ווער געדענקט ניט דאָס מעשׂהלע וועגן דעם ייִד, וואָס איז אַרײַנגעפֿאַלן אין די לאַפּעס פֿון אַ בער; אויף זײַן גוואַלד־געשריי, מע זאָל אים ראַטעווען, האָט ער באַקומען פֿון אַ צווייטן ייִד אַן עצה: "לאָז אים אָפּ, דעם בער!" — "ווער האַלט אים דען, — שרײַט, נעבעך, דער געליטענער, — ער לאָזט מיך נישט אָפּ!".
אַנטקעגן וואָס האָבן מיר זיך דערמאָנט אין דער אַלטער געשיכטע? אין נאָוועמבער האָט אַ פּאָפּולערער טעלעוויזיע־קאַנאַל TLC (לערן־קאַנאַל) אָנגעהויבן ווײַזן אַ פּראָגראַם, אָדער ווי מע רופֿט עס הײַנט "רעאַליטי־שאָו" אויף דער טעמע "All-American Muslim" (די עכט־אַמעריקאַנער מוסולמענער). איז פֿאַרוואָס טאַקע נישט? מוסולמענער, בירגער פֿון אַמעריקע, זײַנען גאָר נישט קיין נײַע דערשײַנונג. אַן אַנדער זאַך, אַז נאָך דער טראַגעדיע פֿון 11טן סעפּטעמבער 2001 און נאָך די פֿילצאָליקע בלוטיקע טעראָריסטישע אַטאַקן — סײַ אין לאַנד און סײַ אין אויסלאַנד — דורכגעפֿירט פֿון די מוסולמענער, בתוכם בירגער פֿון אַמעריקע, איז דער צוטרוי צו זיי ווײַט פֿון ברייטהאַרציקייט.

אין רוסלאַנד זײַנען דורכגעגאַנגען וואַלן אינעם פּאַרלאַמענט־"דומאַ". דערלאָזט זײַנען געוואָרן צו די וואַלן 7 פּאַרטייען, אָבער נאָר 4 — האָבן גובֿר געווען די 7%, וואָס דערמעגלעכן זיי צו פֿאַרנעמען זייער צאָל ערטער אינעם פּאַרלאַמענט, דהײַנו: די הויפּט־פּאַרטיי "געאייניקטע ראָסיי" (49.3%), "קאָמוניסטישע פּאַרטיי" (19.2%), "גערעכטיקע ראָסיי" (13.25%) און די "ליבעראַל־דעמאָקראַטישע פּאַרטיי" (12%).
אייגנטלעך, האָט אין דעם זין קיינער קיין סורפּריז נישט דערוואַרט; די פֿיר פּאַרטייען, וואָס זײַנען געווען אין דעם פֿריִערדיקן פּאַרלאַמענט, וועלן אויך ממשיך זײַן זייער געזעצגעבערישע אַרבעט ווײַטער. דער סורפּריז באַשטייט אין דעם, וואָס די הויפּט־פּאַרטיי "געאייניקטע ראָסיי", אין שפּיץ מיט וולאַדימיר פּוטין, זײַנען זיכער געווען, אַז זיי וועלן נישט פּשוט געווינען די וואַלן, נאָר געווינען זיי מיט אַ וואָגיקער מערהייט און פֿאַרבלײַבן די איינציקע באַלעבאַטים אין דער "דומאַ".
צוליב דעם טאַקע, וואָס די "פּלאַנירטע אָפּעראַציע" איז דורכגעפֿאַלן, נישט געקוקט אַפֿילו אויף די שטערונגען פֿאַר די וואַלן און די פֿאַלסיפֿיקאַציעס בעת די וואַלן, האָט דער איצטיקער מאַכט־דועט "מעדוועדיעוו־פּוטין" אויסגעזען אויף זייער ערשטער עפֿנטלעכער טרעפֿונג נאָך די וואַלן צעמישט. דער פּרעזידענט מעדוועדיעוו האָט גערעדט, ווי ער וואָלט זיך פֿאַרענטפֿערט: די וואַלן, לויט זײַן מיינונג, זײַנען דורכגעפֿירט געוואָרן אָרנטלעך און דעמאָקראַטיש; די פּאַרטיי "געאייניקטע ראָסיי" האָט פֿאַרדינט דאָס וואָס זי האָט, נישט ווייניקער און נישט מערער; "דערפֿאַר זײַנען טאַקע די וואַלן אָרנטלעכע, גערעכטיקע און דעמאָקראַטישע".

