פֿאַר וואָס האָבן מענטשן אַזאַ נטיה צו נאָרמירן די שפּראַך? פֿאַר וואָס קענען זיי ניט הנאה האָבן פֿון דער אומאָרדענונג, געפֿינען אין איר אַ מין שיינקייט?
זיי ווילן אָפּהיטן די שפּראַך פֿון די באַרבאַרן. אָבער צום סוף וועלן די באַרבאַרן געבן דעם טאָן, ווי אַזוי די שפּראַך וועט זיך אַנטוויקלען.
איך מיין, אַז יעדע שפּראַך, כּדי זי זאָל לעבן, דאַרף בײַ איר זײַן אַ שטענדיקע שפּאַנונג צווישן צוויי כּוחות: אַ צענטריפּיטאַלער (צום צענטער־שטרעבנדיקער) כּוח, וואָס וויל נאָרמירן און סטאַנדאַרדיזירן די שפּראַך, און אַ צענטריפֿוגאַלער (פֿון צענטער־שטרעבנדיקער) כּוח, וואָס שטופּט די שפּראַך איבער אירע גרענעצן. עס זײַנען דאָ כּל־מיני מעכאַניזמען, וואָס פֿאַרקערפּערן די צוויי אַנטקעגנדיקע כּוחות.

אין דער פֿאָריקער פּרשה האָבן מיר געשמועסט וועגן דעם חילוק צווישן די מלאכים און מענטשן. אַ מלאך ווערט אָנגערופֿן אין די ספֿרי־חסידות ווי אַ "שטייענדיקער", און אַ מענטש — ווי אַ "גייער". לויט דער באַקאַנטער פֿילאָסאָפֿישער אינטערפּרעטאַציע פֿונעם רמב״ם, זענען די מלאכים "שׂכלים נבֿדלים" — ריין־אינטעלעקטועלע כּוחות, אָפּגעטיילט פֿון דער גשמיותדיקער וועלט. אַ מענטש קאָן אָבער דערזען אַ ריין־שׂכלדיקן ענין — אין אַ חלום, וויזיע אָדער נבֿואה — ווי אַ כּמו־מענטשלעכע געשטאַלט. מיט די אַנדערע ווערטער, קאָן מען זאָגן, אַז אַ מלאך איז אַן אַבסטראַקטער געדאַנק, וואָס באַקומט אַ קאָנקרעטע, לעבעדיקע פֿאָרעם.
מיט אַ וואָך צוריק, האָבן מיר געלייענט די פּרשה "נצבֿים" — וואָס איר נאָמען מיינט "איר שטייט" — וווּ משה רבינו האָט צונויפֿגערופֿן אַלע ייִדן און דערקלערט זיי, אַז זיי שטייען, אין זייער אַחדות און גלײַכקייט, צוזאַמען פֿאַרן אייבערשטן. דער עצם־געדאַנק פֿונעם מענטשלעכן אַחדות און ברידערשאַפֿט, ווען ער ווערט פֿאַרווירקלעכט אין אַ קאָנקרעטער סיטואַציע, איז אַ מין "מלאך" — אַ גײַסטיקער כּוח, וועלכער קאָן אַנטפּלעקן ג־טלעכקייט אין די מענטשלעכע נשמות, אָבער בלײַבט אויף דער "שטייענדיקער" מדרגה. כּדי אַרײַנצוברענגען די לעבעדיקע מענטשלעכקייט אין יעדער אידעע, אַפֿילו דער העכסטער און דער בעסטער, מוז מען געדענקען, אַז אינעם צענטער פֿון יעדן היסטאָרישן, סאָציאַלן אָדער גײַסטיקן פּראָצעס בלײַבט דער אוניקאַלער יחיד — דער מענטש, וואָס גייט כּסדר אין זײַנע זוכענישן פֿון איין מדרגה צו אַן אַנדערער.
אין פֿאַרגלײַך מיט דער פֿאָריקער סדרה, האָט די הײַנטיקע פּרשה "וילך" אַן אינגאַנצן פֿאַרקערטן נאָמען, וואָס מיינט "און ער איז געגאַנגען". משה איז געגאַנגען צום ייִדישן פֿאָלק, און געזאָגט, אַז ער איז שוין הונדערט און צוואָנציק יאָר אַלט, און קען מער נישט לערנען מיט זיי די תּורה. זײַן לעבן איז געקומען צו דעם סוף, דערפֿאַר האָט דער אייבערשטער אים געהייסן איבערצוגעבן זײַן פֿירערשאַפֿט צו זײַן תּלמיד, יהושע בן-נון. ווײַטער אין דער פּרשה ווערט דערציילט, ווי משה האָט דערמאָנט די ייִדן וועגן פֿאַרשיידענע מיצוות — לויט דער ייִדישער מסורה, איז משה ניפֿטר געוואָרן דעם זעלבן טאָג.