מיכאל קרוטיקאָוו (געבאָרין אין 1957 אין מאָסקווע) האָט פֿאַרענדיקט דעם מאַטעמאַטישן אָפּטייל בײַם מאָסקווער מלוכישן אוניווערסיטעט אין 1979 און געאַרבעט ווי אַ קאָמפּיוטער־פּראָגראַמיסט אין משך פֿון צען יאָר. איינצײַטיק האָט ער זיך געלערנט עבֿרית און ייִדיש אין פּריוואַטע קלאַסן אין מאָסקווע. זײַן ערשטע פּובליקאַציע אויף ייִדיש איז דערשינען אין דעם זשורנאַל "סאָוועטיש היימלאַנד" אין 1986. אין 1989 איז ער אַריבער אויף דער אַרבער אין דער רעדאַקציע פֿונעם זשורנאַל ווי אַ געהילף־רעדאַקטאָר. אינעם זעלבן יאָר האָט ער אָנגעהויבן זיך לערנען אויף די העכסטע ליטעראַרישע קורסן בײַם מאָסקווער ליטעראַטור־אינסטיטוט אויף גאָרקיס נאָמען. ער האָט פֿאַרענדיקט די קורסן מיטן דיפּלאָם פֿון ייִדישן רעדאַקטאָר אין 1991 און איז אַרײַן אין דער גראַדויִר־שול בײַם ייִדישן טעאָלאָגישן סעמינאַר אין ניו־יאָרק. ער האָט פֿאַרטיידיקט זײַן דאָקטאָראַט אין ייִדישער ליטעראַטור אין 1998. זײַן בוך "ייִדישע בעלעטריסטיק און דער קריזיס פֿון מאָדערניטעט אין די יאָרן 1905־1914" איז אַרויס אינעם פֿאַרלאַג פֿונעם סטענפֿאָרדער אוניווערסיטעט אין 2001.

זײַנע פּובליקאַציעס באַווײַזן זיך רעגולער אינעם "פֿאָרווערטס" פֿון 2000, ווען ער איז געוואָרן אַ קאָרעספּאָנדענט פֿאַרן אייראָפּעיִשן ביוראָ פֿון דער צײַטונג. זינט 2004 איז ער אַן אַסיסטענט־פּראָפֿעסאָר פֿון ייִדיש־סלאַווישע קולטורעלע באַציִונגען אינעם אוניווערסיטעט פֿון מישיגען, ען־אַרבאָר. מיכאיל קרוטיקאָוו און גענאַדי עסטרײַך האָבן רעדאַגירט דרײַ בענד פֿון רעפֿעראַטן פֿון מענדעל־פֿרידמאַן־קאָנפֿערענצן, וועלכע זײַנער אַרויס אין דעם פֿאַרלאַג "לעגענדאַ" פֿונעם אָקספֿאָרדער אוניווערסיטעט. מיכאל קרוטיקאָוו האָט פֿאַרעפֿנטלעכט צענדליקער אַקאַדעמישע אַרטיקלען אויף ענגליש, רוסיש, ייִדיש און העברעיש.

פּראָפֿעסאָר קרוטיקאָוו איז אַ מיטגליד פֿונעם צענטער פֿאַר אייראָפּעיִשע הומאַניסטישע שטודיעס בײַם אָקספֿאָרדער אוניווערסיטעט און פֿונעם מאָסקווער צענטער פֿאַר רוסישע און מיזרח־אייראָפּעיִשע ייִדישע שטודיעס; רעדאַקציע־מיטגליד פֿון עטלעכע אַקאַדעמישע זשורנאַלן. זײַן איצטיקער פֿאָרש־פּראָיעקט איז געווידמעט דער געשיכטע פֿון דער ייִדישער קולטור אין סאָוועטן־פֿאַרבאַנד אין דער צײַט צווישן ביידע וועלט־מלחמות.


