» עלקע וואַנדען הייוועל
December, 2010
פֿון עלקע וואַנדען הייוועל (באַלטימאָר)

טריִעסט און אָדעס — פֿרײַע פּאָרטן

ווען מע טראַכט וועגן איטאַליע, מיינט מען, אַז די ייִדישע קולטור פֿאַרנעמט ניט קיין גרויסן טייל אין דער איטאַליענישער קולטור. כאָטש ס’איז אמת, אַז — אין פֿאַרגלײַך מיט אַ סך אַנדערע אייראָפּעיִשע געזעלשאַפֿטן — איז איטאַליע ניט קיין גרויס לאַנד אויף דער מאַפּע פֿון ייִדיש, האָט די ייִדיש-איטאַליענישע קולטור געשפּילט אַ היפּשע ראָלע אין איטאַליע און מחוץ איטאַליע. דאָס וויכטיקסטע אָרט אין דעם זין פֿאַרנעמט די שטאָט טריִעסט, אין צפֿון-איטאַליע.

די שטאָט האָט אין יאָר 1719 באַקומען דעם סטאַטוס פֿון אַ פֿרײַען פּאָרט און האָט געהערט צו עסטרײַך. אַהין זײַנען אָנגעקומען טויזנטער אימיגראַנטן פֿון אַנדערע אייראָפּעיִשע לענדער, זוכנדיק אַרבעט און אַ בעסער לעבן. אַ סך פֿון די איבערוואַנדערער זײַנען געווען ייִדן פֿון אונגערן, פּוילן, פֿאַרשיידענע דײַטשישע מדינות און אַנדערע טיילן פֿון אייראָפּע. די שטאָט האָט נאָך פֿריִער געהאַט אַ ייִדישע באַפֿעלקערונג; די נײַע אימיגראַנטן האָבן זי פֿאַרוואַנדלט אין אַ ייִדיש ייִשובֿ.