Video Banner
October 13, 2006
‫פֿון רעדאַקציע

האָבן מיר שוין, הייסט עס, אַ נײַע סדרה, אַ נײַע נוקלעאַרע "זייף־אָפּערע", וווּ דער הויפּט־העלד איז דער קליינער מאָנסטער פֿון צפֿון־קאָרעע, קים טשען איר.

אייגנטלעך, איז די קאָרעיִשע "נוקלעאַרע סדרה" גאָר נישט קיין חידוש אין די לעצטע עטלעכע יאָר. ביז אַהער האָט זי אָבער מער דערמאָנט אַ פּילפּול, אַ פֿאַרפּלאָנטערטן סיכסוך, וווּ ביידע צדדים האָבן געפֿאָדערט זייערס, און איינער דעם אַנדערן נישט געהערט. הײַנט, נאָך דעם ווי צפֿון־קאָרעע האָט אויסגעפּרוּווט איר נוקלעאַרן געווער, איז דער פּילפּול פֿון אַ טעאָרעטישן סיכסוך זיך באַלד פֿאַרוואַנדלט אין אַ פּראַקטישן ענין, מיט אַלע מעגלעכע פֿאָלגן וואָס עס קאָן שאַפֿן די סיטואַציע, ווען אין די הענט פֿון אַ טיראַנישן דיקטאַטאָר פֿאַלט אַרײַן אַזאַ שרעקלעכער וואָפֿן.


October 13, 2006
זכרונות
פֿון אַבאַ גפֿן (‫ישׂראל)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

(אָנהייב אין פֿאָריקן נומער)


4. אין ישׂראלדיקן "מוסד"

אַבדעל נאַצער, פּרעזידענט פֿון עגיפּטן, און ניקיטאַ כרושטשאָוו, דער פּרעמיער־מיניסטער פֿונעם סאָוועטן־פֿאַרבאַנד, דעמאָנסטרירן די סאָוועטיש־עגיפּטישע סאָלידאַריטעט אויף די גאַסן פֿון קאַיִר
גלײַך נאָכן באַשלוס אין דער "יו־ען" צו גרינדן אַ ייִדישע מדינה, האָב איך פֿאַרלאָזט זאַלצבורג און אָנגעקומען קיין מינכן — נאָכדעם ווי איך האָב חתונה געהאַט מיט פֿרידע שמולאָוויטש; פֿון דאָרט — אין פּליטים־לאַגער בערגען־בעלזען. מײַן ברודער האָב איך מיט אַ יאָר פֿריִער אָפּגעשיקט קיין ארץ־ישׂראל מיט "עליית הנוער", די יוגנט עליה.

נאָך אַ פּאָר חדשים אין בערגען־בעלזען בין איך אָפּגעפֿאָרן — מיט מײַן פֿרוי און איר מוטער, ליבע שמולאָוויטש — פֿון בערגען־בעלזען קיין מאַרסיי, און פֿון דאָרט מיט דער רומענישער שיף "טראַנסילוואַניאַ" — קיין ארץ־ישׂראל. מיר זענען געפֿאָרן אויף דאָקומענטן פֿון אַנדערע פּערזאָנען:


October 13, 2006
פּאָליטיק, דרום־אַמעריקע
פֿון יוסף שלום שקילניק (בראַזיל)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

דער בראַזיליאַנער פּרעזידענט, לויִז אינאַסיאָ לולאַ דאַ סילװאַ, בלאָזט שופֿר בעת זײַןצונויפֿטרעף מיט דער פֿירערשאַפֿט פֿון דער ייִדישער קהילה, ערבֿ ראָש־השנה
די לעצטע װאָך זענען פֿאָרגעקומען װאַלן אין בראַזיל פֿאַר פּרעזידענט, גובערנאַטאָרן, בירגערמײַסטערן, סענאַטאָרן און דעפּוטאַטן. דער איצטיקער פּרעזידענט, לויִז אינאַסיאָ לולאַ דאַ סילװאַ, פֿון דער לינקער אַרבעטער־פּאַרטײ, שטרענגט זיך אָן צו בלײַבן נאָך אויף 4 יאָר בײַ דער מאַכט. אַזױ װי עס איז אים נישט געלונגען צו האָבן די מערהײט, דאָס הײסט, 51% פֿון די שטימען אױסגעװײלט צו װערן שױן אױף דער ערשטער רונדע פֿון די װאַלן, װעט עס קומען צו אַ צװײטער רונדע, װען עס װעלן זיך טרעפֿן די בײדע קאַנדידאַטן מיט דער מערהײט פֿון אַלע שטימען.


