דאָס מאָל איז מיר אויסגעקומען צו זען אויף בראָדוויי דעם באַרימטן האָליוווּדער־ און טעלעוויזיע־שטערן אַל פּאַטשינאָ, אין שעקספּירס "דער סוחר פֿון ווענעדיק." דער זאַל איז געווען געפּאַקט. איך דערקען ייִדישע פּנימער. די בינע איז באַצירט ווי אַ הײַנטצײַטיקע וואָל־סטריט־בערזע (מאַרק ווענדלאַנד), די קאָסטיומען (דזשעט גאָלדשטיין) וואָס מ׳קען מסתּמא הײַנט געפֿינען אין אַ לוקסוריעזן געשעפֿט אויף פֿינפֿטער עוועניו "בערגדאָרף־גורדמאַן." בלויז שײַלאָק, דער ייִד (אַל פּאַטשינאָ), דרייט זיך אַרום איבער דער בינע ווי אַן אָפּגעריסענער, היישעריק, פֿאַרשוויצטער פּראָצענטניק. און די ייִדן אַרום אים זעען אויס ווי זיי וואָלטן אַרויסגעקומען פֿון הײַנטיקן וויליאַמסבורג, נעט אָנגעטאָן אין אַ ייִדישן גאַרדעראָב.

אין אוריאל ווײַנרײַכס האַנטביכל פֿאַר טוריסטן, Say it in Yiddish (זאָגט עס אויף ייִדיש), גיט ער איבער פֿאַרשידענע טערמינען און פֿראַגעס, וואָס אַ קונה קאָן פֿרעגן ווען ער באַשטעלט אַ צימער אין אַ האָטעל, ווי, למשל, "וויפֿל קאָסט אַ צימער מיט צוויי בעטן?" אָדער "צי סערווירט מען דאָ פֿרישטיק?" אָבער צוליב דעם וואָס ס׳איז הײַנט נישט פֿאַראַן קיין ייִדיש־רעדנדיקע מלוכה, זעט דאָס ביכל אויס מער ווי אַ פֿאַנטאַזיע פֿאַר ייִדישיסטן, איידער אַ פּראַקטישער וועגווײַזער.

דעם 12טן און 13טן סעפּטעמבער 1925 האָבן זיך זעקס הונדערט ייִדישע כּלל-טוער צונויפֿגעקליבן אין פֿילאַדעלפֿיע אויף אַ קאָנפֿערענץ. דער "פֿאָרווערטס" האָט די אַסיפֿה דעמאָלט אָפּגעשאַצט ווי איינע פֿון די וויכטיקסטע אין דער גאַנצער אַמעריקאַנער ייִדישער געשיכטע. אַזאַ אָפּשאַצונג האָט, אפֿשר, אין זיך געטראָגן אַ שמץ פֿון גוזמא. אָבער אויסערגעוויינטלעך וויכטיק איז די צונויפֿקומעניש בלי-ספֿק געווען. פֿון אירע באַשלוסן איז געווען אָפּהענגיק דער גורל פֿון הונדערטער טויזנטער ייִדן אין אַ צאָל לענדער, דער עיקר אין רוסלאַנד.

אומאַן, דאָס קליינע שטעטל אין אוקראַיִנע, דאָס אָרט וווּ עס האָט אויסגעלעבט זײַנע יאָרן, און וווּ עס געפֿינט זיך דער קבֿר פֿון ר׳ נחמן בראַצלאַווער, איינער פֿון די באַרימטע חסידישע רביים אין דער גאָרער ייִדישער וועלט.

ער איז געווען אַן אוראייניקל פֿון דעם בעל־שם־טובֿ אַליין און האָט זיך געהאַלטן ווי דער איינציקער, ריכטיקער אויסטײַטשער פֿון זײַן זיידנס ירושה.

ווי באַוווּסט, האָט ער צוליב דעם זיך געשאַפֿן אַ סך שׂונאים און קריטיקער מצד די אַנדערע חסידישע רביים פֿון זײַן צײַט.

אין יאָר 1798 האָט ער באַזוכט ארץ־ישׂראל און נאָך זײַן צוריקקומען פֿון דאָרטן האָט ער זיך באַזעצט אין בראַצלאַוו.

"וישבֿ יעקבֿ בארץ מגורי אָבֿיו" — און יעקבֿ האָט זיך באַזעצט אינעם לאַנד פֿון זײַן טאַטן. ווי מיר האָבן באַהאַנדלט די פֿאַרגאַנגענע וואָך, זענען די לעצטע צוויי פּרשיות געווען דורכגענומען מיט אומעט און אומזיכערקייט, און זייערע נעמען גופֿא — "ויצא" און "וישלח" — זענען פֿאַרבונדן מיט יעקבֿס לאַנגער אַרבעט בײַ זײַן פֿעטער לבֿן און מיט זײַן סכּנותדיקער באַגעגעניש מיט עשׂו און עשׂוס מלאך. אַחוץ דעם, ווערט אין דער פֿריִערדיקער פּרשה דערציילט די סתּירותדיקע מעשׂה וועגן שמעונס און לויס נקמה פֿאַר זייער שוועסטער, דינה, ווי אויך וועגן דעם טויט פֿון יעקבֿס באַליבט ווײַב, רחל.