אין דער קולטור־געזעלשאַפֿט אין ירושלים איז לעצטנס פֿאָרגעקומען אַ פֿײַערלעכער אָוונט אָפּצומערקן דאָס דערשײַנען פֿונעם ראָמאַן "שבֿע שנים אַחרי" — זיבן יאָר שפּעטער — פֿון דר' אליהו סלע־סאַלדינגער. עס האָבן זיך באַטייליקט מיט באַגריסונגען און אָפּשאַצונגען: דער פֿאָרזיצער פֿון דער קולטור־געזעלשאַשפֿט מרדכי דוניץ, פּראָפֿעסאָר יחיאל שיינטוך און פּראָפֿעסאָר שמואל ווערסעס פֿונעם העברעיִשן אוניווערסיטעט, אַנקאַ שמיר און דער מחבר אַליין.

אליהו סלע איז געבוירן געוואָרן אין שטעטל סערעט אין בוקאָווינע. זומער 1941, ווען די רויטע אַרמיי האָט זיך צוריקגעצויגן פֿון בוקאָווינע און די רומענער האָבן איבערגענומען די מאַכט, האָט זיך אָנגעהויבן דער חורבן פֿון בוקאָווינער ייִדנטום. אין חודש אָקטאָבער, אין עלטער פֿון 11 יאָר, זענען אליהו און זײַן משפּחה פֿאַרטריבן געוואָרן קיין טראַנסניסטריע. זײַנע עלטערן און די גאַנצע משפּחה זענען אומגעקומען און בלויז אליהו און אַ ייִנגערע שוועסטער זײַנע האָבן זיך געראַטעוועט.

אין דעם אויטאָביאָגראַפֿישן אַרײַנפֿיר צו זײַן בוך לידער "סחישי טראַנסניסטריה" שילדערט אליהו די שווערע, אוממענטשלעכע איבערלעבונגען פֿון די דעפּאָרטירטע ייִדן פֿון בוקאָווינע, בעסאַראַביע און דאָראָהוי. די קראַנקייטן, בעיקר, טיפֿוס, פֿון וועלכע די אַלטע מענטשן און קינדער זענען געשטאָרבן; הונגער, לײַז און באַזונדערס די מאָרד־אַקטן וואָס די רומענישע זשאַנדאַרן האָבן דורכגעפֿירט איבער די ייִדן. בהדרגהדיק זענען אויסגעשטאָרבן אליהוס באָבעס און זיידעס, פֿעטערס און מומעס, זײַן מאַמע העניע און אין אַ געוויסן טאָג, אין פֿרילינג 1943, איז זײַן פֿאָטער פֿאַרכאַפּט געוואָרן דורך דער פּאָליציי און אַוועקגעשיקט געוואָרן אויף צוואַנגאַרבעט צו בויען בריקן בײַם בוג. פֿון דאָרט איז כּמעט קיינער נישט צוריקגעקומען.

עס דערנענטערט זיך די בר־מיצווה פֿון אליהו און זײַן פֿעטער הייבט אָן אים לערנען, ווי אַזוי צו לייגן תּפֿילין. פֿון פֿאָטער אין ניקאָלאַיעוו בײַם בוג איז קיין ידיעה נישטאָ. און דאָך, פּרוּווט דער פֿאָטער אַנטלויפֿן פֿונעם לאַגער און עס געלינגט אים אָנצוקומען קיין בערשאַד אין טראַנסניסטריע, צעבראָכן און קראַנק מיט אַ הויכער טעמפּעראַטור און לונגען־אָנצינדונג. דער פֿאָטער איז ניפֿטר געוואָרן איין טאָג פֿאַר דער בר־מיצווה. אליהו און זײַן שוועסטער בלײַבן איצט קײַלעכדיקע יתומים.

