פּובליציסטיק
פֿון גענאַדי עסטרײַך (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

פּונקט מיט צען יאָר צוריק האָבן מיר — מײַן ווײַב, איך און אונדזער זון — זיך אומגעקערט פֿון דרום-פֿראַנקרײַך. אין יענע יאָרן בין איך נאָך געווען גרייט צו פֿירן אַן אויטאָ עטלעכע טעג נאָכאַנאַנד, און מיר פֿלעגן זיך פֿון צײַט צו צײַט לאָזן אין ווײַטע נסיעות איבער גרויס-בריטאַניע און קאָנטינענטאַלער אייראָפּע. איצט פֿויל איך זיך צו טאָן אַזעלכע זאַכן;

פֿון שיקל פֿישמאַן (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

וואָס מיינט "ספּאָנטאַנקייט"?

אין גאָר א פֿריִער סטאַדיע פון די אַלע סאָציאַלע וויסנשאַפֿטן איז "ספּאָנטאַנקייט" געווען אַן אָפֿטער און אַן אָנגענומענער באַגריף. מיינען האָט עס געמיינט: אַ פּועל־יוצא וואָס קומט פֿאָר "פֿון זיך אַליין", אָן אַ גורם. דער בײַטעם דערבײַ איז גע­ווען, אַז די וויסנשאַפֿטלעכע וועלט איז נאָך ווײַט ניט פֿעיִק צו פֿאַרשטיין דעם מענטשנס יחידיש לעבן און וועגן דעם בצי­בורדיקן לעבן,

ליטעראַטור
פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"
משה נאַדיר

דאָס וואָס מיר האָבן פֿאַרגעסן ווי אַ פֿאָלק, וואָלט מען געקענט אָנפֿילן גאַנצע ענציקלאָפּעדיעס. בײַ די אומות־העולם גע­דענקט מען שעקספּירן — אָבער ווער בײַ אונדז, צווישן דער אַמעריקאַנער ייִדי­שער יוגנט, וועט וויסן ווער ס'איז געווען י.ל. פּרץ, אָדער שלום־עליכם, אָדער מענ­דעלע מוכר־ספֿרים, אַז בײַ אונדז ווייסט מען שוין נישט מער, ווער ס'איז געווען חיים גראַדע אָדער איציק מאַנגער, יעקבֿ גלאַטשטיין אָדער אַהרן צייטלין. פֿרעמדע נעמען פֿאַר יונגע אויערן. איך האָב אַמאָל געפֿרעגט אין קלאַס, ווער ס'איז געווען שאַגאַל.

פּובליציסטיק
פֿון ג. יעקבֿי (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

כ׳האָב זיך אויף עטלעכע טעג אַרײַנ­געכאַפּט קיין ישׂראל, צוליב משפּחה-ענינים. שוין אין דעם לעצטן טאָג האָב איך געקויפֿט די רוסישע צײַטונג, וואָס הייסט "סעקרעט", דאַטירט מיטן 26סטן אויגוסט. כ׳גלייב ניט, אַז מיר איז פֿריִער אויס­געקומען צו האַלטן אין די הענט די דאָזיקע אויסגאַבע. דער ניוואָ פֿון דער רוסי­שער פּרעסע אין ישׂראל איז דאָך זייער אַ נידעריקער, אַזוי אַז איך לייען עס אין האָמעאָפּאַטישע דאָזעס.

ייִדיש־וועלט, פֿאַרשײדנס
פֿון יואל מאַטוועיעוו (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

איינע פֿון די גרעסטע מעלות פֿון דער אינטערנעץ איז די גרויסע צאָל "אָנלײַן"-ביבליאָטעקן, וווּ מע קען אָפּגעפֿינען אַ סך ביכער און אַרטיקלען, אַרײַנגערעכנט אַ סך באַקאַנטע, ווי אויך ווייניק-באַקאַנטע ליטע­ראַטור-ווערק, וויסנשאַפֿטלעכע פֿאָרשונגען און אַנדערע נייטיקע אינפֿאָרמאַציע־רע­סורסן. אַ דאַנק דער אינטערנעץ, קענען די שרײַבער, היסטאָריקער, ליטעראַטור-פֿאָר­שער און אַנדערע מענטשן, וואָס זייער פֿאַך פֿאָדערט אַ שטענדיקן צוטריט צו אַ סך טעקסטן,

פּובליציסטיק
פֿון ג. יעקבֿי (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

די מערבֿדיקע קאָאַליציע פֿאַרשפּילט אין אַפֿגאַניסטאַן די מלחמה מיט אָפּיום. אין פֿאַרגלײַך מיט 2006, איז די הײַיאָריקע נאַר­קאָטישע פּראָדוקציע אויסגעוואַקסן אויף 15 פּראָצענט. פֿאַראַיאָרן האָט מען קולטיווירט מאָן אויף 408 טויזנט אַקער אַפֿ­גא­ַנישער ערד, הײַיאָר האָט מען פֿאַר­זייט מיט מאָן 457 טויזנט אַקער. פֿון אַפֿ­גאַניסטאַן קומט אָן מער ווי 92 פּראָצענט העראָיִן,

פּובליציסטיק
פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

(סוף פֿון פֿריִערדיקן נומער)

