטל פֿאַר די עלטערן, לערער און פֿאָרשער פֿון אויטיסטישע לײַט, וווּ זיי וועלן זיך טיילן מיט זייערע געדאַנקען און אָבסערוואַציעס, דורך עפֿנטלעכע דיסקוסיעס און אַ בלאָג.
"די אַלגעמיינע באַפֿעלקערונג מיינט, אַז מענטשן מיט ספּעציעלע באַדערפֿענישן קאָנען נישט האָבן קיין ראָמאַנטישע אָדער סעקסועלע באַציִונגען מיט מענטשן," האָט האַמבורג געזאָגט. "די ספּעציאַליסטן, וואָס אַרבעטן מיט אויטיסטישע מענטשן ווייסן שוין אָבער פֿון לאַנג, אַז זיי האָבן יאָ אַזאַ אינטערעס."