אַ גרופּע פֿאָרשער אין חיפֿהר אוניווערסיטעט האָבן לעצטנס אַרויסגעלאָזט אַן אינטערעסאַנטע שטודיע, וואָס באַווײַזט, אַז ווען מענטשן רעדן אַ פֿרעמדע שפּראַך, און אידענטיפֿיצירן זיך מיטן פֿאָלק, וואָס רעדט די שפּראַך, וועלן זיי מיט דער צײַט אַנטוויקלען אַ בעסערן אַקצענט.

די פֿאָרשער האָבן שטודירט דרײַ גרופּעס מענטשן, וועלכע וווינען אין ישׂראל. אַלע באַטייליקטע האָבן געהערט צום זעלבן סאָציאָ־עקאָנאָמישן קלאַס.

אינעם פֿריִערדיקן נומער "נײַעס פֿאַר בני־בית" האָב איך דערקלערט ווי צו מאַכן פֿינעף גרינגע סאַלאַטן, וואָס כ׳האָב געפֿונען אין אַ רשימה פֿון 101 סאַלאַטן אין דער "ניו־יאָרק טײַמס" מיט צוויי וואָכן צוריק. זינט דעמאָלט האָב איך כּמעט יעדן אויפֿדערנאַכט צוגעגרייט עטלעכע פֿון די סאַלאַטן, און מײַן מאַן, לייבל, זאָגט, ס׳איז אַזוי געשמאַק, אַז מער ווי דאָס דאַרף ער נישט. (ס׳העלפֿט אויך, אַז איך באַגלייט יעדן מאָלצײַט מיט צוגעברוינט ראַזעווע ברויט אָנגעריבן מיט קנאָבל!)

אָט זענען נאָך דרײַ סאַלאַטן פֿון דער זעלבער רשימה. ווידער גיב איך נישט אָן קיין מאָסן ווײַל מיט אַ סאַלאַט קאָן מען זײַן בייגעוודיק.

די ערשטע 20 יאָר פֿון איר לעבן האָט חני (כאַני) געטער זיך געפֿירט ווי אַלע אַנדערע מיידלעך בײַ די ניקלסבורגער חסידים אין מאָנסי. ווי די צווייטע פֿון פֿינעף קינדער, איז זי געווען אַ גוטע תּלמידה און געהאַט נאָענטע חבֿרטעס. ווען זי האָט דערגרייכט 17 יאָר האָט מען זי משדך געווען מיט אַ בחור פֿונעם זעלבן עלטער, און נאָך איין באַגעגעניש האָט מען שוין אָנגעהויבן פּלאַנירן די חתונה.

הײַנט פֿירט חני גאָר אַן אַנדער מין לעבן. ווי אַ 32־יאָריקע געגטע פֿרוי מיט דרײַ קינדער, איז זי אַן אַקטיווע מיטגלידערין פֿון דער "ניו־איידזש" באַוועגונג "ייִדישער רענועל" (Jewish Renewal) און אַ פּראָפֿעסיאָנעלע "מגידקע" (אַ מאָל האָט אַ מגידקע געהייסן די פֿרוי פֿון אַ מגיד, אָבער הײַנט קאָן מען ניצן דעם טערמין אויך פֿאַר די פֿרויען, וועלכע זענען אַליין מגידים).

דער שפּײַז־אָפּטייל פֿון דער "ניו־יאָרק טײַמס" האָט פֿאַראַכטאָגן מיטוואָך אויסגערעכנט אַ רשימה פֿון 101 סאַלאַטן, וואָס מע קאָן גיך צונויפֿשטעלן. דער מחבר גיט נישט אָן קיין מאָסן, ווײַל מיט אַ סאַלאַט, קאָן מען זײַן בייגעוודיק. אָט זענען עטלעכע פֿון די אינטערעסאַנטערע מעגלעכקייטן:

צווישן די ערשטע ערטער, וואָס אַלע טוריסטן באַזוכן הײַנט אין ירושלים איז דער כּותל־מערבֿי, און אָפֿט מאָל דערציילן זיי שפּעטער, אַז דאָס איז געווען דער הויכפּונקט פֿון זייער נסיעה; אַ געוואַלדיקע איבערלעבונג. אַפֿילו די נישט־ייִדן לייגן אין די שפּאַלטן פֿונעם כּותל אַרײַן אַ קוויטל מיט זייערע פּריוואַטע בקשות צום אייבערשטן, און דריקן אויס זייער וווּנדער און דרך־ארץ פֿאַר דעם הייליקן אָרט בײַ ייִדן.

בײַ די מאַראָקאַנישע ייִדן מאַכט מען טשאָלנט מיט שאָפֿן־פֿלייש אַנשטאָט רינדערן פֿלייש; נאַהיט (chickpeas) אַנשטאָט די געוויינטלעכע טשאָלנט־בעבלעך, און באַטאַטעס אַנשטאָט קאַרטאָפֿל — און מע גיט צו אַ ביסל האָניק אויך. האָב איך עס אויסגעפּרוּווט, און ס׳איז טאַקע געווען זייער געשמאַק.

