ווען שווײַגן וואָלט געווען אַ פאַך, וואָלט ישׂראל געווען אַ קבצן אין זיבן פּאָלעס און וואָלט געגאַנגען אין אָפּגערי­סענע קליידער. אויך דאָס רעדן האָט דער מדינה נישט אַרײַנגעבראַכט קיין גאָלד, אָבער דאָס רעדן איז בײַ די מנהיגים פֿון ישׂראל אַזוי ווי לופֿט צום אָטעמען. איינער פֿון די כאַראַקטער-שטריכן, וואָס ווערן אַרויס­געבראַכט אין דעם ישׂראלדיקן זעלבסט-הומאָר איז דער שפּאַס, אַז ווען עס טרעפֿט אַז אַ סאַברע קושט אַ מיידל, לויפֿט ער גלײַך אַוועק זיך באַרימען פֿאַר זײַנע חבֿרים, און זי אַנטלויפֿט דערווײַל צו דער פּאָליציי און קלאָגט אים אָן פֿאַר סעקסועלער באַלעסטיקונג...

אהוד אָלמערט געהערט נישט צו די שווײַ­גערס. מ'קאָן אים נישט באַשולדיקן אין אײַנגעהאַלטנקייט. וואָס שייך דער באַ­רע­דעוודיקייט אין זײַן פּאָליטישער קאַריע­רע, און גאָר באַזונדערס פֿאַר דער קורצער צײַט פֿון זײַן אַמטירן ווי דער פּרעמיער-מי­ניס­טער פֿון מדינת־ישׂראל, האָט ער שוין באַוויזן אָנצוזאַמלען פֿולע קוישן מיט די­בו­רים און מיט אָן אַ שיעור צוזאָגענישן, פֿון וועל­כע עס האָט לרובֿ זיך אויסגעלאָזט אַ בוידעם.

אָבער דאָס מאָל, אין חודש אלול און אין די טעג פֿון חשבון־הנפֿש, האָט ער זיך אַרויס­געוויזן פֿאַר אַ מײַסטער פֿון אײַנגע­האַלטנקייט און האָט גענומען אויף זיך אַ תּענית־הדיבור. נישט נאָר נאָך דער מיסטע­ריעזער נאַכט פֿון 5טן אויפֿן 6טן ד"ח, נאָר אויך מיטן פּרעצעדענטלאָזן באַשלוס נישט אויפֿצוטרעטן פֿאַר די זשורנאַליסטן ערבֿ ראָש־השנה, ווי עס פֿירט זיך שוין כּמעט 60 יאָר.

עס זעט שיִער נישט אויס, ווי דער פּרעמיער-מיניסטער פֿון ישׂראל וואָלט זיך צוזאַמענגערעדט מיטן פּרעזידענט פֿון סי­ריע, באַשיר אַסאַד, וועגן אַ בשותּפֿותדיקער סטראַטעגיע — אַ סטראַטעגיע פֿון שווײַגן, כּדי דער בשותּפֿותדיקער סוד זאָל בלײַבן באַגראָבן אין יענעם טיפֿן גרוב, וואָס די ישׂראלדיקע עראָפּלאַנען האָבן, ווי עס זע­נען מגלה די אויסלענדישע מקורות, אויס­געגראָבן באָמבאַרדירנדיק יענעם געהיימען אָביעקט אינעם מידבר אין צפֿון פֿון סיריע, נעבן דער טערקישער גרענעץ.