Mikhail Krutikov (born 1957 in Moscow), graduated with a degree in mathematics from Moscow State University in 1979. After that he worked as a computer programmer for ten years and simultaneously studied Hebrew and Yiddish in private classes. His first publication in Yiddish appeared in 1986 in the Moscow magazine Sovetish heymland. In 1989 he joined Sovetish heymland as an assistant editor, and the same year entered the program in Yiddish literature at the A. M. Gorky Institute of Literature, from which he graduated in 1991 with a qualification of Yiddish editor.

Later in the same year he moved with his family to New York where he began his studies at the Graduate School of the Jewish Theological Seminary of America. He was awarded Ph. D. in Jewish literature in 1998, and his thesis entitled Yiddish Fiction and the Crisis of Modernity, 1905-1914 was published by the Stanford University Press in 2001.

He began regularly contributing for the Yiddish Forverts as a member of its European Bureau in 2000, and since then he is writing two weekly columns on European Jewish culture and politics. From 2004 he serves as Assistant Professor in Jewish-Slavic Cultural Relations at the University of Michigan, Ann Arbor.

Mikhail Krutikov with Gennady Estraikh edited three volumes of proceedings of Mendel Friedman Conferences in Yiddish Studies published by the Oxford University Legenda Press. He also published dozens research paper on Yiddish and Russian-Jewish literature in English, Russian, Yiddish and Hebrew.

Mikhail Krutikov is a Fellow of the European Humanities Research Centre of the Oxford University, Member of the International Advisory Board of the Moscow Center for Russian and East-European Jewish Studies, and a member of the editorial boards of the academic journals Prooftexts and East European Jewish Affairs. He is also the editor of the Modern Yiddish Literature section for the forthcoming YIVO Encyclopedia Jews in Eastern Europe. He is currently working on a research project on Soviet Yiddish culture during the interwar period.



Itzik Gottesman
איציק גאָטעסמאַן , שטעל־פֿאַרטרעטער בײַם רעדאַקטאָר. רעדאַגירט די רובריק "די וועלט פֿון ייִדיש". ער האָט אַ דאָקטאָראַט אין ייִדישן פֿאָלקלאָר פֿונעם "פּענסילווייניער אוניווערסיטעט" און האָט געלערנט ייִדישע שפּראַך און קולטור אינעם "פּענסילווייניער אוניווערסיטעט"; אינעם "טעקסאַסער אוניווערסיטעט". זײַן בוך וועגן די ייִדישע פֿאָלקלאָריסטן אין פּוילן איז אַרויס אין 2002. אַ צײַט האָט ער רעדאַגירט דעם זשורנאַל "די צוקונפֿט", וואָס דערשײַנט בײַם "ייִדישן קולטור־קאָנגרעס", ניויאָרק, און האָט לאַנצירט אַ רעקאָרדיר־פֿירמע "ייִדישלאַנד־רעקאָרדס" וואָס גיט אַרויס קאָמפּאַקט־דיסקן פֿון ייִדישע פֿאָלקזינגערס.


Itzik Gottesman is the associate editor at the Yiddish Forward newspaper and edits the biweekly column Di velt fun yidish. He is a past-editor of Zukunft literary magazine, now in its 112th year, and publised by the Congress for Jewish Culture.He holds a Ph.D in Yiddish Folklore from the University of Pennsylvania and is the author of the book, "Defining the YIddish Nation: The Jewish Folklorists of Poland". He has taught Yiddish language and culture at the University of Pennsylvania and the University of Texas at Austin.

Among other Yiddish related things he's done - an archivist at the YIVO Institute for Jewish Research, a Yiddish actor with the short-lived National Yiddish Theater. He is particulalry interested in Yiddish folksong and has conducted research in Israel, Mexico City and New York. He has established the Yiddishland Records recording label to produce Yiddish CDs. His mother, Beyle Schaechter-Gottesman, is a well-known Yiddish poet and songwriter.



