אַ פֿאָטאָגראַפֿישע אויסשטעלונג פֿון די שילן אין דרום־טראַנסילוואַניע (אויף ייִדיש — זיבנבערגן אָדער זימבערגן) אין דער הײַנטיקער רומעניע וועט זיך עפֿענען בלויז אויף עטלעכע טעג אינעם אַטראַן־זאַל בײַם "ייִדישן קולטור־קאָנגרעס" דינסטיק, דעם 6טן יאַנואַר. די קוראַטאָרין און פֿאָרשערין פֿון די בילדער איז דזשולי דאָוסאָן, אַן אַמעריקאַנער געבוירענע, וואָס האָט זיך באַזעצט מיט אַנדערטהאַלבן יאָר צוריק אינעם שטעטל סיגאַשאָרע (אויף ייִדיש — טשעסבורג), אַן אָרט מיט אַ באַפֿעלקערונג פֿון 32,000 מענטשן.

צו איר 150סטער יאָרצײַט

עליזאַ־רחל פֿעליקס (ראַשעל) איז דער ערשטער ייִדישער שטערן אין דער געשיכטע פֿון דער פֿראַנצויזישער בינע. ראַשעל האָט געמאַכט אַן איבערקערעניש אין דער שפּיל פֿון טראַגעדיעס פֿון 17טן יאָרהונדערט.

בײַ זיבעצן יאָר איז דאָס ייִדישע מיידל, ראַשעל, דערשינען צום ערשטן מאָל, אויף אַ פּרוּוו, אין נאַציאָנאַלן טעאַטער "קאָמעדי פֿראַנסעז", געשאַפֿן אויפֿן באַפֿעל פֿון מלך לויִ

די לייענער פֿון מײַנע חודשלעכע אַרטיקלען ווייסן שוין זיכער אַז ווען איך שרײַב וועגן קליינע ניט־ייִדישע פֿעלקער און זייערע לשונות, טו איך דאָס בלויז ווײַל איך מיין אַז מיר קענען זיך פֿון זיי אָפּלערנען אַ מוסר־השׂכּל לגבי ייִדן און ייִדיש. אין אָט דעם כּלל פּאַסן זיך אויך אַרײַן די ווײַטערדיקע באַמערקונגען וועגן די באַסקן און באַסקיש. וועגן זיי האָב איך טאַקע געשריבן איינע פֿון מײַנע ערשטע אַרטיקלען פֿאַרן "פֿאָרווערטס", מיט קנאַפּע 15 יאָר צוריק ("באַסקן עליך שפּאַניע!).

נישטאָ קיין נײַעס אונטער דער זון; ישׂראל און דער מיטעלער מיזרח קענען שוין הײַנט קיינעם מיט גאָרנישט איבערראַשן, און די וועלט קען אויך מיט גאָרנישט איבערראַשן ישׂראל. ווי זאָגן די פֿראַנצויזן? "דעזשאַ וווּ" — דעם פֿילם האָבן מיר שוין געזען. מיר קענען דאָס שוין פֿון פֿריִער. אַלץ וואָס עס געשעט בײַ אונדז די טעג אין דער מלחמה אין עזה־פּאַס, געשעט אין לאַנד שוין נישט צום ערשטן מאָל, נאָר מיר האָבן שוין פֿאַרגעסן דעם ביטערן טעם פֿון דעם פֿריִער געשעענעם און זײַנע פֿאָלגן.

"ויגש אליו יהודה" — און יהודה האָט זיך דערנעענטערט צו יוספֿן, און געבעטן צו נעמען אים פֿאַר אַ שקלאַף, אַנשטאָט בנימינען, וועלכן יוסף האָט באַשולדיקט אין אַ גניבֿה. יוסף האָט זיך נישט געקאָנט מער פֿאַרשטעלן פֿאַר אַ פֿרעמדן מיצרישן פֿירער, און האָט אויסגעזאָגט זײַנע ברידער, ווער ער איז. ווי אַ רעזולטאַט, איז יעקבֿ מיט זײַן גאַנצער משפּחה אָנגעקומען קיין מצרים.