דאָ האַנדלט זיך וועגן אַן אַמעריקאַנער פּאָרפֿאָלק וואָס האָט אַדאָפּטירט אַ צווילינג פֿון אַ יתומים־הויז אין טיף רוסלאַנד. אַהיים געברענגט די עופֿעלעך, וועלכע זײַנען געבוירן געוואָרן פֿאַר דער צײַט, בײַ עלטערן, וועלכע האָבן געלעבט אין גרויס נויט און געשיכּורט און האָבן זיך נישט אומגעקוקט אויף זיי חדשים לאַנג. ווען דאָס אַמעריקאַנער פּאָרפֿאָלק, ליסאַ און הייטהעם האָבן זיי אַהיים געברענגט, האָבן זיי עס געטאָן נישט קוקנדיק אויף די וואָרענונגען פֿון זייערע דאָקטוירים,

פּובליציסטיק
פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן (‫אַמעריקע)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

בײַ אונדז ייִדן גלייבט מען אין ל״ו צדיקים, די 36 געטלעכע, מענטשלעכע, הומאַ­ניטאַרע וואַסער־טרעגער, קוימען־קע­רער און סתּם פּשוטע בני־ישׂראל, וואָס גייען איבערן לאַנד און האַלטן אַן אויג אויף יושר און גערעכטיקייט. און אַז דער הימל האָט נישט קיין פֿאַרשטאָפּט אויער, לאָזט ער זיי אויפֿהאַלטן די וועלט. פּונקט ווען איך האָב אויפֿגעהערט צו גלייבן אינעם מין מענטש, צוליב רישעות און געלט־גײַציקייט, האָט זיך אונטערגערוקט אַ גע­שיכטע וואָס האָט איבער­הויפּט גאָרנישט צו טאָן מיט קיין ייִדן, נאָר פֿאַר­קערט, עס האָט צו טאָן מיט אַן אַמעריקאַנער פּאָרפֿאָלק, ליסאַ און הייט­העם סיילעם, וואָס האָט אין מיר רעס­טאַוורירט דעם גלייבן אין מענטשן

פּובליציסטיק

אין 1993 — אַ צײַט, ווען בלויז די פֿאַר­מעגלעכע האָבן פֿאַרמאָגט מאָבילקעס (צעל־טעלעפֿאָנען) — האָט אַ געשעפֿטסמאַן אָנגע­קלאָגט אין געריכט די טעלעפֿאָן־פֿיר­מע "מאָטאָראָלאַ", טענהנדיק, אַז זײַן פֿרויס מאָבילקע איז שולדיק אין דעם, וואָס בײַ איר האָט זיך אַנטוויקלט אַ מוח־ראַק. דער אָנקלאָג איז שפּעטער אָפּגעוואָרפֿן געוואָרן, ווײַל מע האָט נישט געפֿונען קיין ראיות דערפֿון.
הײַנט האָט מען שוין אין גאַנצן פֿאַר­געסן אין דעם אָנקלאָג. די מאָבילקעס זענען געוואָרן ממש אַ טייל פֿון אונדזער אָנטועכץ (בײַ געוויסע מענטשן — כּמעט אַן אבֿר).

ליטעראַטור, פֿאַרשײדנס
דער ערשטער נומער פֿונעם זשורנאַל "אַזימאָווס"

זשורנאַל "אַזימאָווס" — 30 יאָר

מיט 30 יאָר צוריק, אין 1977, האָט די דרוק-פֿירמע "דייוויס פּאָבלישינג" באַקומען פֿון אײַזיק אַזימאָוו, דער באַרימטער שרײַ­בער-פֿאַנטאַסט, אַ דערלויבעניש אַרויס­צוגעבן אַ נײַעם וויסנשאַפֿטלעך-פֿאַנ­טאַסטישן זשורנאַל, אָנגערופֿן לכּבֿוד דעם שרײַבער — "Asimov‘s Science Fiction". דער נײַער זשורנאַל איז באַלד געוואָרן זייער פּאָפּולער און צוגעצויגן די בעסטע מײַסטערס פֿונעם זשאַנער: אַרטור קלאַרק,

קינאָ
אַ פּויער אין ווײַסרוסלאַנד פֿונעם פֿילם "די נסיעה פֿון פּרימאָ לוי"

די וואָך קומט פֿאָר די ניו־יאָרקער פּרע­מיערע פֿון אַן איטאַליענישן דאָקומענטאַר־פֿילם "די נסיעה פֿון פּרימאָ לוי" (Primo Levi‘s Journey); אַ פֿילם פֿאַרענדיקט אין 2006, וואָס מע האָט שוין געוויזן אין אַ צאָל אייראָפּעיִשע שטעט, אָבער נאָך נישט, זעט אויס, אין אַמעריקע.

פּובליציסטיק
פֿון גענאַדי עסטרײַך (ניו־יאָרק)
‫ספּעציעל פֿאַרן "פֿאָרװערטס"

יעדער מענטש טראָגט אַחריות פֿאַר זײַנע אייגענע נאַרישקייטן, און איך בין ניט קיין יוצא-מן-הכּלל. צו די נאַרישקייטן מײַנע, וועלכע איך קען ניט פֿאַרגעסן, געהערט אויך אַזאַ: מיט אַריבער צען יאָר צוריק האָב איך בײַם שרײַבן אַ לערנבוך פֿון ייִדיש אַרײַנגעשטעלט אַ טעקסט מיטן וואָרט "איבערניצעווען". איך האָב דעמאָלט ניט געטראַכט, אַז דאָס דאָזיקע וואָרט וועט מיר ברענגען אַזוי פֿיל קאָפּדרייעניש. פֿאַר מיר איז עס געווען אַ געוויינטלעך וואָרט — מע קען זאָגן, אַ וואָרט פֿון אַ גאַנץ יאָר.