לייזער בורקאָ געבוירן געוואָרן אין 1978 און איז אויפֿגעוואַקסן אין דער שטאָט ניו־יאָרק. ער האָט שטודירט מיטלעלטערישע ליטעראַטור און גערמאַנישע פֿילאָלאָגיע אינעם ניו־יאָרקער אוניווערסיטעט און אינעם אוניווערסיטעט פֿון מינעסאָטאַ. בורקאָ האָט אָנגעהויבן לערנען זיך ייִדיש, כּדי צו קענען רעדן מיט זײַנע באָבע־זיידע אין ישׂראל, וואָס קענען נישט קיין ענגליש. זינט האַרבסט 2004 אַרבעט ער אין "פֿאָרווערטס" ווי אַ זעצער און אַסיסטענט בײַם הויפּט־רעדאַקטאָר. זײַנע אַרטיקלען באַווײַזן זיך אויף די שפּאַלטן פֿון "פֿאָרווערטס", ווי אויך אין דער סטודענטישער צײַטונג "ווײַטער". ער שפּילט אין אַ טעאַטער־טרופּע פֿון דער "פֿאָלקסבינע" און באַטייליקט זיך אָפֿט אין די היגע ייִדיש־אונטערנעמונגען.


Alec (Leizer) Burko was born in 1978 and grew up in New York City. He studied Medieval Studies and Germanic Philology at New York University and the University of Minnesota. Burko first began learning Yiddish in order to be able to speak with his grandparents in Israel, who speak no English. Since September 2004 he has worked at the "Forverts" as a "type-setter" (typist) and assistant to the editor-in-chief. His articles appear in the "Forverts" as well as in the student publication "Vayter". He plays in a Yiddish theater troupe, part of the "Folksbiene", and is a frequent participant in several Yiddish organization.



Boris Sandler
באָריס סאַנדלער איז געבוירן געוואָרן אין יאָר 1950. צו יענער צײַט איז די פֿראַגע פֿון דער ייִדישער קולטור און ליטעראַטור אין ראַטן־פֿאַרבאַנד "ענדגילטיק געלייזט געוואָרן". די היים און גאַס אין דער שטאָט בעלץ (מאָלדאַוויע) זײַנען געוואָרן דער שפּראַך־ און שטייגער־מקור פֿון אַ ייִדיש לעבן, וואָס סאַנדלער האָט אײַנגעזאַפּט אין זיך אין די קינדער־יאָרן און שפּעטער באַשריבן עס אין זײַנע פּראָזע־ווערק.

צו פֿינף יאָר הייבט ער אָן זיך לערנען מוזיק. נאָך זײַענדיק אַ סטודענט פֿונעם קונסט־אינסטיטוט אין קעשענעוו, הייבט ער אָן אַרבעטן, ווי אַ פֿידלער, אינעם סימפֿאָנישן אָרקעסטער בײַ דער מאָלדאַווישער מלוכישער פֿילהאַרמאָניע. דער קאַריערע פֿון אַ פֿידלער האָט ער אָפּגעגעבן בסך־הכּל אַרום פֿערציק יאָר.

אַ גרויסע השפּעה אויף זײַן אומקער צו מאַמע־לשון און צום אָנהייבן שאַפֿן אויף ייִדיש האָט געהאַט דער שרײַבער יחיאל שרײַבמאַן. מיט שרײַבמאַנס אַרײַנפֿיר־וואָרט ווערן אָפּגעדרוקט אינעם מאָסקווער זשורנאַל "סאָוועטיש היימלאַנד", 1981, זײַנע ערשטע דרײַ נאָוועלן. שפּעטער ווערט ער דאָרט אַ מיטגליד פֿון דער רעדאַקציע־קאָלעגיע. אינעם זעלבן יאָר קומט ער אָן אויף די העכסטע ליטעראַרישע קורסן בײַם מאָסקווער ליטעראַטור־אינסטיטוט אויף גאָרקיס נאָמען. זײַן ערשט בוך — "טרעפּלעך אַרויף צו אַ נס", איז דערשינען אין יאָר 1986.

