"יאַפּאַן, יאַפּאַן"

דער יערלעכער קינאָ־פֿעסטיוואַל — "נײַע רעזשיסאָרן, נײַע פֿילמען" — וואָס ווערט אָרגאַניזירט דורך דער "לינקאָלן־צענטער־קינאָ־געזעלשאַפֿט" איז אַ הויכפּונקט אויפֿן קאַלענדאַר פֿונעם ניו־יאָרקער קינאָ־ליבהאָבער. די וואָך־לאַנגיקע אונטערנעמונג האָט אַ גוטן שם צו געפֿינען נײַע און אינטערעסאַנטע פֿילמען ווײַט פֿון דער האָליוווּדער סבֿיבֿה. די זשורי האָט נישט מורא אויסצוקלײַבן פֿילמען, וואָס מע וועט מסתּמא קיין מאָל נישט זען אין די געוויינטלעכע קינאָס; אָדער ווײַל זיי זענען אַ מאָל צו קורץ, צי צו לאַנג, אָדער צו עקסטרעם אין געוויסע פּרטים. דאָס יאָר האָט מען געקענט זען צוויי פֿאַרכאַפּנדיקע פֿילמען פֿון די ישׂראלדיקע קינסטלער — "מעדוזע" (jellyfish) און "יאַפּאַן, יאַפּאַן".

די שרײַבער אתגר קרת און שירה גפֿן האָבן קיין מאָל נישט געמאַכט קיין פֿילם, פֿאַר "מעדוזע". זיי זענען טאַקע באַקאַנטע מחברים אין ישׂראל, ער אַ שרײַבער פֿון דערציילונגען, דער עיקר; זי אַ דראַמאַטורגין און שרײַבערין פֿון קינדערביכער, אָבער פֿילם־מאַכערײַ איז זיי געווען פֿרעמד. דעם סצענאַר האָבן זיי געשיקט צו זייערע חבֿרים, וואָס אַרבעטן אין קינאָ, אָבער אַלע האָבן זיך אָפּגעזאָגט — צו קאָמפּליצירט איז דער סיפּור־המעשׂה. האָבן זיי אַליין באַשלאָסן דאָס צו רעאַליזירן, אָן קיין שום פּראַקטיק. "איך האָב געזען אַ פּראָגראַם אויף דער טעלעוויזיע ווי מע קען דאָס טאָן", האָט זיך געוויצלט קרת פֿאַרן עולם בײַם פֿעסטיוואַל.

נישט נאָר האָבן זיי מצליח געווען צו שאַפֿן אַ פֿײַן ווערק, אָבער מע זעט, אַז די צוויי שרײַבער, און איצט רעזשיסאָרן, האָבן אויך אַן אייגנאַרטיקן וויזועלן טאַלאַנט. דער פֿילם, פֿון דער ערשטער סצענע אָן, ציט צו דעם צוקוקער מיט זײַן נאַראַטיווער אינאָוואַציע און בילדערישקייט.

"מעדוזע" איז געבויט אויף עטלעכע דערציילונגען וואָס פֿלעכטן זיך איבער; די כאַראַקטערן קומען זיך צונויף אַ מאָל אין געוויסע סצענעס, אָבער די אַנטוויקלונג פֿון דער מעשׂה באַשטייט נישט פֿון קיין גלײַכער ליניע. דער אימאַזש פֿונעם ים בינדט צונויף די פֿעדעמער פֿונעם פֿילם און ווי אַ סימבאָל פֿון עלנטקייט און אָפּגעפֿרעמדקייט קומט ער כּסדר צוריק. די שטאָט תּל־אָבֿיבֿ שפּילט אויך אַ וויכטיקע ראָלע אינעם פֿילם, כאָטש קיין פּאַנאָראַמע־פּערספּעקטיוון וועט מען דאָ נישט זען, נאָר בילדער פֿילמירט פֿון דער נאָענט, מע זאָל זיך פֿילן אַ ביסל פֿאַרמאַכט.

