פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

רחל קאָרן האָט אויפֿגעזונגען אירע ערשטע לידער, אין די 20ער יאָרן, וועגן דאָרף און ערד, וועגן רויטן מאָן און שניט — אַזוי האָבן געהייסן אירע ערשטע פֿיר ביכער. זי איז געווען אײַנגעוואָרצלט אין דער ערד און דאָרף פֿון דער ייִדישער גאַליציע און אירע לידער האָבן געשפּרודלט מיט פֿעסטקייט און צוטרוי צו איר היים און צו דער ערד. און ווען זי האָט געדאַרפֿט זיך געזעגענען צוליב דער מלחמה, האָט זי געווייטיקט אין ליד:

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

אײַזיק פּלאַטנער
אײַזיק פּלאַטנער איז געווען אַ פּאָעט, וואָס האָט אימיגרירט פֿון פּוילן קיין אַמעריקע אין 1922 און איז צען יאָר שפּעטער, אין 1932, געפֿאָרן און זיך באַזעצט אין מינסק. אין אַמעריקע איז ער מקנא געווען די אויפֿטוען אין סאָוועטן־רוסלאַנד, דאָרטן איז דאָס לעבן געווען בעסער, האָט ער געגלייבט, ניט אָרעם און אָפּגעשטאַנען, ווי אין אַמעריקע, מיט דער רעליגיעזער פֿירונג. אין זײַן ליד "אַ גרוס צו די חבֿרים אין סאָוועטן־פֿאַרבאַנד" שרײַבט ער:

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

(צייכענונג: מיכאל מילבערגער) דוד ספֿאַרד
אויף דעם אַוועקגיין אין דער אייביקייט פֿון דיכטער דוד ספֿאַרד, האָט דער באַרימטער שרײַבער עלי שעכטמאַן געשריבן:

"ניטאָ דער אוהבֿ ישׂראל, דער גוטהאַרציקער, דער איידעלער דוד ספֿאַרד, וואָס האָט זײַן גאַנץ לעבן זיך קעגנגעשטעלט, מיט אַלע זײַנע כּוחות, מיט זײַן טיף ליריש־פֿאָלקישן ליד, מיט זײַן מחשבֿות־אייגנאַרטיקער עסיי, מיט זײַן הייס־פּובליציסטישן וואָרט; אומעטום זיך געראַנגלט מיט דעם רשעות אין דער וועלט, געוואָלט איבערקנעטן חלומות אין וואָר".

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

יעקבֿ גראָפּער
שלמה ביקל האָט געהאַלטן, אַז "אָן גראָפּערן וואָלט קיין איציק מאַנגער ניט מעגלעך געווען". גראָפּער איז געווען איינער פֿון די עלטערע ייִדישע פּאָעטן, וואָס האָבן זייער חותם געשטעלט אויף ייִדישער פּאָעזיע אין רומעניע, וועלכע האָט געכאָוועט אונדזער מײַסטער־פּאָעט מאַנגער. ווי זײַן נאָכגייער, האָט גראָפּער געשריבן אין פֿאָלקסטימלעכן סטיל, מיט שפּורן פֿון דעם אַלטן פֿאָלקסליד אין זײַן דיכטונג, ווי מיר זעען אין דעם ווײַטערדיקן ליד־פֿראַגמענט:

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

אַבֿרהם גאָנטאַר
אַבֿרהם גאָנטאַר איז געווען נאָך אַ טאַלענטירטער סאָוועטישער דיכטער, וואָס מיר ווילן דערמאָנען. זײַנע לידער זײַנען געווען פֿאָלקסטימלעך און בילדעריש, אויך חנעוודיק און רירנדיק. די פּשוטע ריטמען און גראַמען, די שיינע אימאַזשן אין זײַנע געזאַנגען האָבן זיכער צוגעשטײַערט צו זײַן פּאָפּולערקייט און אָנערקענונג. בײַ אים איז געווען דער עיקר די טרייסט, וואָס זײַנע ניגונים האָבן געגעבן די לייענערס:


אויב ייִדיש קלינגט אַבֿרהם — מײַן נאָמען,
אין רוסיש קלינגט — גאָנטאַר.
טאָ זאָל אײַך גוט און ווויל באַקומען
מײַן הייסע ליד דערפֿאַר.

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (‫אַמעריקע)

מיר ברענגען הײַנט יום־טובֿדיקע לידער לכּבֿוד סוכּות, הושענא־רבה און שׂמחת־תּורה, אין וועלכע אונדזערע פּאָעטן באַזינגען דעם שטאָלץ פֿון דער אָרעמער סוכּה, אַ גלייבונג וועגן הושענא־רבה און די פֿרייד פֿון שׂמחת־תּרוה. ייִדן בכל־תּפֿוצות וועלן אָפּהיטן און נאָכפֿאָלגן די אַלטע טראַדיציעס פֿון אונדזער פֿאָלק צום נײַעם יאָר. זאָלן אַלע זיך ווינטשן אַ גוטן קוויטל, זאָל מען זינגען און זיך פֿרייען מיט דעם וווּנדער פֿון דער תּורה.

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (ניו־יאָרק)

מאיר זימל טקאַטש

ווידוי

טאָג־טעגלעך שאַלט יום־כּיפּורדיקער שופֿר,
אַיעדער נײַער טאָג איז ערבֿ סוף;
איך בין מתוודה זיך פֿאַר גאָט אָן אויפֿהער,
איך זאָג: — איך ווייס ניט, גאָט, פֿאַר וואָס די שטראָף.

פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע, ליטעראַטור
ראַשעל וועפּרינסקי

ווי ד״ר בערל זומאָף באַווײַזט אין זײַן נײַעם בוך פֿון לידער פֿון פֿרויען־דיכטערס אין איבערזעצונג, איז פֿאַראַן אַ היפּשע פּלעיאַדע פֿון ייִדישע דיכטערינס, וואָס דער ייִדישער לייענער האָט פֿאַרגעסן אָדער בכלל נישט געוווּסט. ראַשעל וועפּרינסקי איז אַזאַ איינע וואָס איז, ווי מיר גלייבן, נישט געווען צו ווײַט באַקאַנט. זי איז געווען אַ שטילע דיכטערין, וואָס אירע לידער פֿאַרמאָגן אינטערעסאַנטע אימאַזשן, געשריבן מיט פּשוטע און סובטילע ניואַנסן און דורכזעיִקע פֿערזן.

זי גיט צו וויסן וועגן איר איינזאַמקייט און בענקשאַפֿט אין פֿיל פֿון אירע לידער. אין איינעם באַשרײַבט זי דעם טרויער פֿון דער זונס פֿאַרגאַנג: