אין מאָסקווער ייִדישן לעבן האָט די געגנט "טשערקיזאָוואָ" אַ מאָל געשפּילט אַ ממשותדיקע ראָלע. דאָרטן, אין די דאָרפֿישע שטיבלעך, גאַנץ ווײַט פֿון צענטער שטאָט, האָבן זיך אין די 1920ער יאָרן באַזעצט טויזנטער ייִדישע מיגראַנטן, דער עיקר, פֿון אוקראַיִנע. דאָרטן האָט זיך אַפֿילו באַוויזן אַן אייגענע הילצערנע שיל, וואָס איז צופֿעליק, צי ניט צופֿעליק, פֿאַרברענט געוואָרן — אויב איך פּלאָנטער ניט, אין די 1960ער יאָרן. שפּעטער, זיכער ביז די מיט-1980ער, איז אין דער מאָסקווער קאָרשיל געווען אַ באַזונדערער טשערקיזאָווער מנין.

אָנהייב יוני האָט דער פֿעדעראַלער מיניסטער, מאַריאַ ביאָכנער, וואָס פֿאַרנעמט זיך מיט דער פֿראַגע פֿון אינטעגרירן די אימיגראַנטן אין לאַנד, צוגעשטעלט איר באַריכט וועגן דעם מצבֿ פֿון די נײַע בירגער, געקומען פֿון פֿאַרשידענע לענדער. דער דאָזיקער באַריכט איז אויפֿגענומען געוואָרן מיט גרויס אינטערעס; און ס‘איז נאַטירלעך, ווײַל אין אַ לאַנד, מיט אַן אַלגעמיינער באַפֿעלקערונג פֿון 82 מיליאָן מענטשן, זײַנען 15 מיליאָן אימיגראַנטן. נאָך מער: די צאָל אימיגראַנטן האַלט אין איין וואַקסן.

פֿאַר נאַכט, דעם 5טן יוני, האָבן די טעלעוויזיע דיקטערס, נאָכמאַכנדיק דעם פּרעזידענט אָבאַמאַ, וועלכער איז אַנומלטן אויפֿגעטראָטן אין קאַיִר, באַגריסט זייערע צושויער מיט די ווערטער: "סאַלאַם אַלייקום!". פֿון איין זײַט איז עס געווען אַן אָנערקענונג צום אַמעריקאַנער פּרעזידענט, וואָס ער האָט פֿאַרדינט צווישן די דײַטשישע בירגער, בדרך־כּלל — צווישן פֿרויען, און פֿון דער אַנדערער זײַט, האָט זיך אין דעם געפֿילט אַ געוויסער חלק איראָניע.

אַ באַגעגעניש צווישן צוויי מלוכישע מנהיגים "אונטער פֿיר אויגן" איז געוויינטלעך אַ טראַדיציאָנעלער פּאָליטישער ריטואַל, וועלכער ווערט, פֿאָרמעל, נישט פּראָטאָקאָלירט, און אויף וויפֿל די צדדים זענען אין דעם פֿאַראינטערעסירט, בלײַבט זײַן אינהאַלט אַן אייביקער סוד; טאַמער איז אָבער איינער פֿון זיי "נישט געוווינט" צו האַלטן וואָרט, קען עס אויך ווערן אַ סוד פֿאַר גאַנץ בראָד, אָפּהענגיק פֿון יעדן איינעמס פּאָליטישע כּוונות.

ווען עס האָט זיך ווידער פֿאַרקאָכט דער גאַנצער ענין מיט אַרויסשיקן איוואַן דעמיאַניוק, האָב איך תּחילת ניט פֿאַרשטאַנען, פֿאַר וואָס דײַטשלאַנד האָט זיך אַזוי הייס אָפּגערופֿן און האָט מסכּים געווען אים צו מישפּטן. גלײַך ווי זיי האָבן ווייניק אייגענע — דײַטשישע — געוועזענע נאַציסטן. פֿאָרמעל קלינגט די סיבה אַזוי: דעמיאַניוק, וועמען מע באַשולדיקט אין דינען ווי אַ מערדער פֿון טויזנטער ייִדן, האָט נאָך דער מלחמה אין משך פֿון זעקס יאָר געוווינט און געאַרבעט אין דײַטשלאַנד.

איך האָב די טעג געהערט ווי אַ לאָנדאָנער געשעפֿטסמאַן האָט דערציילט וועגן זײַנע פֿרילינג-וואַקאַציעס אין יאָרדאַניע. קודם-כּל, האָט ער זיך געקלאָגט אויף דעם נידעריקן ניוואָ פֿון דעם האָטעל בײַם רויטן ים. דער סוף איז געווען, אַז מע האָט אים אַפֿילו אומגעקערט אַ היפּש ביסל געלט, ווײַל די רעאַלקייט האָט ניט אָפּגעשפּיגלט דעם פּירסום. מיר איז אויסגעקומען צו הערן אויך באַגײַסטערטע אָפּרופֿן מכּוח יאָרדאַניע, וווּ מע אַנטוויקלט די טוריסטישע אינדוסטריע.