"מעדוזע"

בקיצור, דערציילט "מעדוזע" וועגן אַ פֿרוי, בתיה, וועלכע אַרבעט ווי אַ סאַרווערין אין תּל־אָבֿיבֿ און געפֿינט אַ קינד אויף דער פּלאַזשע. במשך פֿונעם פֿילם באַמיט זי זיך צו געפֿינען דעם קינדס משפּחה. אין דער זעלבער צײַט באַקענט מען זיך מיט אַ כּלה, וואָס צעברעכט אַ פֿוס באַלד נאָך דער חופּה און פֿאַרברענגט איר קוש־וואָך אין אַ האָטעל אויף דער תּל־אָבֿיבֿער פּלאַזשע, אַנשטאָט בײַם קאַריבישן ים. נאָך אַ העלדין אינעם פֿילם איז אַ פֿיליפּינער הויז־אַרבעטערין, דזשוי, וואָס פֿילט זיך שולדיק צו איר קליין זונדל, געלאָזט אין די פֿיליפּינען. אַלע דרײַ פֿרויען ווילן געפֿינען ליבשאַפֿט און סימפּאַטיע אין דער וועלט, אָבער עס קומט זיי אָן זייער שווער.

"מעדוזע" איז אַ פּאָעטיש ווערק, אַ זעלטענער קאָמפּלי­מענט פֿאַר אַ פֿילם; אַ פֿילם וואָס איז כּדאַי צו זען מער ווי איין מאָל, כּדי צו כאַפּן אַלע קנייטשן, סײַ וויזועלע, סײַ נאַראַטיווע.

דער צווייטער פֿילם, "יאַפּאַן, יאַפּאַן" האָט ליאָר שמריז פֿילמירט מיט אַ ווידעאָ־פֿאָטאָ־אַפּאַראַט. שמריז איז געבוירן געוואָרן אין אַשקלון אין 1978 און וווינט הײַנט אין בערלין. בײַ דער עפֿענונג פֿונעם פֿילם האָט ער געזאָגט, אַז דער בודזשעט איז באַשטאַנען פֿון 200$ און אַ העלפֿט פֿון דעם האָט מען אויסגעגעבן אויף איין סצענע, וווּ מען עסט סושי. קיין סצענאַר האָט מען באמת נישט אָנגעשריבן, נאָר די הויפּט־געדאַנקען אין יעדער סצענע האָבן די אַקטיאָרן, דער עיקר — פֿרײַנד פֿונעם רעזשיסאָר, אימפּראָוויזירט בשעתן שפּילן זייערע ראָלעס.

דער הויפּט־העלד אינעם פֿילם, אימרי, חלומט פֿון פֿאָרן קיין יאַפּאַן, כּדי צו אַנטלויפֿן פֿונעם לעבן אין תּל־אָבֿיבֿ, וואָס פֿירט אין ערגעץ נישט. ער ליגט און קוקט פּאָרנאָגראַפֿיע אויף דער אינטערנעץ אין זײַן צימער און דער עולם פֿילט זײַן עלנטקייט און די פּוסטקייט פֿון זײַן עקזיסטענץ.

שמריז האָט אײַנגעפֿירט אַ צאָל אָריגינעלע געדאַנקען אינעם פֿילם, סײַ מיט פּלוצעמדיקע אונטערקעפּלעך אין מיצקע דרינען, סײַ מיט נישט־פֿאַרענדיקטע סצענעס, וואָס דער צוקוקער דאַרף צוגעבן זײַן אייגענעם סוף און קאָנטעקסט. בײַ איין אָרט, ווען אירמע באַגעגנט זיך מיט אַן אַנדער בחור צו ווערן אינטים מיט אים, ווערט דאָס געוויזן נאָר דורך אַ סעריע פֿאָטאָגראַפֿיעס, וואָס לאָזט איבער אַ געפֿיל פֿון אַ גיכן געיעג אויף די גאַסן.

ווען דער עולם האָט געשטעלט פֿראַגעס דעם רעזשיסאָר, האָט ער געגעבן צו פֿאַרשטיין, אַז איין פּונקט פֿונעם ווערק, איז צו ווײַזן, אַז כאָטש אַלע רעדן וועגן דער אינטערנעץ און דעם קאָמפּיוטער ווי אַ מיטל צו פֿאַרבינדן די גאַנצע וועלט, בלײַבט מען, לסוף, אַליין מיט זיך, ווי דער העלד פֿון זײַן פֿילם בלײַבט אין תּל־אָבֿיבֿ און פֿליט נישט אָפּ קיין יאַפּאַן.