ווען טאַטע־מאַמע גטן זיך, באַקומט די מאַמע, בדרך־כּלל, דעם אויפֿזיכט אויף די קינדער. דאָס לייגט זיך אויפֿן שׂכל, ווײַל געוויינטלעך איז די מאַמע (כאָטש לויט די טראַדיציאָנעלע סטערעאָטיפּן) דער מענטש, וואָס קאָכט די מאָלצײַטן, וואַשט די וועש, העלפֿט די קינדער מיט דער היימאַרבעט און לייגט זיי שלאָפֿן.

טשאָלנט — אַ געמיש פֿון פֿלייש, בעבלעך, קאַרטאָפֿל און אַנדערע גרינסן — עסט מען געוויינטלעך שבת מיטאָג, אָבער ער איז אויך פּאַסיק ערבֿ־יום־כּיפּור, פֿאַרן תּענית, ווײַל דאָס פֿלייש און בעבלעך גיבן צו אַ היפּש ביסל פּראָטעיִן. דער ווײַטערדיקער רעצעפּט ניצט הינדל אַנשטאָט רינדערן פֿלייש, ווײַל הינדל האָט ווייניקער פֿעטס און כאָלעסטעראָל.

דער טשאָלנט איז גענוג פֿאַר אַכט מענטשן.

"עסט געזונטערהייט!"
אַ קאָך־פּראָגראַם פֿון געשמאַקע מאכלים
אויף ייִדיש מיט ענגלישע אונטערקעפּלעך,
מיט שׂרה־רחל שעכטער און איוו יאַכנאָוויץ
ראָש־השנה עפּיזאָד: געבראָטענע פֿיש און האָניק־לעקעך

Eat In Good Health!
A Cooking Show in Yiddish with English subtitles
with Rukhl Schaechter and Eve Jochnowitz
Rosh Hashanah episode: Roast Fish and Honey Cake

ס׳איז שוין אַ טראַדיציע אויף דער יערלעכער ייִדיש־וואָך פֿון יוגנטרוף, אַז פֿרײַטיק־צו־נאַכטס, נאָכן עסן, רוקט מען צונויף די בענקלעך אין עסצימער, און מע זינגט — אַ מאָל, שעהען לאַנג — זמירות און אַנדערע שבתדיקע לידער אויף ייִדיש.

אָבער הײַיאָר, נאָך האַלבער נאַכט, ווען אַ סך פֿון די באַטייליקטע זענען שוין געלעגן אין די בעטן, האָבן בערך דרײַסיק יונגע לײַט, ס׳רובֿ אין די 20ער און 30ער יאָרן, זיך אַראָפּגעגנבֿעט צו דער אָזערע מיט פֿלעשלעך ווײַן און בראָנפֿן, אַרײַן אינעם דערבײַיִקן פּאַוויליאָן און צונויפֿגערוקט דרײַ לאַנגע טישן, כּדי צו פּראַווען אַ פֿאַרברענגען אויף זייער אייגענעם שטייגער.

זונטיק נאָכמיטאָג, מיט צוויי וואָכן צוריק, האָב איך געהאַלטן אין מיטן וואַשן דאָס געפֿעס אין קיך, ווען פּלוצלינג האָב איך דערזען דורכן פֿענצטער ווי עס ווערט שטאַרק פֿינצטער אין דרויסן, די ביימער וויגן זיך שטאַרק, און עס הייבט אָן צו גיין אַ רעגן. לכתּחילה, איז מיר נישט געווען קיין חידוש, ווײַל דער וועטער נבֿיא האָט געהאַט פֿאָרויסגעזאָגט, אַז נאָך צוויי שטאַרק הייסע, טרוקענע וואָכן וועט, סוף־כּל־סוף, גיין אַ רעגן און אפֿשר אַ שטורעם אויך.

