יענטל, דו האָסט אַ נשמה פֿון אַ מאַנצביל.
פֿאַר וואָס זשע בין איך אַ נקבֿה?
אין הימל מאַכט מען אויך טעותים.
י. באַשעוויס־זינגער
("יענטל דער ישיבֿה־בחור")

לאָזט זיך אויס, אַז אויב דאָס ווערטל "דער רבי הייסט פֿריילעך זײַן און ניט משוגע זײַן" איבערזעצן אויף ענגליש, קאָן מען עס גאָר פֿאַרשטיין אַזוי: "אַז דער רבי הייסט זײַן אַ גיי...", ווײַל — זײַן פֿריילעך, מיינט — be gay...
ניט לאַנג צוריק איז אין תּל־אָבֿיבֿ דורכגעגאַנגען דער יערלעכער פּאַראַד "פֿון שטאָלצקייט". דאָס מיינט, אַז די געיס, לעסביאַנקעס, טראַנסוויסטיטן, טראַנס־סעקסואַלן..., גייען אין די רייען אויף אַ פּאַראַד, כּדי צו דעמאָנסטרירן פֿאַר דער אַרומיקער וועלט, זייער שטאָלצקייט מיט דעם, וואָס זיי זענען ניט אַזעלכע ווי אַנדערע, טראַדיציאָנעלע סעקסועל־אָריענטירטע מענטשן.
אין דעם פּאַראַד, וועלכן ס׳האָט געעפֿנט דער מייאָר פֿון דער שטאָט, רון חולדאי, האָבן אָנטייל גענומען צענדליקער טויזנטער מענטשן, היגע און אויך ספּעציעל געקומענע אַהער טוריסטן. מע דאַרף צוגעבן, אַז אין יאָר 2012 איז תּל־אָבֿיבֿ אָנערקענט געוואָרן, ווי די סאַמע פֿרײַנדלעכע שטאָט אויף דער וועלט צו די מענטשן מיט ניט־טראַדיציאָנעלער סעקסועלער אָריענטאַציע. דאָס צווייטע אָרט אין דעם דאָזיקן אייגנאַרטיקן פֿאַרמעסט האָט פֿאַרנומען ניו־יאָרק און דאָס דריטע — טאָראָנטאָ. פֿאַרשטייט זיך, אַז דאָס איז פֿאַר אונדז, די ישׂראלים, אויך אַ סיבה צו זײַן שטאָלץ מיט זיך.

2. אונדזערע גאַסטגעבער — עליס און בענעש

נאָך דעם לאַנגן איבערפֿלי — ניו־יאָרק־לאָס־אַנדזשעלעס־סידני (איבער 20 שעה אין דער לופֿטן), האָבן שוין די אָנדערטהאַלבן שעה פֿון סידני קיין מעלבורן אויסגעזען ווי אַ קאַצנשפּרונג.
פֿון די בליצבריוולעך, באַקומען פֿון רענאַטאַ זינגער, וואָס האָט פֿאַקטיש אָרגאַניזירט מײַן באַזוך — אָפּגערעדט מיט מיר, אונטערגעהאַלטן די פֿאַרבינדונג, מיט איין וואָרט, געווען מײַן אימפּרעסאַריאָ, שיין גערעדט — האָט זי מיר מיטגעטיילט, אַז אָפּנעמען וועט מיך פֿונעם פֿליפֿעלד בעני ראָזענצווײַג. "ער וועט האַלטן אַ שילדל מיט זײַן ייִדישן נאָמען, בענעש", — האָט פֿאַרפּינקטלעכט רענאַטאַ.
"בעני", "בענעש" — די מעטאַמאָרפֿאָזע פֿון ייִדישע נעמען אין "אינטערנאַציאָנאַלע", איז פֿאַר מיר נישט קיין נאָווינע. אַן אַנדער זאַך, די ייִדישע פֿאַמיליעס, וואָס איך פּלאָנטער שטענדיק, צוליב זייערע אומצאָליקע וואַריאַציעס, למשל: ראָזענצווײַג־ראָזענצוויט־ראָזענפֿעלד־ראָזענבלום־ראָזענפֿאַרב... — דאָס זײַנען נאָר "ראָזען..." מיט אַ "באָטאַנישן ייִחוס"; איך רעדט שוין נישט פֿון כּל־מיני ראָזענגורט, ראָזענבערג, ראָזענטאַל, ראָזענבורג וכּדומה.
מיר האָבן באַלד דערקענט איינער דעם אַנדערן, אָן אַ "שילדל"; כאָטש בענעש האָט געהאַלטן אין דער האַנט אַ פּאַפּירל, אָבער באַלד, נאָך אונדזער ייִדישן "שלום־עליכם" — עס אַרײַנגעשטופּט אין קעשענע. בענעש האָט גערעדט אַ געשמאַקן פּוילישן ייִדיש, כאָטש ער האָט זיך געפֿילט אַ ביסל געצאַמט, און צומאָל אַרײַנגעשטעלט דאָ און דאָרט אַ ענגליש וואָרט, אַ זאַץ, וואָס האָט געקלונגען נאַטירלעך.

