טעאַטער
סטיווען קונקען און לין קאָלינס אין אַ סצענע פֿון דער פּיעסע
סטיווען קונקען און לין קאָלינס אין אַ סצענע פֿון דער פּיעסע
Credit: Joan Marcus

ווען די מחברטע אילת וואַלדמאַן האָט אָנגעשריבן אין אַן עסיי, אַז זי האָט מער ליב איר מאַן ווי אירע קינדער, האָט די ווײַטערדיקע דיסקוסיע און קאָנטראָווערסיע געהאָלפֿן צו פֿאַרשפּרייטן איר נאָמען אין דער הײַנטיקער ליטעראַרישער געזעלשאַפֿט. אַפֿשר ווי אַן ענטפֿער צו אירע קריטיקער האָט זי אָנגעשריבן אַ רירנדיקן ראָמאַן "Love and Other Impossible Pursuits" [ליבע און אַנדערע אוממעגלעכע שטרעבונגען] אין וועלכן די ייִדישע הויפּט־העלדין, עמיליע, פֿאַרלירט אַן עופֿעלע אַ וואָך נאָך דעם, ווי עס ווערט געבוירן. די טראַגישע אַבֿדה נעמט איבער איר לעבן און צעשטערט די באַציִונג צווישן איר און איר מאַן.

יענע וואָך האָט מען אָנגעהויבן שפּילן אין ניו־יאָרק אַ פּיעסע "A Very Common Procedure" [אַ זייער געוויינטלעכע פּראָצעדור] אינעם "לוסי לאָרטעל"־טעאַטער, וועגן אַ ייִדישן פּאָרפֿאָלק אין מאַנהעטן אויף דער זעלביקער טעמע — דאָס עופֿעלע פֿון די גאָלענהירשן שטאַרבט באַלד נאָכן געבורט. פֿרעגט זיך די שאלה, צי איז עפּעס דאָ אין דער לופֿט, וואָס זאָל אַרויסברענגען דעם דאָזיקן מאָטיוו אין אַ ייִדישן קאָנטעקסט הײַנטיקע צײַטן?

אין ביידע ווערק זענען די משפּחות פֿון באַלעבאַטישע ייִדישע היימען; דאָס פֿאַרדינען געלט, האָבן פּרנסה, איז נישט קיין ענין.

אין וואַלדמאַנס ראָמאַן, די שטאַרקערע און טיפֿערע שאַפֿונג פֿון די צוויי ווערק, דערציילט די געשיכטע עמיליע גרינליף, אַ 32־יעריקע אַדוואָקאַטקע. זי באַהאַלט נישט אירע נעווראָטישע (און מע קען זאָגן, עכט ייִדישע) מחשובֿות און פֿירונג פֿונעם לייענער. איר מאַן, דעם ייִדישן אַדוואָקאַט דזשעק וווּלף, האָט זי "צוגעגנבֿעט" בײַ אַ נישט־ייִדישער, בלאָנדער אַמעריקאַנער דאָקטאָרשע, און האַלט אין אים זיך אָן ווי מיט צוואַנגען. דזשעק האָט געהאַט אַ 5־יאָריק זונדל, וויליאַם, מיט זײַן ערשטער פֿרוי, קאַראָלײַן; אַ קינד וואָס איז אַלט־קלוג, אַ געניאַלער קאָפּ, וואָס ווייסט אַלע פּרטים וועגן דער געשיכטע פֿון צענטראַל־פּאַרק, און ניצט ווערטער, וואָס גרויסע קענען אַפֿילו נישט. ער איז נאָך קליין, אָבער פֿילט שוין די אָנגעשטרענגטקייט צווישן זײַן טאַטן און מאַמען, טאַטן און שטיף־מאַמען. די באַציִונגען ווירקן אויף זײַנע נערוון, כאָטש ער איז נישט מסוגל זיי אויסצודריקן מיט די ריכטיקע ווערטער.

אלית וואַלדמאַן איז אַ מײַסטער צו באַשרײַבן די וועלט פֿון די ניו־יאָרקער רײַכע מאַמעס, מיט זייערע טײַערע קינדער־וועגעלעך און געשמאַק. זייערע זאָרגן וועגן דער שול, אין וועלכער דאָס קינד וועט זיך לערנען אין אַ צען יאָר אַרום, רופֿט אַרויס אַ געלעכטער בײַם לייענער. אָבער די קאָמישע מאָטיוון מישן זיך צונויף מיט די טרויעריקע, ווען עמיליע, וואָס האָט פֿאַרלוירן אַן עופֿעלע, מוז יעדן טאָג זיך צוקוקן ווי אַנדערע מאַמעס האָבן געזונטע קינדער און פֿירן אַ גליקלעך לעבן. וואַלדמאַן פֿאַרשטייט, אַז מיט געלט אַליין קען מען נישט זײַן גליקלעך. עמיליע ווערט רײַפֿער ווי אַ מענטש אין משך פֿונעם ראָמאַן, און דער לייענער וויל צום סוף, זי זאָל זײַן צופֿרידן מיטן לעבן, אויב נישט גליקלעך.

אין דער פּיעסע A Very Common Procedure, פֿון דער דראַמאַטורגין קורטני באַראָן, ווערט אויך דאָס מזל פֿון אַ פּאָרפֿאָלק איבערגעדרייט אין אַ פּאָר מינוט, נאָך דעם ווי זייער עופֿעלע שטאַרבט אין מיטן פֿון אַן אָפּעראַציע נאָכן געבוירן ווערן. די מאַמע, קאַראָלין גאָלדענהירש (געשפּילט פֿון לין קאָלינס) פֿאַרליבט זיך אינעם אינדישן דאָקטער פּאַטעל (אַמיר אַריסאָן) וואָס האָט "אומגעבראַכט" דאָס קינד, און זיי שפּילן אַ ליבע. איר מאַן, מײַקל גאָלדענהירש (סטיווען קוקען) קוקט הילפֿלאָז צו ווי דער טויט פֿון זייער קינד, (וואָס זיי האָבן נאָר אַ נאָמען געגעבן "בייבי") פֿירט זײַן פֿרוי אַרײַן אין אַ דעפּרעסיע און צו אַן אומגעריכטער ליבע.

סײַ וואַלדמאַנס ראָמאַן, סײַ באַראָנס פּיעסע, שפּיגלען אָפּ אַ נײַע לוקסוסדיקע טעכנאָלאָגישע וועלט, וווּ דאָס סאַמע "נאַטירלעכסטע", דאָס האָבן אַ קינד, איז מיטאַמאָל געוואָרן אַ צענטער פֿון שרעק און "אַנגסט".