וואָס אַזוינס איז געווען דער "בשותּפֿות­דיקער אינטערעס" פֿון ביידע פֿײַנטלעכע צדדים, פֿון די צוויי מדינות, וואָס געפֿינען זיך אין מלחמה-צושטאַנד איינער קעגן דער אַנדערער? וואָס שייך ישׂראל איז קלאָר, אַז זי האָט געוואָלט אויסמײַדן אַן אינטערנאַציאָנאַלע טאַדלונג ווי אַן אַגרע­סאָר, וואָס האָט פֿאַרלעצט די סוּווערעניטעט פֿון אַ צווייטער מדינה; סיריע, דאַקעגן, וויל נישט אויפֿדעקן פֿאַר דער וועלט דעם סוד, פֿון וואָס פֿאַר אַ טײַערן אוצר זי האַלט דאָרט פֿאַרגראָבן אין די טיפֿענישן פֿון דער וויסטע, אויפֿן קרײַצוועג צווישן די דרײַ זײַלן פֿון דער "אַקס פֿון רישעות" — ווי דער פּרעזידענט בוש האָט באַצײַכנט דעם דרײַ-עק פֿון אונדזערע שכנים סיריע און איראַן, און דער ווײַטער צפֿון-קאָרעע. אין דער זעלבער צײַט וויל אויך סיריע נישט אָפּדעקן די בושה פֿון לאָזן זיך אַטאַקירן, און נישט זײַן מסוגל צו ענטפֿערן.

אַזוי אַרום איז דער באַלאַנס פֿון שרעק, דער וועט-געיעג צווישן די פֿײַנט פֿאַר דעם כּוח פֿון אָפּשרעקן איינער דעם אַנדערן — געוואָרן גאָר אַ באַלאַנס פֿון בושה, און טאַקע ווי זיי וואָלטן געהאַט זיך אָפּגערעדט צווישן זיך...

ווען די ידיעה וועגן אַ מיסטעריעזן זיכערהײַטלעכן אַקט, וואָס איז פֿאָרגעקומען אין יענער נאַכט איז צום ערשטן מאָל דערשינען סטעריל, אַרומגעצופּט פֿון דער צענזור אין דער ישׂראלדיקער טעלעוויזיע, האָט איר מיליטערישער קאָרעספּאָנדענט געזאָגט, אַז ער ווייסט נאָך גאָרנישט, אָבער לויטן שווײַגן פֿון די אָפֿיציעלע פֿאַקטאָרן, זעט עס אויס, אַז עס איז פֿאָרגעקומען אַן אומגעוויינטלעכע זאַך פֿון אַן אומגעוויינ­לעכן פֿאַרנעם. דאָס שווײַגן פֿון די סיריער איז נישט געווען אַזוי טאָטאַל און אַבסאָלוט, ווי פֿון די ישׂראלדיקע מאַכט-פֿאַקטאָרן. זיי זענען דאָך געוואָרן אַטאַקירט, זיי מוזן דאָך פּראָטעסטירן. האָבן זיי דאָס געטאָן "אויף אַ פֿרידלעכן אופֿן", דורך באַשולדיקן ישׂראל אין אַגרעסיע און דורך אָפּלייקענען די הצלחה פֿון דער דאָזיקער ישׂראלדיקער אַגרעסיע.

ביז גאָר פּיקאַנט איז אָבער געווען די אויפֿקלערונג פֿון איינעם פֿון די סירישע וואָרטזאָגערס, וועלכער האָט אויסגענוצט די באַרימערישע טבֿע פֿון די ישׂראלים, וואָס מיר האָבן אויבן באַשריבן אינעם אָנהייב פֿון אונדזער אַרטיקל: ווען ישׂראל האָט געהאַט באָמבאַרדירט דעם אַטאָמישן רעאַקטאָר אין איראַק, האָט בעגין זיך באַרימט פֿאַר דער גאַנצער וועלט, און אויב ישׂראל שווײַגט איצט, איז דאָס אַ גוטער סימן, אַז ישׂראל איז ניכשל געוואָרן און אירע פֿליִערס האָבן נישט מצליח געווען אין זייער אַגרעסיווער שליחות... — האָט אויסגעפֿירט דער סירישער וואָרטזאָגער.