צוליב וואָס זאָג איך עס? צוליב דעם וואָס אייניקע מענטשן פֿאַרמאָגן גוטע וויבראַציעס. ווען איר זײַט אין זייער אָנוועזנהייט, קענט איר אָטעמען פֿרײַער, צונויפֿזאַמלען די געדאַנקען, רעדן נישט אָנגעשטרענגט און זײַן צופֿרידן בײַם געזעגענען זיך.
פֿאַראַן אָבער מענטשן וואָס פֿאַרמאָגן שלעכטע וויבראַציעס; זייער עלעקטרישער שטראָם איז, מסתּמא, אָנגעגריפֿן געוואָרן פֿון אַ דונער אָדער אַ בליץ. ווער ווייסט? אָבער מיט דער מינוט וואָס אַזאַ איינער אָדער איינע טרעט אַריבער די שוועל פֿון מײַן הויז, אָדער פֿון מײַן קלאַסצימער, ווערט דער צימער אָנגעפֿילט מיט אַ געדיכטן נעפּל אָפּשטויס־קראַפֿט. זיי ברענגען מיט זיך מיט נאַטור־וויבראַציעס וואָס נישט נאָר שטויסן זיי זיך אָפּ, נאָר מען מוז נאָך זיי עפֿענען טיר און פֿענצטער, דאָס גיפֿט זאָל אַרויס.
מײַנע אַ נאָענטע, גאָר אַ נאָענטע, פֿלעגט אַרײַנקומען אין הויז און באַלד האָט זיך דערפֿילט אַ קורצשלוס אין די נערוון. ס׳האָט זיך אָנגעהויבן אַזוי:
"ביסט דאָך יאָ דאָ? אַבי כ׳האָב געמיינט ביסט פֿאַרשוווּנדן אָן אַ געזעגענען זיך."
פֿלעג איך אַרײַנפֿאַלן אין אַ רוגזה, גלײַך בײַם עפֿענען די טיר. ווען זי וואָלט נישט געווען מײַנס אַ נאָענטע, וואָלט איך אַפֿילו נישט געעפֿנט די טיר פֿאַר איר. אָבער וואָס טוט מען מיט נאָענטע? גאָר נאָענטע? זאָגט מען:
"וואָס הערט זיך עפּעס נײַעס?"
"האָסט זיך שוין דערמאָנט צו הערן וואָס ס׳הערט זיך? אַדרבא, אַז איך לײַד פֿון מײַנע קינדער. דאָס וואָס ס׳הערט זיך. מײַן טאָכטער האָט מיך אַפֿילו נישט געפֿרעגט און זיך אויסגעקליבן אַ חתן, נישט אירס גלײַכן און נישט מײַנס גלײַכן, און וויפֿל איך רעד נישט אין איר אַרײַן, העלפֿט עס ווי אַ טויטן באַנקעס. דער זון מײַנער קלינגט איין מאָל אַ יובֿל, בלויז ווען ער נייטיקט זיך אין געלט. און די אייניקלעך? אוי, די אייניקלעך; זיי ווייסן אַפֿילו נישט אַז ס׳דרייט זיך אַרום אַ באָבע אויף דער וועלט, נע־ונד, אָן אַ ברעקעלע אינטערעס. אַלץ וואָס איך האָב פֿון זיי איז פּאַפּירענע קינדער וואָס באַצירן די ווענט מיט זייערע פֿאָטאָגראַפֿיעס. איצט ווילסטו וויסן וואָס סע הערט זיך?"

1. דער לאַנגער שבת אין סידני

ווען מײַן פֿרײַנדל האָט דערהערט, אַז איך קלײַב זיך צו פֿאָרן אין אויסטראַליע, האָט ער, ווי אַן עכטער אַמעריקאַנער, מיר אַ זאָג געטאָן: "אַ לאַנד, וווּ ס׳איז אַלץ קאַפּויער!" צו באַשטעטיקן זײַנע ווערטער האָט ער צוגעגעבן: "דאָ הייבט זיך בײַ אונדז אָן דער זומער, און דאָרט גייט מען ערשט אין ווינטער אַרײַן".
אַראָפּצוברענגען איין ייִדישן שרײַבער אין אויסטראַליע, האָבן געדאַרפֿט פֿאַראייניקן זייערע באַמיִונגען פֿיר ייִדישע אָרגאַניזאַציעס אין מעלבורן: "ייִדיש־מעלבורן", "די קדימה", די שלום־עליכם־שול און דער "בונד".
אַז מע פֿאָרט שוין אין אַזאַ ווײַטקייט אויף קנאַפּע דרײַ וואָכן, פֿאַרגינט מען זיך שוין צו טיילן דאָס ביסל חיות־הנסיעה מיט דער פֿרוי ראַיע; בפֿרט, אַז דער גרעסטער טייל פֿון די רײַזע־זאָרג פֿאַלט בדרך־כּלל אויף איר קאָפּ. קאָן איך זיך מער אָפּגעבן מיט מײַנע אייגענע קאָפּדרייענישן.
אויף אַ לאַנגן וועג זאָגט מען אין ייִדיש: עס פֿאָלגט מיך אַ גאַנג. נאָך כּמעט אַ מעת־לעת פֿליִען קיין סידני וואָלט ריכטיקער געווען צו זאָגן, עס פֿאָלגט מיך אַ פֿלי. אין דער שטאָט סידני זײַנען מיר אָפּגעווען אַ קורצן פֿרײַטיק און אַ לאַנגן שבת. ווי באַקאַנט, מוז אַ טוריסט, קודם־כּל, האָבן דרײַ זאַכן: צוויי גרויסע אויגן, צוויי געזונטע פֿיס און אַ מאַפּע. די מאַפּע האָבן מיר געקראָגן אינעם האָטעל, וווּ מיר האָבן זיך אָפּגעשטעלט אויף איין נאַכט, און זיך געלאָזט אויף אַ שפּאַציר איבער די צענטראַלע גאַסן.