אָט איז אַ געשמאַק, פּאַרעווע בײַ־געריכט צו באַגלייטן אַ פֿליישיקן מאָלצײַט:
1-1/2 פֿונט (680 גראַם) סטרוטשקעס, צעשניטן אויף דער העלפֿט
שפּריצבוימל
1/2־1 טעפּל צעשניטענע שוועמלעך
3 ציינדלעך קנאָבל, צעהאַקט
אַ לעק קאַיען־פֿעפֿער

אינעם אָנגעזעענעם "פּאַריזער ייִדיש צענטער — מעדעם־ביבליאָטעק" — דער גרעסטער ייִדישער שפּראַך־אינסטיטוט אין אייראָפּע — לערנען זיך ייִדיש נישט בלויז דערוואַקסענע. יעדע צוויי וואָכן קומען צווישן 20 און 28 קינדער זיך אויך לערנען מאַמע־לשון.

די "קינדערשול" טרעפֿט זיך צוויי זונטיקן אַ חודש, פֿון 2:30 ביז 5:30 נאָך מיטאָג. בעת אַן אינטערוויו מיטן "פֿאָרווערטס", האָט איינע פֿון די דרײַ לערער, אַניק פּרים־מאַרגוליס,

שוין איבער 14 יאָר וואָס מײַן חבֿרטע דזשודי און איך גייען יעדן זונטיק גאַנץ פֿרי אויף אַ שעה־לאַנגן פֿלינקן שפּאַציר איבער דער געגנט. נישט נאָר איז עס אַ גוטע פֿיזישע געניטונג, ס׳גיט אונדז אויך אַ געלעגנהייט זיך צו טיילן מיט פּלאָטקעס, זיך אַראָפּצורעדן פֿון האַרצן און זיך צו טיילן מיט אונדזערע באַליבטע רעצעפּטן.

אָט איז אַ רעצעפּט וואָס זי האָט מיר לעצטנס געגעבן:

במשך פֿון די יאָרן האָב איך באַמערקט אַן אינטערעסאַנטן פֿענאָמען: ווען איך הייב אָן רעדן ייִדיש מיט אַ הענדלער אין אַ חסידישער קראָם אין וויליאַמסבורג אָדער באָראָ־פּאַרק, ענטפֿערט מיר אַ מאַן אויף ייִדיש, און אַ פֿרוי — אויף ענגליש.

צוליב דעם וואָס איך האָב נישט קיין נאָענטן קאָנטאַקט מיט די חסידישע פֿרויען, האָב איך נישט געוווּסט ווי אַזוי צו פֿאַרענטפֿערן אַזאַ אויפֿפֿירונג. בין איך געקומען צום אויספֿיר, אַז די פֿרויען האָבן פּשוט אַ גרעסערן חשק אויסצוזען מער "מאָדערן" ווי די מענער, און דערפֿאַר אַסימילירן זיי זיך לינגוויסטיש גיכער.

איך האָב אויסגעפּרוּווט דעם רעצעפּט די פֿאַרגאַנגענע וואָך, און מיר האָבן אַלע געלעקט אונדזערע פֿינגער. הגם מע דאַרף עס באמת בראָטן אונטערן פֿײַער אָדער אויף אַ "גריל", קאָן מען עס אויך בראָטן אין אויוון בײַ 450 גראַד (232 צעלזיוס) אַרום 45 מינוט, אָדער ביז די הינער־שטיקלעך ווערן גוט דורכגעבראָטן.

נאָך אַ מעלה: דאָס מאכל האָט ווייניק פֿעטס און זאַלץ, איז עס דעריבער געזונט אויך.

ד״ר מעלווין קאָנער, אַן אַנטראָפּאָלאָגיע־פּראָפֿעסאָר אין "עמאָרי־אוניווערסיטעט" אין אַטלאַנטע, דזשאָרדזשיע, האָט הײַיאָר אַרויסגעלאָזט אַן אייגנאַרטיק בוך, The Jewish Body (דער ייִדישער גוף), וווּ ער דיסקוטירט אַרום דעם ייִדישן צוגאַנג צום גוף, ווי עס ווערט אָפּגעשפּיגלט אין די ייִדישע ריטואַלן, קולטור און געשיכטע. צווישן די טעמעס וואָס ער באַרירט זענען ברית־מילה, סעקסועלע באַציִונגען, די פֿאַרשידענע פֿיזישע שילדערונגען פֿונעם ייִד (דער אויסגעדאַרטער,

פֿאַראַכטאָגן דינסטיק זענען די קאָרידאָרן פֿון דער מלוכישער שול "טענאַפֿלײַ הײַ־סקול" פֿאַרפֿלייצט געוואָרן מיטן בילד פֿונעם פֿאַרכאַפּטן ישׂראל־סאָלדאַט, גלעד שליט, ווען בערך 90 תּלמידים — סײַ ייִדן, סײַ נישט־ייִדן — זענען געקומען אין שול, טראָגנדיק אַ העמד מיט זײַן בילד.

