קינאָ

סצענע פֿונעם פֿילם "דאָס יאָר ווען מײַנע עלטערן זענען געפֿאָרן אויף וואַקאַציע"
די קינאָס פֿון מאַנהעטן זענען די וואָך אָפּגעגעבן געוואָרן דעם גרויסן "טרײַבעקאַ־קינאָ־פֿעסטיוואַל", וואָס דער אַקטיאָר און ניו־יאָרקער תּושבֿ ראָבערט דע ניראָ האָט אײַנגעפֿירט אין 2002, נאָך דער טראַגעדיע פֿונעם 11טן סעפּטעמבער. זײַן ציל איז געווען צו העלפֿן אויפֿצולעבן די דערשלאָגענע קולטורוועלט אינעם דרומדיקן טייל פֿון מאַנהעטן און ווײַזן אַזוינע פֿילמען, וואָס וואָלטן, געוויינטלעך, נישט דערגרייכט צום ברייטן עולם. דערצו האָט ער געהאָפֿט, אַז דער פֿעסטיוואַל וועט שטיצן ניו־יאָרק, ווי אַ צענטער פֿון פֿילם־מאַכערײַ.

קינאָ
פֿון איציק גאָטעסמאַן (ניו־דזשוירזי)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"
אולריך מיִע אינעם פֿילם

אַ שאָד, וואָס איך האָב נישט געהאַט געזען דעם נײַעם דײַטשישן פֿילם "דאָס לעבן פֿון אַנדערע", איידער איך בין געפֿאָרן קיין בערלין פֿאַר אַ יאָרן. ווען מע קוקט אַרײַן אינעם וועגווײַזער־ביכל, אָדער מע גייט שפּאַצירן אויף די גאַסן און אין די הויפּט טוריסטן־פּלעצער פֿון דער שטאָט, געפֿינט מען אויס אַ סך וועגן דער געשיכטע, קונסט, קולטור און אַרכיטעקטור;

קינאָ, געשיכטע
פֿון מיכאל קרוטיקאָוו (ען־אַרבאָר)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"
פֿונעם פֿילם "דאָס ייִדישע גליק", 1926

דער טעכנאָלאָגישער פּראָגרעס האַלט אין איין ענדערן אונדזערע באַגריפֿן ניט נאָר פֿונעם הײַנט און מאָרגן, אָבער אויך פֿונעם עבֿר. הײַנט קאָן מען ניט נאָר לייענען אַלטע ייִדישע ביכער אויף דער אינטערנעץ (אַ דאַנק דער פֿראַנקפֿורטער אוניווערסיטעט־ און שטאָט־ביבליאָטעק), אָבער אויך באַשטעלן (אינעם ייִדישן פֿילם־צענטער בײַם ברײַנדײַס־אוניווערסיטעט) אַלטע ייִדישע פֿילמען, און צווישן זיי אַזעלכע מײַסטערווערק ווי "בעניאַ קריק" און "דאָס ייִדישע גליק". ביידע שטומע פֿילמען זײַנען אַרויס אַרום 1926, ווען די פּרינציפּן פֿונעם "סאָציאַליסטישן רעאַליזם" זײַנען נאָך ניט געוואָרן אָנגענומען ווי די געזעצן פֿון דער סאָוועטישער קונסט. אין די דאָזיקע פֿילמען האָבן זיך באַטייליקט די סאַמע שטערן פֿון דער סאָוועטישער ייִדישער קולטור׃ דער שרײַבער איסאַק באַבעל, דער אַקטיאָר שלמה מיכאָעלס, דער רעזשיסאָר אַלעקסיי גראַנאָווסקי, דער קינסטלער נתן אַלטמאַן.

קינאָ

אינעם יסוד פֿון דעם נײַעם פֿילם "דער אילוזיאָניסט", רעזשיסירט פֿון ניל בורג, ליגט די דערציילונג "אײַזענהײַם דער אילוזיאָניסט" פֿונעם אַמעריקאַנער שרײַבער סטיווען מילהאַוזיער. עס האַנדלט זיך פֿון אַן אָרעמען בחור (אַ ייִד מיטן משפּחה־נאָמען אַבראַמאָוויץ), וואָס באַגעגנט אַ מאָל אַן אַלטן כּישוף־מאַכער און הייבט אָן זיך צו לערנען אויף אַ קונצנמאַכער. זײַן צווייטער אינטערעס הייסט סאָפֿי, זי קומט אַרויס פֿון אַן אַריסטאָקראַטישער פֿאַמיליע. זייערע צווישנבאַציִונגען זענען נישט צום האַרצן דער ייִכוסדיקער פֿאַמיליע, און אין קורצן ווערט דאָס פּאָרעלע צעטיילט בגוואַלד. מיר טרעפֿן אונדזער העלד נאָך אַ מאָל (געשפּילט פֿון עדואַרד נאָרטאָן) מיט יאָרן שפּעטער, אין ווין, וווּ ער טרעט אויף אונטערן נאָמען "אײַזענהײַם" אין אַן עלעגאַנטער כּישוף־פֿאָרשטעלונג. ער איז אַזוי פּאָפּולער, אַז דער קרוינפּרינץ לעאָפּאָלד אַליין (רופֿוס סול)