א האַלב יאָר נאָך דער פּטירה פֿונעם פֿאָטער האָט די רומענישע רעגירונג באשטעטיקט אַריבערצופֿירן די ייִדישע יתומים קיין רומעניע. די קינדער זענען אויפֿגענומען געוואָרן בײַ ייִדישע משפּחות אין פֿאַרשיידענע קהילות אין רומעניע. אין משך פֿון 2 יאָר איז אליהו געווען טעטיק בײַ דער "בריחה", די אָרגאַניזאַציע פֿון אומלעגאַלער עליה קיין ארץ־ישׂראל, און האָט געוואַנדערט איבער די די־פּי־לאַגערן אין אייראָפּע. אין דעצעמבער 1945 האָט ער מיט זײַן גרופּע זיך אַרײַנגעשמוגלט קיין איטאַליע און אין פֿעברואַר 1947 אַרויף אויף אַ שיף, וואָס האָט געזאָלט אָפּשווימען קיין ארץ־ישׂראל. אָבער די בריטישע מאַכט־אָרגאַנען האָבן די שיף פֿאַרהאַלטן בײַ די ברעגעס פֿון ארץ־ישׂראל און די פּליטים אַריבערגעפֿירט און אינטערנירט אין די לאַגערן אין ציפּערן. אין חודש אויגוסט 1947 האָט די בריטישע רעגירונג באַשטעטיקט אַ צאָל צערטיפֿיקאַטן פֿאַר די יתומים פֿון חורבן אין אייראָפּע און סוף אויגוסט איז אליהו עולה געווען קיין ארץ־ישׂראל.

אליהו האָט דורכגעמאַכט פֿאַרשיידענע קורסן און סעמינאַרן פֿאַר לערער און האָט זיך מאָביליזירט צו זײַן אַ לערער אין די שולן פֿון די צײַטווײַליקע לאַגערן (מעברות), וווּ די נײַע עמיגראַנטן זענען אַבסאָרבירט געוואָרן אין אָנהויב 50ער יאָרן. אליהו איז געווען אַ לערער אין תּל־ירוחם, אַן אָרט אין מידבר פֿון נגבֿ, וווּ עס האָבן דעמאָלט געלעבט די עולים פֿון רומעניע. זײַנע תּלמידים זענען געווען נײַע עולים פֿון באָטאָשאַני, וועלכע זענען קיין ירוחם אַריבערגעפֿירט געוואָרן באַלד בײַם אָנקומען מיט דער שיף. דער פּלאַן פֿון בן־גוריון איז דעמאָלט געווען צו שאַפֿן אַ דאָרף פֿון מינע־גראָבער. און פֿון זײַנע איבערלעבונגען און אָבסערוואַציעס אין תּל־ירוחם איז אַנטשטאַנען דער היסטאָרישער ראָמאַן "זיבן יאָר שפּעטער" — זיבן יאָר נאָך דער באַפֿרײַונג, וואָס איז איצט דערשינען אין פֿאַרלאַג "כּרמל" אין ירושלים.

אליהו סלע און זײַן פֿרוי הניה אין די 50ער יאָרן

אין דעם ראָמאַן שילדערט דער מחבר די שוועריקייטן און די ראַנגלענישן פֿון די אײַנוווינער אין משך פֿון איין שול־יאָר (1952) אין דעם אויסטערלישן צײַטווײַליקן לאַגער אין ירוחם. עולים פֿון רומעניע, וועלכע האָבן דורכגעמאַכט די מלחמה אין אייראָפּע, די שווערע עקאָנאָמישע לאַגע אין דער יונגער מדינה, די אַרבעטסלאָזיקייט און די אומבאַקאַנטע קלימאַטישע באַדינגונגען אין מידבר, דאָס וווינען אין די שוועדישע באַראַקן און די טראַוומאַטישע זכרונות פֿון דער פֿאַרגאַנגענהייט — דערמעגלעכן דעם מחבר צו מאָלן אַ בילד פֿון דער דאָזיקער היסטאָרישער תּקופֿה, ווי אויך די מענטשלעכע באַציִונגען צווישן די העלדן פֿון דעם ראָמאַן. און בעיקר, קומט צום אויסדרוק אין דעם ראָמאַן דער דראַנג און די באַמיִונגען פֿון די נײַ־אָנגעקומענע עולים זיך אײַנצוגלידערן אין זייער נײַ היימלאַנד. אין פֿאַרלויף פֿון דעם יאָר אַנטוויקלט זיך אַ ליבע צווישן דער יונגער לערערין, אַ געבוירענע אין ארץ־ישׂראל, און אַ מאָדנעם יונגער־מאַן, אַ לעבן־געבליבענעם פֿון חורבן, וועלכער איז געצוווּנגען פֿון די אומשטאַנדן צו פֿאַרלאָזן די גרויסע שטאָט און קומט אָן אין אַ צײַטווײַליקן לאַגער אין תּל־ירוחם.