בעת מײַן וויזיט אין בעלגיע, דענמאַרק און שוועדן דעם פֿאַרגאַנגענעם חודש, האָט אויף מיר געמאַכט אַ טיפֿן אײַנדרוק וויפֿל מענטשן פֿאָרן אויף וועלאָסיפּעדן אַנשטאָט מיט אַן אויטאָ. אַפֿילו די חסידים אין אַנטווערפּן פֿאָרן כּסדר אין קראָם, צו דער אַרבעט אָדער אַנדערש־וווּ אויף אַ וועלאָסיפּעד — אָפֿט מאָל מיט אַ קינד אויפֿן הינטערשטן בענקל אָדער מיט אײַנגעקויפֿטער שפּײַז אינעם קויש פֿון פֿאָרנט. בפֿרט ערבֿ־שבת זענען די וועלאָסיפּעדען מיר פֿאַרבײַגעפֿאָרן פֿון אַלע ריכטונגען, יאָגנדיק אַהיים, צו דערליידיקן אַלץ פֿאַר שקיעה.

די פֿאַרגאַנגענע וואָך האָב איך זיך אומגעקערט פֿון אַ רײַזע קיין אייראָפּע, וווּ כ׳האָב געהאַט אַ געלעגנהייט זיך צו באַקענען מיט צוויי קליינע ייִדישע קהילות, און דערבײַ צו האָבן אַ פֿאָרשטעלונג, וואָס מיינט עס הײַנט זיך אויסצולעבן ווי אַ ייִד אין יענע קאַנטן.

די הויפּט־סיבה פֿאַר וואָס איך און מײַן מאַן, לייבל, זענען געפֿאָרן אַהין איז געווען צו פּראַווען דעם 90סטן געבוירן־טאָג פֿון מײַן שווער, וועלכער וווינט אין מאַלמע — די דריט־גרעסטע שטאָט אין שוועדן.

געוויסע ייִדן, וואָס פֿאַסטן יום־כּיפּור האָבן אַנטדעקט, אַז דער תּענות קומט אָן אַ סך גרינגער, ווען מע טרינקט פֿריִער אויס אַ גאַנצן פֿלאַש ספּאָרט־געטראַנק, ווי Poweraid אָדער Gatorade. די געטראַנקען באַשטייען פֿון עלעקטראָליטן (נאַטריום, קאַליום און כלאָרידן) — די זעלבע זאַלצן, וואָס געפֿינען זיך אינעם בלוט און אין די קעמערלעך פֿון אַ מענטשן, און וואָס העלפֿן דעם גוף פֿונקציאָנירן ווי געהעריק.

פֿאַראַכטאָגן דאָנערשטיק נאָכמיטאָג, בשעת די אַנדערע באַטייליקטע פֿון דער ייִדיש־וואָך האָבן געלייענט די פּאָעמעס פֿון קאַדיע מאָלאָדאָווסקי, אָדער געשוווּמען אין שווים־באַסיין, אָדער גערודערט מיט אַ שיפֿל, זענען אַכט ייִדיש־לערער פֿון איבערן לאַנד געזעסן אין אַ קרײַז און זיך געטיילט מיט די פּראָבלעמען פֿון לערנען אַ ייִדיש־קלאַס, ווען די סטודענטן געפֿינען זיך אויף פֿאַרשידענע מדרגות.

דאָס מאכל, באַליבט בײַ די סירישע ייִדן, איז אַ געשמאַקער בײַ־געריכט מיט געבראָטן הינדל אָדער שאָפֿן־פֿלייש, און איז גרינג צוצוגרייטן. איר קענט עס מאַכן מיט אַ שעה פֿריִער. דעקט צו דעם טאָפּ מיט אַ האַנטעכל, איבערן האַנטעך — דאָס שטערצל, און שטעלט דעם טאָפּ אויפֿן אָנגעוואַרעמטן בלעך.

2 לעפֿל איילבערט־בוימל
2 לעפֿל צעהאַקטער קנאָבל