אין יאָר 1989 האָט באָריס סאַנדלער געגרינדעט בײַ דער מאָלדאַווישער נאַציאָנאַלער טעלעוויזיע די ערשטע אין ראַטן־פֿאַרבאַנד ייִדישע טעלעוויזיע־פּראָגראַם, "אויף דער ייִדישער גאַס" און געפֿירט זי אויף ייִדיש. לויט זײַן איניציאַטיוו, איז געשאַפֿן געוואָרן אין קעשענעוו די ייִדישע ביבליאָטעק אויף איציק מאַנגערס נאָמען. באָריס סאַנדלער איז אַ מחבר פֿון סצענאַרן פֿאַר צוויי פֿילמען. פֿון 1990 ביז זײַן עולה זײַן קיין ישׂראל אין 1992, רעדאַגירט ער דעם ייִדישן טייל פֿון דער צוויישפּראַכיקער צײַטונג "אונדזער קול" (קעשענעוו).

אין ישׂראל ווערט סאַנדלער אָנגעשלאָסן אינעם פֿאַראיין פֿון ייִדישע שרײַבערס און זשורנאַליסטן, וווּ ער איז אויסגעוויילט געוואָרן פֿאַרן וויצע־פֿאָרזיצער. ער אַרבעט אינעם ירושלימער העברעיִשן אוניווערסיטעט, שאַפֿט און לאָזט אַרויס דעם קינדער־זשורנאַל "קינד־און־קייט", נעמט איבער די פֿאַרוואַלטונג פֿונעם "לייוויק־פֿאַרלאַג", וווּ נאָך אַן איבעררײַס הייבן אָן ווידער אַרויסצוגיין ביכער פֿון ייִדישע מחברים.

אין יאָר 1998 נעמט סאַנדלער אָן די פֿאַרבעטונג צו אַרבעטן אין דער עלטסטער ייִדישער צײַטונג "פֿאָרווערטס", ניו־יאָרק, וווּ אין גיכן ווערט ער דער הויפּט־רעדאַקטאָר. אונטער זײַן השגחה דערשײַנט יעדע וואָך אויך די ראַדיאָ־פּראָגראַם "די פֿאָרווערטס־שעה", און די חודשלעכע פּובליקאַציע פֿאַר סטודענטן "ווײַטער

זײַנע ווערק זײַנען איבערגעזעצט אויף רוסיש, ענגליש, פֿראַנצייזיש, עבֿרית, רומעניש, דײַטש און אַנדערע שפּראַכן.


באָריס סאַנדלער איז אַ מחבר פֿון סצענאַרן פֿאַר צוויי פֿילמען: גיב זיך ניט אונטער, ייִדיש (1991), און וווּ איז מײַן היים? (1992). אַרויסגעגעבן אַכט ביכער פֿון קינסטלערישער פּראָזע: טרעפּלעך אַרויף צו אַ נס (מאָסקווע, 1986), סטופּעני ק׳טשודו (מאָסקווע, 1988), דער ענין נומער 5390 (ירושלים, 1992), דער אַלטער ברונעם (תּל־אָבֿיבֿ, 1994), טויערן (ירושלים, 1997), גרינע עפּעלעך פֿונעם גן־עדן (בערלין, 2003), גלינאַ אי פּלאָט׳ (2003), ווען דער גולם האָט פֿאַרמאַכט די אויגן (ירושלים, 2004); אין משך פֿונעם יאָר 2005 ווערט געדרוקט אין "פֿאָרווערטס" זײַן נײַער ראָמאַן למד־וואָווניקעס פֿון מײַן זכּרון.

לאַורעאַט פֿון פּרעסטיזשפֿולע ישׂראלדיקע פּרעמיעס פֿאַר ליטעראַטור.