אליהו סלע־סאַלדינגער האָט יאָרן־לאַנג געאַרבעט ווי אַ לערער, דערציִער און דירעקטאָר פֿון אַ שול אין ירושלים. אין פֿאַרלויף פֿון די יאָרן האָט ער פֿאַרעפֿנטלעכט אַ צאָל דערציילונגען, לידער און פֿאָרש־אַרבעטן, פֿאַר וועלכע ער איז באַערט געוואָרן מיט אַ ריי פּרײַזן. פֿאַר זײַן מאָנומענטאַלער פֿאָרשונג וועגן דער פּאָעזיע פֿונעם דיכטער יעקבֿ פֿרידמאַן האָט סלע באַקומען דעם דאָקטאָר־טיטל פֿון העברעיִשן אוניווערסיטעט אין ירושלים.

מיר ברענגען דאָ אַ פֿראַגמענט פֿון אַ קאַפּיטל פֿון דעם ראָמאַן "דאָס לעבן אין דער מעברה", איבערזעצט אויף ייִדיש פֿון אַנקאַ שמיר:

"פֿון באַראַק פֿון בית־העם האָבן זיך געהערט קלאַנגען פֿון דער מינחה־תּפֿילה. בײַ דעם פּראָדוקטן־מאַגאַזין זענען געשטאַנען מענטשן, וועלכע האָבן דיסקוטירט וועגן דער צוקונפֿט פֿון דעם אָרט. אָפּטימיסטן האָבן געטענהט, אַז אין גיכן וועט מען אויך דאָ בויען אַ שיכּון (וווינונגס־געגנט), אַזוי ווי אין שטאָט און עס וועלן זיך שאַפֿן אַ סך אַרבעטס־פּלעצער. עס וועלן אַהער קומען נאָך מער מענטשן און דער לאַגער וועט פֿאַרוואַנדלט ווערן אין אַ אמתן ייִשובֿ. די פּעסימיסטן האָבן געזאָגט, אַז מען וועט זיכער נישט אינוועסטירן אין אַזאַ ווײַט אָרט און מען דאַרף פֿון דאַנען אַוועק וואָס גיכער. בײַם ביוראָ זענען געשטאַנען מענטשן צו זען דעם אַרבעטס־פּלאַן אויף מאָרגן. פֿון מאַגאַזין האָט זיך געהערט אַ געשריי פֿון אַ פֿרוי:

— איר האָט אונדז געבראַכט אין מידבר צו שטאַרבן דאָ פֿון הונגער! פֿאַרוואָס קען מען דאָ נישט קויפֿן אַזוי ווי אין שטאָט?

דער פֿאַרקויפֿער האָט געפּרוּווט זי צו באַרויִקן:

— די סחורה האָט זיך געענדיקט. וואָס קען איך טאָן? מיר באַקומען באַשטימטע ראַציעס. בײַ אונדז איז נישטאָ קיין שוואַרצער מאַרק. בײַ אונדז זענען אַלע גלײַך.

די פֿרוי האָט ווײַטער געשריגן מיט כּעס צו איר מאַן:

— לאָמיר אַוועק פֿון דעם פֿאַרשאָלטענעם אָרט!

דער באַליידיקטער פֿאַרקויפֿער האָט גיך פֿאַרשלאָסן די טיר און געזאָגט צו דער פֿרוי:

— אויך איך וווין דאָ. איך עס נישט מער ווי איר און איך וווין נישט בעסער ווי איר. איך בין עולה געווען מיט 16 יאָר צוריק, איך האָב אָפּגעשפּאָרט געלט און זיך געקויפֿט אַ קליינע דירה אין תּל־אָבֿיבֿ. איך האָב דאָרט געאַרבעט אין אַ גרויסן קאָאָפּעראַטיוו. די דירעקציע האָט מיך אַהער געשיקט און איך באַקלאָג זיך נישט. וואָס קען איך טאָן, אַז איך בין נישט דער האַנדלס־מיניסטער און נישט דער אַגריקולטור־מיניסטער. דאָס וואָס איך באַקום, דאָס פֿאַרקויף איך...