3/4 טעפּל רויע נאַהיט
שפּריצבוימל

צוליב דעם וואָס פֿינלאַנד געפֿינט זיך אין שכנות מיט שוועדן, מאַכן אַ סך מענטשן דעם טעות, אַז דאָס איז אַ סקאַנדינאַוויש לאַנד. ס׳איז אָבער נישט אמת. דאָס זעט מען, ערשטנס, דורך זײַן לשון: פֿיניש איז נישט קיין צפֿון־גערמאַנישע שפּראַך ווי שוועדיש, דעניש און נאָרוועגיש, נאָר שטאַמט פֿון דער אוגראַ־פֿינישער שפּראַך־משפּחה, אַזוי ווי אונגאַריש און עסטיש.

לויט אַ זשורנאַליסט פֿון דער "דזשערוסאַלעם פּאָסט" (Jerusalem Post), מײַקל פֿרוינד, שיידן זיך די פֿינלענדער אויך אונטער אויף אַן אַנדער אופֿן: אין פֿאַרגלײַך מיט זײַן שכן, שוועדן, למשל, וואָס איז בפֿירוש נעגאַטיוו־געשטימט צו דער ייִדישער מדינה — אַ פֿאַקט וואָס האָט זיך בולט אַרויסגעוויזן נאָך דער ישׂראלדיקער אָפּעראַציע אין עזה מיט זעקס חדשים צוריק

אַ נײַער ייִדישער זומער־לאַגער וואָס וועט זיך פֿירן אין גאַנצן לויט די פּרינציפּן פֿון דער סבֿיבֿה־פֿאַרהיט־באַוועגונג, האָט שוין צוגעצויגן אַ היפּש ביסל אינטערעס, אַפֿילו פֿון קאַליפֿאָרניע און ישׂראל, נישט געקוקט אויף דעם, וואָס דער לאַגער וועט נישט עפֿענען זײַנע טירן ביזן יאָר 2010.

דער "אידען ווילעדזש קעמפּ" (דאָס "גן־עדן־דאָרף") איז איינער פֿון פֿינעף נײַע ספּעציאַליזירטע לאַגערן, וואָס די "פֿונדאַציע פֿונעם ייִדישן זומער־לאַגער" האָט דאָס יאָר געהאָלפֿן צו גרינדן, אַ דאַנק אַ 10 מיליאָן־דאָלאַרדיקער סובסידיע פֿון דער "דזשים דזשאָסעף פֿונדאַציע".

דאָס איז אַ סאַלאַט וואָס מע קען מיטברענגען אויף אַ פּיקניק, אָדער עסן מיט פֿריש ברויט אין אַ הייסער זומער־נאַכט.

אויב איר יאָגט זיך מיטן צוגרייטן עסן, קענט איר ניצן די פֿאַרפֿרוירענע קוקורוזע (לאָזט עס זיך צעגיין אַ האַלבע שעה איידער איר מישט עס אַרײַן) אָדער די קוקורוזע פֿון דער פּושקע. אויב אָבער איר האָט יאָ צײַט, איז אַ סך געשמאַקער צו ניצן די זערנעס (kernels) פֿון פֿרישער קוקורוזע, וואָס איר האָט אַליין אָפּגעקאָכט (בערך 15 מינוט).

צוליב דער וואַקסנדיקער פּאָפּולאַריטעט פֿון דער אָרטאָדאָקסישער באַוועגונג אין אַמעריקע, און בפֿרט אין די גרויסע שטעט ווי ניו־יאָרק, זעט מען הײַנט אַ סך מער חתונות, געפֿירט אויפֿן טראַדיציאָנעלן אופֿן. אַ גאַסט וואָס איז בלויז צוגעוווינט צו גיין אויף נישט־פֿרומע חתונות, וועט באַלד באַמערקן אַ צאָל אונטערשיידן: די כּלה טראָגט אַ באַשיידן חופּה־קלייד; די מאַנסבילן און די פֿרויען טאַנצן באַזונדער און, בדרך־כּלל, באַגריסט מען דעם צווייטן מין מיט אַ וואַרעמען שמייכל, נישט מיט אַ קוש.

דאָס מאכל פּאַסט זיך צו סײַ צו פֿרישטיק, סײַ צו מיטאָג. ניצט אַ פּאַטעלניע, וואָס קאָן פֿאַרטראָגן די היץ פֿון אַ בראָט־אויוון (broiler).

1 קליינער פּאַטלעזשאַן
3 לעפֿל איילבערט־בוימל
1 קליינע ציבעלע, צעהאַקט

צוויי שילן אין ריווערדייל — אַ פֿאַרמעגלעכע ייִדישע געגנט אינעם צפֿון־מערבֿדיקן טייל פֿון בראָנקס, ניו־יאָרק — זענען פֿאַראַכטאָגן מיטוואָך געווען די צילן פֿון אַ טעראָריסטישן אַטאַק, וואָס די פּאָליציי האָט צונישט געמאַכט דורכן "פֿאַרקויפֿן" די טעראָריסטן פֿאַלשע אויפֿרײַס־אַפּאַראַטן.

די פֿיר מענער — דזשיימס קראָמיטי, דייוויד וויליאַמס, אָנטאַ וויליאַמס און לאַ׳גער פּייען — האָבן אויך געהאַט בדעה אַראָפּצושיסן עראָפּלאַנען פֿונעם אַמעריקאַנער מיליטער. אַלע פֿיר זענען אַפֿראָ־אַמעריקאַנער, וועלכע האָבן אין תּפֿיסה אָנגענומען דעם מוסולמענישן גלויבן, און וווינען הײַנט אין דער שטאָט ניובורג, 60 מײַל צפֿון פֿון ניו־יאָרק.