Boris Sandler was born in 1950 in Beltz (Besarabia). In 1975 he graduated from the Music Conservatory in Kishenev. He played violin in the Moldovian Symphony Orchestra. In 1983 he received the highest degree in Literature from the Literary Institute (Academy) in Moscow.

Sandler began writing for the Yiddish magazine based in Moscow "Sovetish Heymland". Later on he joined the editorial board of the magazine. In 1989 he created a Yiddish Show on the Moldovian State Television - "On the Jewish Street".

B. Sandler is the author of two documentary film scripts: "Don't give up, Yiddish" (1991) and "Where is my home?" (1992), which dealt with the fate of the Besarabian Jewry. From 1990 till his immigration to Israel in 1992, he was the Yiddish Editor of the bilingual journal "Undzer Kol" ("Our Voice") in Kishinev.

In the years 1989-1992 Boris Sandler was the President of the Yiddish Cultural Organization of Moldavia.

Sandler is the author of seven fiction books: "Staircase to Miracle" (Moscow, 1986) which was also translated into Russian under the same title, "Regarding 5390" (Jerusalem, 1992), "The Old Well" (Tel Aviv, 1994), "Gates" (Jerusalem, 1997)."Glina i Plot'" (Kishinau, 2003) Russian translation of the novel "When the Golem Closed hie Eyes" (Tel Aviv, 2004), "Die Grüne Apfel des Paradises", (Berlin, 2003), "The 36 Righteous Men of my Mind" (Forverts, 2005).

He was the Editor of the children's magazine "Kind un Keyt". His works have been translated to Russian, English, French, German, Hebrew and Rumanian. Sandler was also a recipient of a number of prestigious Israeli literary awards.

Since April 1998 - Editor-in-Chief of the Yiddish "Forverts", and 1999- present editor of the Forward radio show.




לייענט באָריס סאַנדלערס רעפֿעראַט וועגן דער אַנטוויקלונג פֿון ייִדישער ליטעראַטור נאָך דער טשערנאָוויצער קאָנפֿערענץ. דער רעפֿעראַט איז אָפּגעהאַלטן געוואָרן בעת דער אינטערנאַציאָנאַלער קאָנפֿערענץ פֿון ייִדיש־קלוב אין סאַן־דיעגאָ, סוף אָקטאָבער 2008.ָ

The Development of Yiddish Literature Since the Czernowitz Conference
(Lecture by Boris Sandler at the 12th Conference of the International Association of Yiddish Clubs in San Diego, October 2008)
ָ

רעדאַקציע:



Abe Cahan ‫אַבֿ קאַהאַן, דער ערשטער רעדאַקטאָר פֿונעם "פֿאָרווערטס"
די צײַטונג "פֿאָרווערטס" איז געוואָרן אַ לעגענדע סײַ אין דער ייִדישער פּרעסע, סײַ אין דער מאָדערנער ייִדישער געשיכטע. די צײַטונג איז געגרינדעט געוואָרן דעם 22סטן אַפּריל, 1897, און האָט תּמיד געקעמפֿט פֿאַר סאָציאַלער גערעכטיקייט, געהאָלפֿן דורות אימיגראַנטן זיך צוגעוווינען צו דער אַמעריקאַנער געזעלשאַפֿט, און געווען די ערשטע צו דרוקן וויכטיקע נײַעס־אַרטיקלען אינעם 20סטן יאָרהונדערט. אונטער דער אָנפֿירונג פֿונעם ערשטן רעדאַקטאָר, אַב קאַהאַן, האָט דער "פֿאָרווערטס" מיט זיך פֿאָרגעשטעלט דאָס קול פֿונעם ייִדישן אימיגראַנט.