October 13, 2006
טעאַטער
פֿון מיכאל בן־אַבֿרהם (‫ישׂראל)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

סצענע פֿון דער פֿאָרשטעלונג ״קײטן״ פֿון ה. לײװיק
ה. לײװיק איז געװען סײַ אַ גרױסער דיכטער, סײַ אַ באַדײַטנדיקער און אָריגינעלער דראַמאַטורג. אין דער װעלט־ליטעראַטור זענען געװען אַזעלכע שרײַבער, װעלכע האָבן זיך אױסגעצײכנט פּאַראַלעל אױפֿן געביט פֿון פּאָעזיע און דראַמאַטורגיע: װיליאַם שעקספּיר, װלאַדימיר מאַיאַקאָװסקי, פֿעדעריקאָ גאַרסיאָ לאָרקאַ. פֿאַראַן אױך אַזעלכע דראַמאַטורגן, װאָס האָבן זיך באַשעפֿטיקט בלױז מיט שרײַבן דראַמאַטורגישע װערק. לײװיק האָט זיך אױסגעצײכנט אױף בײדע געביטן — פּאָעזיע און ליטעראַרישע דראַמאַטורגיע.


October 13, 2006
תּורה־געדאַנק
פֿון ה. מאַניעווסקי (ניו־יאָרק)

דער פּנימיותדיקער ענין און תּוך פֿון דעם יום־טובֿ סוכּות איז, כּידוע, די "צעמענטירונג", פֿאַרפֿעסטיקונג פֿון דער אַחדות פֿונעם ייִדישן פֿאָלק. דאָס קומט צום אויסדרוק אין די הויפּט־מצוות פֿון דעם יום־טובֿ — די מצוה פֿון זיצן אין סוכּה און די מצוה פֿון די "פֿיר מינים", פֿון "בענטשן אתרוג".

וועגן דער מצוה פֿון סוכּה זאָגן די חז״ל, אַז די סוכּה דאַרף, צילט און וועט סוף־כּל־סוף פֿאַראייניקן אין זיך אַלע ייִדן ("ראויים כּל ישׂראל לישבֿ בסוכּה אחת" — אַלע ייִדן צוזאַמען זײַנען ראוי צו זיצן אין איין סוכּה). און די צווייטע הויפּט־מצוה פֿון סוכּות — "נעמען די פֿיר מינים" — דריקט אויס נאָך שטאַרקער די אייניקייט פֿון ייִדן.


October 13, 2006
זכרונות
פֿון איציק גאָטעסמאַן (ניו־יאָרק)

אין איר נײַ בוך אויף ענגליש "I Was a Child of Holocaust Survivors" [איך בין געווען אַ קינד פֿון דער שארית־הפּליטה] גיט איבער די קינסטלערין און שרײַבערין, בערניס אײַזנשטיין, אַ בילד פֿון אירע קינדער־יאָרן סײַ דורך זכרונות, סײַ דורך איר קונסט. אירע צייכענונגען קען מען אָנרופֿן אינטראָספּעקטיווע קאַריקאַטורן; איין בילד, למשל, פֿון איר מומע דזשעני, אַ ייִדישע זינגערין, ווײַזט ווי זי שטייט ווי אַ ריז אויפֿן דאַך פֿון אַ טעאַטער מיט אַ פֿידלער בײַ דער זײַט (ז׳ 138). אויפֿגעוואַקסן אויף דער טאָראָנטער ייִדישער גאַס אין די 50ער יאָרן, האָט אויף איר און אויף אַלע משפּחה־באַציִונגען און אַקטיוויטעטן געוואָרפֿן זײַן שאָטן דער חורבן. דאָס בוך איז נישט קיין משפּחה־כראָניק, נאָר אַ באַטראַכטונג פֿון אײַזנשטיינס באַציִונג מיט אירע טאַטע־מאַמע, און ווי זייער טרויעריקער עבֿר האָט געשפּילט אַ צענטראַלע ראָלע אין איר לעבן.


October 13, 2006
פּאָליטיק, אײראָפּע
פֿון ק. מיכאלי (אָקספֿאָרד)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"


October 13, 2006
אײראָפּע, קהילה־לעבן
פֿון סערגאָ בענגעלסדאָרף (מאָלדאָווע)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"


October 13, 2006
אַמעריקע
פֿון שׂרה־רחל שעכטער (‫אַמעריקע)


October 13, 2006
פּערל פֿון ‫ייִדישער פּאָעזיע
‫צונויפֿגעשטעלט פֿון חנה מלאָטעק (‫אַמעריקע)