עס איז קלאָר, אַז אין דער הײַנטיקער דיגיטאַלישער עפּאָכע קאָן מען קיין זאַך נישט פֿאַרהוילן און קיין שום צענזור איז נישט מסוגל צו פֿאַרצוימען דעם פּראַלנדיקן כּוח פֿון דער פרײַער אינפֿאָרמאַציע. דער עצם אָנשטרענג פֿון דער צענ­זור צו האַלטן זי אין צוים, פֿאַר­שטאַרקט נאָך מער דעם דראַנג פֿון דער עלעקטראָנישער און געדרוק­טער קאָמוניקאַציע אויפֿצו­דעקן דעם סוד, און זי פֿאַרמאָגט שוין די נייטיקע מיטלען דערצו.

אויב אין ישׂראל איז נאָך אַלץ גילטיק דער פֿאַרבאָט פֿון דער צענזור צו פֿאַרעפֿנטלעכן פּרטים פֿון דער "אומגעוויינטלעכער זאַך", וואָס איז פֿאָרגעקומען אין צפֿון-סיריע, פֿאַרעפֿנטלעכן די צײַטונגען און די עלעק­טראָנישע קאָמוניקאַציע אין אויסלאַנד די גע­נויעס­טע ספּע­קולאַטיווע און פּיקאַנ­טע פּרטים פֿון דער אָפּעראַציע. אָבער אַן אינ­טע­רעסאַנטן אָנדײַט האָט געגעבן דווקא דער שעף פֿון דעם ישׂראל­דיקן אינפֿאָר­מאַציע-דינסט גענעראַל עמוס יעדלין, אויפֿ­טרעטנדיק פֿאַר דער אויסערן- און זיכער­הייט-קאָ­מיסיע פֿון דער כּנסת. ער האָט אונ­טערגעשטראָכן, אַז צה"ל, די ישׂראל­דיקע אַרמיי, האָט צוריקגעקערט צו זיך דעם "כּוח ההרתּעה", דעם אָפּשרעקונגס-כּוח.

פֿאָרמעל האָט ער נישט גערעדט וועגן דער אָפּעראַציע אין סיריע — וועגן דעם האָט ער נישט געטאָרט רעדן. אָבער עס איז פֿאַר קיינעם קיין ספֿק נישט געווען, אַז דער באַריכט וועגן דעם "אָפּ­שרעקונגס-באַלאַנס" איז געקומען אין קאָנ­טעקסט מיט אָט דער "אומגעוויינטלעכער זאַך" אין די הימלען איבער דער סירישער וויסטע. די אָפּאָזיציע — פֿון לינקס און פֿון רעכטס — האָט באַשולדיקט די רעגירונג אין פֿאַרהוילן דעם אמת אַפֿילו פֿאַר דער כּנסת, ווײַל לויטן געזעץ, איז זי מחויבֿ צו אינפֿאָר­מירן די העכסטע דעמאָקראַטישע אינסטאַנץ, די כּנסת, וועגן מיליטערישע אָפּעראַציעס פֿון דעם פֿאַרנעם — און אויב זי איז באַגרע­נעצט צוליב דער שטרענגער געהיימקייט פֿון דער פּעולה, דאַרף זי באַ­ריכטן ווייניקסטנס דער ספּעציעלער סוב­קאָמיסיע בײַ דער פּאַר­לאַמענטאַרישער קאָ­מיסיע פֿאַר די ענינים פֿון דער נאַציאָנאַלער זיכערהײַט.