אין די 1930ער יאָרן איז דער "פֿאָרווערטס" געוואָרן איינע פֿון די בעסטע טאָג־צײַטונגען אין אַמעריקע מיט אַ טיראַזש וואָס האָט דערגרייכט 275,000 קאָפּיעס. דער "פֿאָרווערטס" האָט געהאַט אַ השפּעה אין דער גאַנצער וועלט און אַפֿילו אינעם "ווײַסן הויז" אין וואַשינגטאָן. נאָך טויזנטער מענטשן האָבן זיך צוגעהערט יעדן טאָג צו דער "פֿאָרווערטס"־ראַדיאָ־סטאַנציע "WEVD". אינעם "פֿאָרווערטס" האָבן זיך געדרוקט די בעסטע שרײַבער אין דער ייִדישער ליטעראַטור, צווישן זיי: מאָריס ראָזענפֿעלד, שלום אַש, אַבֿרהם רייזען, דוד בערגעלסאָן, י. י. זינגער, חיים גראַדע און די נאָבעל־לאַורעאַטן י. באַשעוויס און אלי וויזעל.

First Issue of Forverts ‫דער ערשטער נומער פֿונעם "פֿאָרווערטס" ‬
דער "פֿאָרווערטס" איז הײַנט אַ וואָכנצײַטונג, וואָס דינט ווי די הויפּט־פּובליקאַציע פֿאַרן ייִנגערן דור ייִדישע שרײַבערס. באָריס סאַנדלער, וועלכער איז געוואָרן הויפּט־רעדאַקטאָר אין 1998, האָט איבערגעמאַכט דעם "פֿאָרווערטס". איצט איז דער "פֿאָרווערטס" געוואָרן אַן אינטערנאַציאָנאַל־אָנערקענטע צײַטונג מיט אַ הויכן סטאַנדאַרד פֿון פּאָליטישער און קולטורעלער קריטיק, וואָס ציט צו לייענער פֿון אַ סך לענדער. יונגע רעדאַקטאָרן און שרײַבערס העלפֿן צו פֿאַרהײַנטיקן די צײַטונג. די "פֿאָרווערטס"־ראַדיאָ־שעה קען מען ווײַטער הערן יעדע וואָך און אויף דער אינטערנעץ.


The Forverts is a legendary name in Yiddish journalism and Jewish life. Launched on April 22, 1897, the Forverts (Jewish Daily Forward) fought for social justice, helped generations of immigrants to enter American life, broke some of the most significant news stories of the century, and eloquently defended democracy and Jewish righs. Under the leadership of its founding editor, the charismatic Abraham Cahan, the Forverts embodied the voice of the Jewish immigrant.

The Forverts Building The former Forverts building‬
By the 1930s the Forverts had become one of America's premier metropolitan dailies, with a nationwide circulation topping 275,000 and influence that reached around the world and into the White House. Thousands more listened regularly to the Forverts Yiddish-language radio station WEVD. The newspaper's editorial staff included nearly every major luminary in the world of Yiddish literature including the "sweatshop" poet, Morris Rosenfeld, Sholem Asch, Avrom Reisin, David Bergelson, Chaim Grade, and the future Nobel laureates, Isaac Bashevis Singer and Elie Wiesel.

The Forverts today, now a weekly, continues to serve as the primary publishing vehicle in the world for younger and more established Yiddish journalists and writers. Since he was appointed editor in 1998, Boris Sandler has again transformed the Forverts into an internationally acclaimed paper that attracts readers in many countries with its high standard of political and cultural analysis. A younger editorial staff and regular contributors have helped energize and modernize the publication. The "Yiddish Forward Hour" continues on the radio and online.


רעדאַקציע:



שטענדיקע קאָרעספּאָנדענטן:


יצחק לודען (ישׂראל)

דוב שטולבאַך (ישׂראל)

מרדכי דוניץ (ישׂראל)

מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן (ניו־יאָרק)


‫מיטאַרבעטער:

באָריס בודיאַנסקי, דיזײַן

אלעזר קאַץ, זעצער און קאָרעקטאָר

מאַרינע ווינאָקור, אַבאָנעמענט

לאָרי ווײַנבערג, פֿאַרשפּרייט־פֿאַרוואַלטער



Samuel Norich, Publisher

Jacob Morowitz, Pres.