עס האָט אַמאָל אַ ישׂראלדיקער זשורנאַליסט געפֿרעגט זײַנעם אַן ענגלישן פּען־קאָלעגע, הלמאַי די ענגלענדער רעדן אַזוי פֿיל וועגן וועטער בײַ יעדער באַגעגעניש און בײַ יעדער געלעגנהייט — און זיי טוען גאָרנישט כּדי דאָס וועטער צו ענדערן? האָט אים דערויף דער ענגלישער זשורנאַליסט געענטפֿערט — און גראָד לויטן ייִדישן שטייגער — מיט אַ פֿראַגע אויף אַ פֿראַגע: און ווי קומט עס, אַז בײַ אײַך אין ישׂראל איז מען טאָג און נאַכט באַשעפֿטיקט מיט פּאָליטיק — און עס ווערט אָבער גאָרנישט געטאָן אַז די פּאָליטיק זאָל זיך אַמאָל ענדערן?

איר האָט עס אפֿשר אויך שוין באַמערקט: די האָליוווּד-אינדוסטריע האָט פֿאַקטיש אויפֿגעהערט צו פּראָדוצירן פֿילמען וועגן דעם אָנטייל פֿון אַמעריקע אין דער צווייטער וועלט-מלחמה. וועגן וואָס קען מען זיך דערמאָנען? וואָס איז אַרויס אין משך פֿון די לעצטע צען יאָר? דער סאָלדאַט רײַען האָט סטיווען ספּילבערג געראַטעוועט אין יאָר 1998. “פּערל האַרבאָר" איז אַרויס אין 2001. אויף דעם טעלעוויזיע-עקראַן איז עס זייער אַ מאַרגינאַלע טעמע, וואָס מע באַהאַנדלט מערסטן טייל אין דאָקומענטאַלע פּראָגראַמען פֿון דעם “געשיכטע-קאַנאַל".

איך פֿאַרשטיי, אַז דאָס קען קלינגען שרעקלעך ציניש, אָבער איך בין אַ ביסל צופֿרידן מיט דער "חזיר־גריפּע". בפֿרט נאָך, אַז זי איז שוין לחלוטין ניט קיין חזירשע און אפֿשר ניט אַזאַ געפֿערלעכע, ווי מע האָט תּחילת געמיינט. איך בין צופֿרידן, ווײַל איצט האָב איך שוין ניט מורא אײַנצושליסן די טעלעוויזיע. פֿריִער איז דאָך געווען ממש אוממעגלעך עס אויסצוהאַלטן, ווײַל מע האָט גערעדט נאָר וועגן איין זאַך: צי באַראַק אָבאַמאַ איז גוט אָדער שלעכט, און פֿאַר וואָס איז ער גוט (אויב ער איז טאַקע גוט) און פֿאַר וואָס איז ער שלעכט (אויב ער איז טאַקע שלעכט).

אָנהייבנדיק פֿון דעם 1טן אַפּריל, ציילט זיך די קאַדענץ פֿון דער נײַער רעגירונג, די 32סטע לויט דער ריי אין די 61 יאָר פֿון דער מדינה, און די צווייטע אונטער דער אָנפֿירונג פֿון ביבי נתניהו. אָנגעזעטיקטע מיט דערפֿאַרונג פֿון די אַלע יאָרן, האָט די באַפֿעלקערונג פֿון מדינת־ישׂראל זיך שוין צוגעוווינט אָנצוהייבן, מיטן געבורט פֿון דער רעגירונג, דאָס ציילן אירע טעג אויף צוריק, ביז צום טאָג פֿון איר פֿאַרקירצטן לעבן — ווי עס וואָלט איר שוין אַזוי געווען באַשערט צו פֿאַרענדיקן איר קאַדענץ פֿאַר דער צײַט.

מאָלדאָווע, צוליב אירע אומפֿאַראַנטוואָרטלעכע פּאָליטיקער, איז ווידער אַרויף אויף די ערשטע זײַטן פֿון דער וועלט־פּרעסע. ווי כ‘האָב לעצטנס געשריבן אין "פֿאָרווערטס", זײַנען צו די פּאַרלאַמענט־וואַלן, וואָס זײַנען פֿאָרגעקומען דעם 5טן אַפּריל, צוגעלאָזט געוואָרן פֿיר פּאַרטייען: צוויי ליבעראַלע, די אַליאַנץ "אונדזער מאָלדאָווע" און די קאָמוניסטישע פּאַרטיי.

אין "פֿאָרווערטס" פֿון דער פֿאַרגאַנגענער וואָך איז דערשינען אויף דער ערשטער זײַט דאָס בילד פֿון די מיניסטאָרן אין דער נײַ־געשאַפֿענער רעגירונג פֿון ישׂראל, און אונטער דעם בילד די צושריפֿט: פּרעזידענט שמעון פּערעס, פּרעמיער בנימין נתניהו און "דער גאַנצער מיניסטאָרן־קאַבינעט".

דאָס איז אָבער נישט געווען פּינקטלעך, היות ווי אויף דעם בילד געפֿינען מיר נאָר 20 מיניסטאָרן, דהײַנו בלויז צוויי דריטל פֿון דעם רעגירונגס־קאַבינעט.