» 20120706
July 6, 2012
געזעלשאַפֿט
פֿון משה לעמסטער (‫ישׂראל)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

יענטל, דו האָסט אַ נשמה פֿון אַ מאַנצביל.
פֿאַר וואָס זשע בין איך אַ נקבֿה?
אין הימל מאַכט מען אויך טעותים.
י. באַשעוויס־זינגער
("יענטל דער ישיבֿה־בחור")



לאָזט זיך אויס, אַז אויב דאָס ווערטל "דער רבי הייסט פֿריילעך זײַן און ניט משוגע זײַן" איבערזעצן אויף ענגליש, קאָן מען עס גאָר פֿאַרשטיין אַזוי: "אַז דער רבי הייסט זײַן אַ גיי...", ווײַל — זײַן פֿריילעך, מיינט — be gay...
ניט לאַנג צוריק איז אין תּל־אָבֿיבֿ דורכגעגאַנגען דער יערלעכער פּאַראַד "פֿון שטאָלצקייט". דאָס מיינט, אַז די געיס, לעסביאַנקעס, טראַנסוויסטיטן, טראַנס־סעקסואַלן..., גייען אין די רייען אויף אַ פּאַראַד, כּדי צו דעמאָנסטרירן פֿאַר דער אַרומיקער וועלט, זייער שטאָלצקייט מיט דעם, וואָס זיי זענען ניט אַזעלכע ווי אַנדערע, טראַדיציאָנעלע סעקסועל־אָריענטירטע מענטשן.
אין דעם פּאַראַד, וועלכן ס׳האָט געעפֿנט דער מייאָר פֿון דער שטאָט, רון חולדאי, האָבן אָנטייל גענומען צענדליקער טויזנטער מענטשן, היגע און אויך ספּעציעל געקומענע אַהער טוריסטן. מע דאַרף צוגעבן, אַז אין יאָר 2012 איז תּל־אָבֿיבֿ אָנערקענט געוואָרן, ווי די סאַמע פֿרײַנדלעכע שטאָט אויף דער וועלט צו די מענטשן מיט ניט־טראַדיציאָנעלער סעקסועלער אָריענטאַציע. דאָס צווייטע אָרט אין דעם דאָזיקן אייגנאַרטיקן פֿאַרמעסט האָט פֿאַרנומען ניו־יאָרק און דאָס דריטע — טאָראָנטאָ. פֿאַרשטייט זיך, אַז דאָס איז פֿאַר אונדז, די ישׂראלים, אויך אַ סיבה צו זײַן שטאָלץ מיט זיך.

July 6, 2012
זכרונות

יודל מאַרק

(המשך פֿון פֿריִערדיקן נומער)

דער זיידע יודל — אַ מאָדנער רבֿ

מײַן זיידע יודל איז געווען אַ זייער טשיקאַווער מענטש. ער האָט יאָרן לאַנג נישט געוואָלט ווערן קיין רבֿ. אין פּאַלאָנגע גופֿא איז ער געוואָרן אַ דיין, אַ מין געהילף צו אַ רבֿ. צי מע האָט טאַקע אין פּאַלאָנגע געדאַרפֿט צום רבֿ אַ דיין, ווייס איך נישט. אפֿשר דערפֿאַר, [ווײַל] ער איז געווען אַ חשובֿער מענטש, אַ געבוירענער אין פּאַלאָנגע, פֿון דורות פּאַלאָנגער, האָט מען אים געמאַכט פֿאַר אַ דיין. די באָבע האָט די גאַנצע צײַט געוואָלט, ער זאָל ווערן אַ רבֿ, און בשעת אין איר געבורטסשטאָט, אין פּלונגיאַן — דאָרטן וווּ זי האָט זיך געהאָדעוועט — איז געוואָרן באַקאַנט די פּאָזיציע פֿון אַ רבֿ, האָט זי אַזוי לאַנג געטענהט צו איר מאַן, אַז ער האָט אָנגענומען די פּאָזיציע און ער איז געוואָרן אַ רבֿ אין פּלונגיאַן. ער איז געווען אַ געוויסע צאָל יאָרן אַ רבֿ אין פּלונגיאַן — וויפֿל יאָרן, ווייס איך נישט. איך ווייס אָבער, אַז ער האָט זיך צעקריגט מיט זײַנע בעלי־בתּים איבער זאַכן וואָס האָבן צו טאָן מיט יושר, מיט גערעכטיקייט. אפֿשר האָט דאָס געהאַט צו טאָן מיט קאַנטאָניסטן, אפֿשר מיט אַנדערע זאַכן. די באָבע האָט מיר קיין מאָל ניט דערציילט, פֿאַר וואָס ער האָט זיך צעקריגט, נאָר געענדיקט האָט זיך מיט דעם, אַז אין אַ זומער־נאַכט האָט ער געדונגען אַ בויד מיט אַ פּאָר פֿערד, אַרײַנגעפּאַקט אין בויד זײַנע קינדער (ער האָט שוין געהאַט אַ היפּשע צאָל קינדער), אַרײַנגעפּאַקט אין בויד דאָס ביסל בעבעכעס, וואָס מע האָט געהאַט, און אַוועקגעפֿאָרן צוריק צו זיך אין שטעטל פּאַלאָנגע.