"עסט געזונטערהייט!"
אַ קאָך־פּראָגראַם פֿון געשמאַקע מאכלים
אויף ייִדיש מיט ענגלישע אונטערקעפּלעך,
מיט שׂרה־רחל שעכטער און איוו יאַכנאָוויץ
דריטער עפּיזאָד:
שטשאַוו און כרעמזלעך

Eat In Good Health!
A Cooking Show in Yiddish with English subtitles
with Rukhl Schaechter and Eve Jochnowitz
Third episode: Sorrel Soup and Matzah Meal Latkes

נאָך אַ לאַנג־דערוואַרטן רעמאָנט און פֿאַרגרעסערונג, וועט דער "לאַנדישער מוזיי פֿון דער אַמעריקאַנער ייִדישער געשיכטע" אין פֿילאַדעלפֿיע עפֿענען זײַנע טירן דעם נאָוועמבער אויף אַ נײַעם אָרט — בלויז איין בלאָק פֿונעם פּלאַץ, וווּ די אַמעריקאַנער פֿרײַהייט איז פּראָקלאַמירט געוואָרן אין יאָר 1776.

"די אינספּירירנדיקע נײַע היים פֿונעם מוזיי וועט אָפּמערקן די שוועריקייטן און נצחונות פֿון די אַמעריקאַנער ייִדן במשך פֿון יעדער סטאַדיע פֿון דער אַמעריקאַנער געשיכטע," האָט דערקלערט מײַקל ראָזענצווײַג, דער גענעראַל־דירעקטאָר פֿונעם מוזיי. "דער מוזיי וועט דערציילן וועגן די אופֿנים ווי די ייִדן האָבן זיך דאָ געראַנגלט מיט זייער אידענטיטעט און מיט דער אַסימילאַציע, און וועגן זייערע צושטײַערס אויף יעדן געביט פֿונעם אַמעריקאַנער לעבן."

אויב איר היט זיך פֿון געזאַלצנס, איז כּדאַי זיך אויסצולערנען עטלעכע אינדישע רעצעפּטן. די בשׂמים און געווירצן פֿון אינדיש קאָכערײַ זענען אַזוי פּיקאַנט, אַז מע דאַרף ווייניק צוזאַלצן.

"גאַראַם מאַסאַלאַ" איז אַ געמיש פֿון בשׂמים — אַרײַנגערעכנט פֿעלד־גליאַנדער (coriander), קעמיניק, קאַרדעמאָן, צימערינג, נעגעלעך (cloves) — וואָס מע פֿאַרקויפֿט אינעם באַק־אָפּטייל פֿון שפּײַזקראָם.

צום ערשטן מאָל אין דער אַמעריקאַנער געשיכטע האָט אַ שטעטל אויסגעקליבן אַ מוסולמענישן בירגער-מײַסטער מיט אַ פֿרומען ייִדישן פֿאַרטרעטער.

פֿאַראַכטאָגן מאָנטיק האָט דער שטאָטראַט פֿון טינעק, ניו־דזשערזי, באַשטימט מאָהאַמעד כאַמידודין פֿאַר בירגער-מײַסטער, און אַדאַם גאָסען פֿאַר זײַן פֿאַרטרעטער. זיי וועלן אָנהאַלטן זייערע פּאָזיציעס אויף צוויי יאָר.

טינעק איז באַקאַנט בײַ די ניו־יאָרקער ייִדן ווי אַ שפּרודלדיקער צענטער פֿון ייִדישן לעבן: 18 שילן, 2 ייִדישע טאָגשולן און 26 כּשרע רעסטאָראַנען. ווייניקער באַקאַנט איז אָבער, אַז אין טינעק געפֿינען זיך אויך צוויי מעטשעטן און אַ מוסולמענישע טאָגשול.

טאָמער גרייט איר זיך צו גיין אויף אַ פּיקניק מיט אײַערע קרובֿים אָדער פֿרײַנד, מעגט איר מאַכן דאָס מאכל. די פֿליגעלעך קען מען עסן מיט די הענט, און אַלע וועלן הנאה האָבן פֿון אײַנטינקען זיי אינעם אַוואָקאָדאָ־סאָוס.

4 ציינדלעך קנאָבל