און אויב דער פּרעמיער-מיניסטער האָט אויף אַ ווײַלע איבערגעריסן דעם תּענית־הדיבור און האָט אָנגעהויבן רעדן — איז דאָס נישט געווען פֿאַרן פּאַרלאַמענטאַרישן פֿאָרום, נאָר פֿאַר די מיניסטאָרן פֿון "קדימה", צו פֿאַרשטאַרקן זײַן פּרעסטיזש און פּאָזי­ציע אין זײַן פּאַרטיי, און פֿאַר אויסלענדישע — נישט פֿאַר ישׂראלדיקע — זשורנאַליסטן. אָבער וועגן דעם "ברענענדיקן ענין" האָט ער פֿאַר זיי נישט גערעדט: פֿאַר די אויס­לענדישע רעפּאָרטערס און קאָרעספּאָנדענטן האָט ער גאָר אויסגעדריקט זײַן ווילן צו פֿאַרהאַנדלען מיט סיריע וועגן אַ שלום — אָן שום פֿאָרבאַדינגונגען און לויטן פּרינציפּ פֿון "אַ שלום פֿאַר אַ שלום", אָן צו דער­מאָנען דעם ענין גולן. דאָס איז אָבער נישט דאָס ערשטע מאָל ווי אָלמערט דערקלערט זײַן גרייטקייט צו רעדן מיט סיריע און דערנאָך לייקנט ער דאָס אָפּ. אין איינער פֿון זײַנע דערקלערונגען אין לויף פֿון דער צווייטער לבֿנונישער מלחמה האָט ער אַפֿילו, רעאַגירנדיק אויף די אָפֿטע שלום-סיגנאַלן פֿון סירישן פּרעזידענט געזאָגט, אַז ער וואָלט גערן פֿאַרהאַנדלט מיט סיריע וועגן אַ שלום, אָבער וואַשינגטאָן איז איצט דערויף נישט גרייט.

מיטן לויף פֿון דער צײַט האָבן דאָס אָרט פֿון די שלום-סיגנאַלן איבערגענומען די מלחמה-דראָונגען און וואָרענונגען, די מיליטערישע מאַנעוורעס אויפֿן גולן און אויף יענער זײַט גרענעץ, דער דועל פֿון די אָפּשרעקונגען און די באַ­רויִקנדיקע דערקלע­רונגען, אַז "קיין מלחמה וועט איצט נישט זײַן" — וואָס האָבן נאָך מער פֿאַר­שטאַרקט דעם חשד און די שפּאַ­נונג. ביידע צדדים זענען אָבער, קענטיק, "נאָך נישט" גרייט צו קיין מלחמה, און די אינערלעכע טוריסטיק אין גליל האָט פֿאַרפֿולט די האָטעלן, די "צימערן" און די אָפּרו-ערטער מיט די הונדערטער-טויזנטער באַ­זוכער, די רײַזע-ביו­ראָען האָבן געאַרבעט איבערשעהן און ווער עס האָט זיך געקענט דערלויבן, האָט זיך געלאָזט וויילגיין אין טערקײַ, אין טײַלאַנד, אין סיני און אין אַלע שיינע נאַ­טור-ווינקע­לעך אויף דער וועלט.

מלחמות זענען אָבער זיך נוהג אויס­צוברעכן נישט דווקא ווען מען איז צו זיי צוגעגרייט. זיי קענען אויסברעכן אין רעזול­טאַט פֿון אַ פּראָוואָקאַציע; נישט זעלטן ברעכן זיי אויס צוליב אַן אומפֿאָרזיכטיקן אויסדרוק אָדער האַנדלונג פֿון אַ מדינה-פֿירער, אָדער אַ זעלנער בײַ דער גרענעץ, טיילמאָל צוליב אַ באַליידיקונג פֿון דער "נאַציאָנאַלער ווירדע", אָפֿטמאָל צוליב די אָנגעזאַמלטע און איבערגעפֿולטע געווער-אַרסענאַלן און אויך צוליב אינערלעך-פּאָ­ליטישע מאָטיוון. האָט דאָך דער מיודענו קיסינדזשער זײַנער­צײַט געזאָגט, אַז ישׂראל האָט נישט קיין אויסערלעכע פּאַליטיק, נאָר אַן אינערלעכע, וואָס דיקטירט אירע באַציִונגען מיט דער דרויסנדיקער וועלט.

און אַז עס עפֿנט זיך ווען עס איז אַ "פֿענצטער פֿאַר אַ געלעגנהייט", האָט ישׂראל מורא פֿאַר אַ צוג-ווינט.

תּל-אָבֿיבֿ, 18טער סעפּטעמבער, 2007