Dr. Barnett Zumoff, V.P.

Ruth Horowitz, Treas.

Deborah Ziskin, Sec’y.

די געשיכטע פֿון "פֿאָרווערטס"


קאָנטאַקט־אינפֿאָרמאַציע

‫זײַט װיסן

ווי מיר האָבן צוגעזאָגט אינעם יאַנואַר־נומער פֿון "ווײַטער", ווערט דער הײַנטיקער נומער כּמעט אין גאַנצן צונויפֿגעשטעלט פֿון די אַרטיקלען, אָנגעשריבן פֿון אונדזערע לייענער אין רוסלאַנד. פֿאַר וואָס דווקא רוסלאַנד? נאָכן אַנטיסעמיטישן פּאָגראָם איבער דער ייִדישער נאַציאָנאַלער קולטור אין ראַטן־פֿאַרבאַנד, איז דאָס ייִדישע קולטור־לעבן דאָרטן געווען זייער באַגרענעצט פֿון דער מאַכט.

‫זײַט װיסן

דער "ווײַטער" איז געוואָרן מיט איין יאָר עלטער. אַנדערש געזאָגט, עס איז אַוועק דער ערשטער יאָרגאַנג. וואָס מיינט עס פֿאַר אונדזערע לייענער? זיי זײַנען אין פֿולן גאַנג אויף זייער וועג פֿון ייִדיש. זיי זײַנען געוויס ווײַטער פֿון דעם אָרט, וווּ זיי זײַנען געווען מיט אַ יאָר צוריק; און זיכער נענטער צו דעם ציל, וואָס זיי האָבן פֿאַר זיך געשטעלט.

וואָס מיינט עס פֿאַר אונדז, דער רעדאַקציע פֿון "ווײַטער"? מיר האָבן זיך איבערצײַגט, אַז אין אַזאַ צײַטונג נייטיקן זיך אַ סך מענטשן, ניט וויכטיק וויפֿל זיי זײַנען אַלט און וואָס איז זייער פֿאַך, אָדער אינטערעס.

‫זײַט װיסן

אויף ייִדיש זאָגט מען: אַ דריי מיט דער נאָז קאָן פּטרן אַ גוטע זאַך. אָבער נאָך ערגער איז, ווען אַ גוטע זאַך ווערט געפּטרט צוליב גלײַכגילט.

וויפֿל מאָל קאָן מען הערן אַזאַ מבֿינות: "ווייס איך וואָס! בלאָטע! וועמען אַרט עס?! זאָל עס גיין ווי עס גייט! און אַז די קאַטשקע וועט שרײַען, זאָל זי שרײַען! עס אַרט מיך ניט אויף אַ האָר", אָדער נאָך שטאַרקער: "שלאָג זיך אַליין מיטן קאָפּ אין דער וואַנט!"

‫זײַט װיסן

בײַ ייִדן, אַז מע וויל אַרויסברענגען דעם ייִחוס פֿונעם קינד, זאָגט מען: "ער איז אַ טאַטנס אַ קינד". מיר דערציילן אין יעדן "ווײַטער"־נומער וועגן דעם נעכטן פֿון דער צײַטונג "פֿאָרווערטס", כּדי איר, טײַערע לייענער, זאָלט וויסן, אַז אונדזער "ווײַטער" האָט זײַן ייִחוס, און דער ייִחוס איז גאָר ניט קיין קליינער. כּמעט פֿיר דורות ייִדיש־לייענער אין אַמעריקע און איבער דער וועלט האָבן זיך צוגעהערט צו דער מיינונג פֿון די "פֿאָרווערטס"־שרײַבער. צווישן זיי זײַנען אויך געווען די זיילן פֿון דער ייִדישער פּרעסע און ליטעראַטור.