ווי ברייט עס זאָל נישט פֿאַרשפּרייטן זיך די ציוויליזאַציע־נעץ איבער אונדזער פּלאַנעטע, און ווי הויך עס זאָלן נישט פֿליִען אין הימל די קאָסמאָס־שיפֿן, ווען עס קומט צו אויבערגלויבענישן פֿאַלט די מענטשהייט אַרײַן אינעם טיפֿסטן תּהום פֿון מיטל־עלטערלעכער פֿינצטערניש. בפֿרט, ווען עס גייט די רייד וועגן די בילבולים אויף ייִדן.
נאַט אײַך, ווי אַ בײַשפּיל, די רעזולטאַטן פֿון דער אומאָפּהענגיקער עקספּערט־קאָמיסיע, וואָס איר אויפֿגאַבע איז געווען אויסצופֿאָרשן די אַנטיסעמיטישע דערשײַנונגען אינעם הײַנטיקן דײַטשלאַנד. וואָס זשע מיינט איר ליגט אינעם יסוד פֿון האַס צו ייִדן? די זעלבע אַלטע בילבולים, וועלכע האָבן זיך טיף אײַנגעוואָרצלט אין דער דײַטשישער געזעלשאַפֿט. אָפֿיציעל, איז נאָך דער צווייטער וועלט־מלחמה דער אַנטיסעמיטיזם פֿאַרטריבן געוואָרן פֿון דער פּאָליטישער קולטור; און דאָך זײַנען מיט דער קרענק אָנגעשטעקט 20% פֿון דער דײַטשישער באַפֿעלקערונג.
אין יאַנואַר 2009 האָבן אין דײַטשלאַנד געוווינט איבער 82 מיליאָן מענטשן; דאָס מיינט, אַז אַן ערך 16 מיט אַ האַלבן מיליאָן — טראָגן אין זיך די באַקטעריע פֿון שׂינאה צו ייִדן.

די פֿאַרגאַנגענע וואָך האָבן מיר באַקומען די ידיעה, אַז שמואל עצמון, דער גרינדער פֿונעם "ייִדישפּיל"־טעאַטער אין ישׂראל, האָט פֿאַרלאָזט זײַן פּאָסטן, ווי דער פֿאַרוואַלטער (גענוי זע ז’ 9). אין אונדזער קליין ייִדיש וועלטל, ווען עס געשעט אַזאַ זאַך, קומען קיין גוטע געדאַנקען נישט אַרויף. "וואָס הייסט, אַליין אַוועקגעגאַנגען?! עפּעס איז דאָ נישט אַזוי!"

און טאַקע, ביז אַהער האָט אין קיין איין ייִדישער אינסטיטוציע, דער "פֿאַרוואַלטער" נישט פֿאַרלאָזט זײַן שטעלע אַליין. אַזוי איז געווען אין "וועלטראַט פֿאַר ייִדיש און ייִדישער קולטור", אַזוי איז געווען אינעם "שרײַבער־פֿאַראיין פֿון ייִדישע שרײַבער און זשורנאַליסטן", אַזוי איז געווען אין "בית שלום־עליכם", אַזוי איז געווען אין דער "אינסטאַנץ פֿאַר ייִדיש" און אַזוי האָבן זיך געשלאָסן באַקאַנטע ייִדישע פּובליקאַציעס, אין שפּיץ מיט "די גאָלדענע קייט".